Thư gửi tân Chủ tịch Quốc hội về nạn xâm hại tình dục ở trẻ em

Trong thư gửi đến tân Chủ tịch Quốc hội, Bà Nguyễn Vân Anh, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Ứng dụng về Giới - Gia đình - Phụ nữ và Vị thành niên bày tỏ lo lắng, bởi những vụ vụ bạo lực, xâm hại tình dục nghiêm trọng với phụ nữ và trẻ em gần đây như việc một bảo vệ xâm hại 23 cháu gái ở trường dân tộc nội trú tại Lào Cai; Một thiếu úy công an Hải Dương đánh người yêu chấn thương sọ não; Một thầy giáo luồn tay qua nách học sinh nữ để hướng dẫn bài tập; Một nghệ sĩ bị bắt ở nước ngoài với cáo buộc xâm hại tình dục trẻ em... Đây không phải là vài trường hợp cá biệt.

Trong 5 năm qua (2011-2015), cả nước phát hiện trên 8.200 vụ xâm hại trẻ em với gần 10.000 nạn nhân, tăng 258 nạn nhân so với 5 năm trước đó. Số vụ bị xâm hại tình dục chiếm tới 5.300 vụ (khoảng 65%) và gia tăng xâm hại tình dục nam. Năm 2011, lực lượng chức năng bắt hơn 1.000 đối tượng, đến năm 2015 số đối tượng tăng lên hơn 1.400 đối tượng.

Theo nghiên cứu gần đây nhất của Tổ chức Action Aid tại Việt Nam, có tới 87% phụ nữ từ 2 thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội từng bị quấy rối tình dục nơi công cộng; 67% người chứng kiến đã không có hành động gì. Theo nghiên cứu của Tổ chức Plan Quốc tế tại Việt Nam, 31% em gái vị thành niên và thanh niên đã từng bị quấy rối tình dục ở nơi công cộng và trên các phương tiện giao thông công cộng, 11% học sinh tại 30 trường phổ thông của Hà Nội từng bị xâm hại, quấy rối tình dục.

Nguyên nhân của tình trạng này, là do chính gia đình, nhà trường chưa nhận thức đầy đủ tính nghiêm trọng của vấn đề, cũng như chưa đủ kiến thức, kỹ năng để cùng con bảo vệ an toàn khỏi các hình thức xâm hại, bạo lực. Bên cạnh đó, các vụ việc xảy ra chưa được xử lý nghiêm minh, nhiều vụ hình sự nghiêm trọng nhưng lại được thương lượng dân sự. Như vụ thiếu úy công an Hải Dương đánh bạn gái chấn thương sọ não nhưng nạn nhân đã rút đơn kiện không rõ lý do. Vụ chị Hồng bị chồng cắt đứt gân chân tay ở Bắc Giang bị hoãn xử nhiều lần, nạn nhân và nhân chứng bị gia đình thủ phạm đe dọa... Định kiến với nạn nhân bị bạo lực khiến nạn nhân cảm thấy xấu hổ, im lặng chấp nhận và không dám tố cáo.

Trẻ em, phụ nữ không được tiếp cận, cung cấp thông tin và kiến thức để tự bảo vệ mình; Hệ thống luật pháp còn một số kẽ hở, như Luật Lao động đề cập hành vi quấy rối tình dục nhưng không có định danh thế nào là quấy rối tình dục. Luật Phòng chống bạo lực gia đình đề cập đến bạo lực tình dục nhưng cũng không xác định rõ các hành vi cụ thể nào bị coi là bạo lực tình dục. Luật Hình sự có tội danh dâm ô nhưng không thể xử lý các hành vi dâm ô vì thiếu các bằng chứng thực thể.... là những nguyên nhân khiến tình trạng này gia tăng.

“Chúng tôi nghĩ đó là một con số đau lòng, khiến những người có lương tri phải hổ thẹn. Những con số vừa nêu càng đòi hỏi chúng ta phải hành động ngay và quyết liệt hơn nữa”, bà Vân Anh chia sẻ.

Vì thế, các tổ chức mong muốn, tân Chủ tịch Quốc hội, là người đại diện cho nhân dân và có tiếng nói quan trọng trong Quốc hội, bà Kim Ngân và các đại biểu Quốc hội lưu tâm đến vấn đề trên để thúc đẩy việc thực thi luật tại các địa phương trên cả nước.

Đồng thời Nhóm cũng kiến nghị thúc đẩy các thảo luận với Bộ Giáo dục về việc cần biên soạn chương trình giáo dục Bình đẳng giới và bảo vệ trẻ em cho trẻ em từ bậc Tiểu học tới Trung học phổ thông; Đẩy mạnh công tác giám sát thực thi pháp luật tại địa phương, đặc biệt các luật liên quan tới các vấn đề của phụ nữ và trẻ em; Đặc biệt, trong việc giải quyết các vụ xâm hại tình dục, bạo lực với phụ nữ và trẻ em gái, các cán bộ thực thi pháp luật cần có nhạy cảm giới cũng như kiến thức, kỹ năng làm việc với những nhóm dễ tổn thương. Kiến nghị xem xét việc bổ sung các quy định pháp luật liên quan tới quấy rối tình dục nơi công cộng trong Bộ Luật Lao động trong kỳ Quốc hội mới như quy định rõ về hành vi, tội danh.

“Có hai nội dung quan trọng chúng tôi kiến nghị Bà và các đại biểu quốc hội lưu tâm khi thông qua trong Luật Bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em sửa đổi, đó là cần đảm bảo trẻ em từ bậc mẫu giáo tới trung học phổ thông được giáo dục giới tính phù hợp với lứa tuổi, để các em có thể chủ động bảo vệ mình và có ứng xử phù hợp trong tình huống bị quấy rối hay xâm hại. Thứ hai là tăng độ tuổi trẻ em từ 16 lên 18 để phù hợp với tiêu chí về trẻ em trong Công ước Liên hiệp quốc về Quyền trẻ em và để trẻ em nhận được nhiều cơ hội giáo dục và bảo vệ”, bà Vân Anh chia sẻ.

Bà Vân Anh cũng cam kết sẽ tư vấn, đóng góp cho các chương trình quốc gia liên quan đến phụ nữ và trẻ em; Cung cấp các dịch vụ hỗ trợ, tư vấn cho người dân; Tham gia trực tiếp các chương trình can thiệp liên quan đến phòng, chống bạo lực với phụ nữ và trẻ em Việt Nam.

Tú Anh