Tình trạng giấc ngủ cảnh báo những nguy cơ tiềm ẩn về sức khỏe

Chất lượng giấc ngủ ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng cuộc sống cũng như tình trạng sức khỏe của con người. Đặc biệt đối với người mắc bệnh gan, ngủ kém có tác động tiêu cực đến khả năng nhận thức, làm suy giảm sức khỏe, thậm chí làm tăng nguy cơ tử vong ở nhiều bệnh gan nghiêm trọng. Các tình trạng bất thường liên quan đến giấc ngủ có thể là tác nhân gây hại, cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo các bệnh như viêm gan, xơ gan hay bệnh não gan. Cơ sở sinh lý bệnh học của những rối loạn này được xác định là có liên quan đến vấn đề suy giảm chuyển hóa melatonin ở gan.

Viêm gan là tình trạng tổn thương gan đặc trưng bởi sự hiện diện của các tế bào bị viêm trong mô gan. Bệnh thường có diễn biến thầm lặng và nguy cơ biến chứng nghiêm trọng thành xơ gan, thậm chí ung thư gan. Ở những bệnh nhân viêm gan virus, do ảnh hưởng của virus viêm gan, lượng bạch cầu trung tính và bạch cầu ái toan trong máu tăng cao gây rối loạn giấc ngủ, phổ biến là người bệnh thường buồn ngủ vào ban ngày nhưng lại mất ngủ vào ban đêm.

Xơ gan là tình trạng xơ hóa lan tỏa trong nhu mô gan gây đảo lộn cấu trúc gan. Việc các mô sẹo hình thành ngày càng nhiều ở gan gây trở ngại cho việc lưu thông máu khiến máu bị chặn lại dẫn tới suy giảm nghiêm trọng chức năng gan. Thông thường các tổn thương gan do xơ là không thể phục hồi. Ở bệnh nhân xơ gan, các triệu chứng phổ biến liên quan đến giấc ngủ bao gồm, thời gian ngủ kéo dài hoặc rút ngắn hơn so với bình thường, hay ngủ ngày, chất lượng giấc ngủ kém và thức giấc về đêm. Với một số loại xơ gan, buồn ngủ ban ngày quá mức làm trầm trọng thêm các triệu chứng mệt mỏi, do đó làm tăng tỷ lệ tử vong, đặc biệt là tử vong do bệnh tim.

Bệnh não gan hay còn gọi là hôn mê gan là tình trạng suy giảm chức năng não xảy ra do tổn thương nặng ở gan. Ở căn bệnh này, gan không thể loại bỏ hết các chất độc hại dẫn đến sự tích tụ độc tố trong máu gây tổn thương não. Rối loạn nhịp điệu giấc ngủ là một trong những dấu hiệu sớm nhất của bệnh não gan và là triệu chứng phổ biến ở mọi giai đoạn tiến triển của căn bệnh này. Ở mức độ nhẹ, người bệnh thường cảm thấy hơi buồn ngủ, thường gặp là buồn ngủ vào ban ngày và mất ngủ vào ban đêm. Ở mức độ nặng hơn, người bệnh luôn trong trạng thái buồn ngủ, thậm chí hôn mê.

Bên cạnh đó, một bệnh đi kèm bệnh gan phổ biến liên quan đến giấc ngủ là chứng ngưng thở khi ngủ.

Ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn rất phổ biến ở bệnh nhân xơ gan. Ngưng thở khi ngủ là một chứng rối loạn giấc ngủ được đặc trưng bởi nhịp thở tạm dừng hoặc ngắt quãng trong hơn 10 giây. Trong những trường hợp nghiêm trọng, đường thở có thể bị tắc nghẽn trong 2 hoặc 3 phút và những khoảng thời gian ngắn này cộng lại chiếm hơn một nửa tổng thời gian ngủ của cơ thể. Một trong những triệu chứng phổ biến nhất của chứng ngưng thở khi ngủ là ngáy.

Một triệu chứng phổ biến khác của các bệnh về gan, đặc biệt là gan ứ mật mãn tính là ngứa. Quá trình nghiên cứu và điều trị các bệnh về gan cho thấy ngứa có thể gây ảnh hưởng giấc ngủ, cải thiện tình trạng này có thể làm giảm các rối loạn giấc ngủ ở bệnh nhân mắc bệnh gan.

Rối loạn giấc ngủ là vấn đề phổ biến trong các bệnh về gan. Do đó, khi gặp các bất thường kéo dài liên quan đến giấc ngủ nên chủ động đến bệnh viện thăm khám, để có chẩn đoán chính xác nhất về tình trạng sức khỏe, tránh các nguy cơ mắc bệnh về gan cũng như nhiều bệnh khác.