Vaccine Covid-19: Có phải tiêm mũi 3, 4 thì phản ứng phụ sẽ mạnh hơn?

Theo PGS.TS Dương Thị Hồng, Phó Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương việc tiêm vaccine phòng Covid-19 mũi 3, mũi 4 (mũi nhắc lại) là để duy trì bền vững hiệu quả phòng chống dịch Covid-19. Tuy nhiên, thực tế người dân chưa hiểu biết đầy đủ, chưa hình dung được miễn dịch với mắc Covid-19 không bền vững. Đồng thời, nhiều người nghe thông tin không đúng về phản ứng sau tiêm, nghĩ ảnh hưởng đến sức khỏe nên không tiêm nhắc lại. Trong khi đó, việc tiêm nhắc lại mũi vaccine là vô cùng quan trọng.

GS.TS Phan Trọng Lân, Cục trưởng Cục Y tế Dự phòng (Bộ Y tế) cho biết mỗi cá nhân sẽ có đáp ứng khác nhau với vaccine. Với vaccine phòng Covid-19, trên thế giới đã có nhiều nghiên cứu đầy đủ, đặc biệt là tại các nước phát triển. Theo đó, trong 4 mũi tiêm thì tiêm mũi 3, mũi 4 có ý nghĩa nhắc lại lần 1, lần 2 nên ở giữa mức phản ứng của mũi 1, mũi 2. Ví dụ như vaccine Pfizer thì tiêm mũi 2 phản ứng hơn mũi 1 còn mũi 3, mũi 4 ít phản ứng hơn mũi 2. 

"Đấy là những nghiên cứu bài bản và có công bố quốc tế thường xuyên, có kiểm tra giám sát. Do đó, người dân có thể yên tâm đi tiêm, Tôi phải nói rằng, không phải chỉ bây giờ mà kể cả những biến thể tương lai nếu có thì tiêm vaccine sẽ giúp giảm nhẹ rất nhiều", GS Lân nói.

Chung quan điểm, TS Sorroco Escalante, Quyền Trưởng Đại diện Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tại Việt Nam  cũng cho rằng luôn luôn có tác dụng phụ khi tiêm vaccine, vaccine nào cũng thế. Tuy nhiên, hầu hết tác dụng phụ là nhẹ và những biến cố bất lợi rất hiếm, cực kỳ hiếm. 

"Nhưng kể cả có những biến cố, tác dụng phụ như thế, chúng ta vẫn thấy lợi ích cao hơn rủi ro và chúng ta có các dữ liệu bằng chứng cho thấy vaccine Covid-19 sử dụng trên toàn thế giới là rất an toàn. Tất nhiên cũng có rất hiếm các trường hợp biến cố nặng nhưng nhìn chung là lợi ích cao hơn rủi ro rất nhiều", chuyên gia WHO nhấn mạnh.

Theo bà, cần giải thích để người dân hiểu việc tiêm vaccine có biến cố bất lợi là hoàn toàn bình thường. Việc có biến cố bất lợi của vaccine không phải là rào cản hay chỉ số để chúng ta không sử dụng vaccine. 

Vaccine là thành tựu của y học, trước khi tiêm đã được nghiên cứu thí nghiệm, thậm chí khi đã tiêm vẫn được tiếp tục nghiên cứu. Trong vòng 2 năm qua hàng tỷ liều vaccine đã được sử dụng, được sự giám sát rất chặt chẽ của mỗi người dân, của các cơ quan y tế và của Tổ chức Y tế Thế giới. 

"Đại dịch chưa kết thúc. Một khi còn chủng virus lưu hành, chúng ta vẫn có nguy cơ mắc bệnh nặng. Sau 4 đến 6 tháng, tiêm vaccine là cơ hội giúp cho cộng đồng được bảo vệ", TS Socorro nói. 

Vì sao phải tiêm mũi nhắc lại vaccine phòng Covid-19?

Về việc nhiều người cho rằng mắc Covid-19 sau khi đã tiêm mũi 1, mũi 2 là coi như đã tiêm mũi 3, GS Lân cho biết chắc chắn là khi mắc thì miễn dịch có tăng lên so với tiêm vaccine mũi 1, 2. Tuy nhiên, đáp ứng của mỗi người khi mắc rất khác nhau. Người ta thấy rằng đối những người đã mắc Covid-19 mà tiêm mũi nhắc lại (mũi 3, mũi 4) có miễn dịch lâu hơn, cao hơn so với những người mắc bệnh mà không tiêm. Có nghĩa là, hiệu lực bảo vệ của họ cao hơn trước các biến thể mới.

Các nghiên cứu trên thế giới đã ghi nhận hiệu quả bảo vệ của mũi tiêm cơ bản giảm dần theo thời gian trong vòng 6 tháng sau khi tiêm và trong điều kiện xuất hiện các biến chủng mới. Đối với biến chủng Omicron, hiệu quả bảo vệ giảm rất nhanh do nồng độ kháng thể cần thiết để trung hòa virus ở mức cao hơn so với các biến chủng virus SARS-CoV-2 trước đây. 

Một nghiên cứu gần đây đăng trên tạp y khoa hàng đầu thế giới NEJM cho thấy hiệu quả của vaccine sau tiêm mũi 3 có giá trị trong vòng 3 tháng. Cụ thể, sau tháng thứ 3, hiệu quả giảm rất rõ rệt. Đặc biệt là với biến chủng Omicron ở tháng thứ 3 hiệu quả đạt đỉnh điểm thì hiệu quả bảo vệ chỉ 51%, sau đó giảm dần, thậm chí có nghiên cứu chỉ còn 10-20%. 

Hiệu quả bảo vệ sau tiêm mũi thứ 4 có thể ghi nhận ở cả 5 cấp độ của bệnh, bao gồm hiệu quả bảo vệ khỏi mắc bệnh, mắc bệnh có triệu chứng, mắc bệnh phải nhập viện, mắc bệnh nhập viện thể nặng nguy kịch và mắc bệnh dẫn đến tử vong. 

Một số nghiên cứu gần đây cho thấy người tái nhiễm SARS-CoV-2 vẫn có nguy cơ mắc bệnh mức độ nghiêm trọng và phải điều trị hồi sức tích cực. Vì thế, rất cần thiết để tiêm nhắc lại vaccine phòng Covid-19.