Tỷ lệ hiến tạng còn khiêm tốn, Bộ trưởng Bộ Y tế nêu 5 đề xuất

Tại Lễ phát động "Đăng ký hiến tặng mô, tạng - cho đi là còn mãi" do Bộ Y tế phối hợp với Trung ương Hội Chữ thập đỏ Việt Nam và UBND TPHCM tổ chức ngày 30/12, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, ngành y tế nước ta hiện làm chủ được kỹ thuật ghép các loại tạng.

Đã có 39 ca chết não hiến tạng trong năm 2024

Các công nghệ, kỹ thuật ghép tạng ở Việt Nam được đánh giá ngang tầm với các nước có nền y học tiên tiến, phát triển trên thế giới, với tỉ lệ sống cao, chi phí phù hợp, đem đến niềm tin, hy vọng, cơ hội về cuộc sống mới cho hàng nghìn người bệnh, đặc biệt là với những người có hoàn cảnh khó khăn.

Việc ghép tạng cũng có tác động lớn trong công tác bảo đảm an sinh xã hội.

Hiện tại, Bộ Y tế đang tham mưu, trình Quốc hội, Chính phủ và ban ngành theo thẩm quyền các văn bản pháp luật liên quan đến hành lang pháp lý cho công tác hiến ghép tạng.

Theo đó, Quốc hội đã ban hành Luật số 75 năm 2006 về hiến, lấy, ghép mô bộ phận cơ thể người và hiến lấy xác. Hiện nay, Bộ Y tế đang hoàn thiện luật, sửa đổi và bổ sung luật này.

Chính phủ cũng đã ban hành nghị định số 56 năm 2008, quy định về tổ chức hoạt động của Ngân hàng mô và Trung tâm điều phối quốc gia về ghép bộ phận cơ thể người.

Gần đây nhất, Bộ Y tế đã ban hành Thông tư số 48 vào tháng 12 năm 2024, hướng dẫn về việc điều phối nguồn hiến mô, bộ phận cơ thể người và thông tư về công tác xã hội để huy động lực lượng tại các bệnh viện tham gia vào công tác vận động hiến mô, bộ phận cơ thể người.

Về chuyên môn, từ 4 bệnh viện được cấp phép ban đầu, đến nay đã có 28 bệnh viện đủ điều kiện và được cấp phép ghép tạng. Tính từ ca ghép tạng đầu tiên năm 1992, đến nay nước ta có gần 9.300 ca ghép tạng được thực hiện.

Theo Bộ trưởng Đào Hồng Lan, năm 2024, số ca được chẩn đoán chết não gấp 6 lần so với năm 2023. Số bệnh nhân chết não hiến tạng năm qua là 39 ca, cao kỷ lục ở Việt Nam tính đến nay.

Tuy vậy, tỷ lệ hiến tạng tại Việt Nam vẫn còn khiêm tốn so với nhu cầu người đăng ký nhận tạng. Số lượng ca chờ ghép cao, những người chờ ghép tạng vẫn còn rất nhiều.

5 đề xuất của Bộ trưởng Bộ Y tế

Từ thực tế trên, Bộ trưởng Bộ Y tế nêu 5 đề xuất trong hoạt động hiến ghép tạng.

Thứ nhất, đề xuất Chính phủ ban hành quy định ngày hiến tạng Quốc gia là ngày 20/5 hàng năm.

Thứ hai, đề nghị các Bộ, Ban ngành liên quan, Hội chữ thập đỏ Việt Nam, Hội vận động hiến mô, bộ phận cơ thể người Việt Nam và các cơ quan đoàn thể, cơ quan truyền thông, báo chí phối hợp cùng với Bộ Y tế tăng cường tuyên truyền vận động người dân đăng ký hiến tặng mô tạng.

Thứ ba, Bộ Y tế đề nghị các bộ, ngành liên quan phối hợp xây dựng các chính sách cho hoạt động truyền thông, tư vấn, vận động hiến tặng mô tạng, điều phối, vận chuyển và ghép mô tạng cho người bệnh, đảm bảo nguồn lực tổ chức thực hiện.

Thứ tư, đề nghị Trung tâm Điều phối Ghép tạng Quốc gia triển khai có hiệu quả các hoạt động điều phối, đảm bảo công khai, minh bạch, hiệu quả các nguồn lực trong quá trình triển khai việc hiến ghép mô tạng;

Yêu cầu các bệnh viện đẩy mạnh các công tác truyền thông vận động, đăng ký hiến tặng mô tạng. Đồng thời, chủ động phát hiện các ca chết não tiềm năng để tư vấn hiến tặng mô tạng, đưa việc chẩn đoán hồi sức chết não, hiến tặng mô tạng vào hoạt động thường quy của bệnh viện.

Từ đó, từng bước xây dựng văn hóa hiến tặng mô tạng trong bệnh viện, nâng cao năng lực chuyên môn trong việc triển khai các ca ghép tạng, để ngày càng có nhiều bệnh viện thực hiện thành công hoạt động này.

Thứ năm, Bộ Y tế sẽ tiếp tục nghiên cứu, báo cáo với Chính phủ, đề xuất với Quốc hội cho phép sửa đổi luật hiến ghép mô bộ phận cơ thể người và việc hiến lấy xác, để phù hợp với yêu cầu của thực tiễn ngay trong năm 2025.