Thêm 40 người cho địa bàn lớn gấp 3, Giám đốc Sở ở TPHCM nói “điều sợ nhất”

Từ ngày 1/7, TPHCM cùng cả nước chính thức vận hành theo mô hình chính quyền 2 cấp, song song với việc sáp nhập hai tỉnh Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu cũ. Sau mốc thời gian này, địa bàn TPHCM mới có diện tích rộng lẫn dân số đều tăng mạnh, đồng nghĩa với các nhu cầu xã hội cũng tăng lên.

Trong đó, vấn đề đảm bảo an toàn thực phẩm (ATTP) được cộng đồng đặc biệt quan tâm. Phóng viên Dân trí đã liên hệ với Phó giáo sư Phạm Khánh Phong Lan, Giám đốc Sở ATTP TPHCM, để tìm hiểu các hoạt động phòng chống ngộ độc, bảo vệ sức khỏe người dân ở tình hình mới.

Đảm bảo an toàn thực phẩm cho TPHCM mới thế nào?

Hiện nay TPHCM đã sáp nhập với hai tỉnh Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu cũ, còn Sở ATTP cũng tiếp nhận quản lý lĩnh vực chuyên ngành ở các địa bàn mới. Công việc của Sở có gì khác biệt so với trước đây, thưa bà?

- Trước đây, TPHCM có hơn 9 triệu dân và diện tích hơn 2.000km2, nhưng nay đã có diện tích hơn 6.000km2 và hơn 14 triệu dân, nghĩa là thị trường đã lớn lại càng lớn hơn.

Từ đầu năm, chúng tôi đã giao kế hoạch đảm bảo ATTP cho các phòng chức năng, và giờ phải bổ sung thêm kế hoạch theo đặc thù của mỗi địa phương mới.

Như ở khu vực Bình Dương cũ, chúng tôi tập trung vào bữa ăn công nghiệp cho công nhân, với 60 khu chế xuất, khu công nghiệp. Chúng tôi cập nhật, rà soát việc ký kết hoặc ký kết lại liên tịch giữa các khu chế xuất, khu công nghiệp và Sở ATTP cùng liên đoàn lao động, để làm sao chăm sóc tốt nhất bữa ăn cho người công nhân.

Đối với Bà Rịa - Vũng Tàu cũ, bữa ăn phục vụ cho khách du lịch, các hàng quán, khách sạn sẽ được theo dõi sát, bởi du lịch là thế mạnh của địa bàn này.

Bếp ăn và nơi chế biến thực phẩm tại các khu công nghiệp, khu chế xuất trên địa bàn TPHCM (Ảnh: Hoàng Lê).

Nguyên tắc quản lý của Sở ATTP luôn là xây thực phẩm sạch, chống thực phẩm bẩn. Trong việc chống thực phẩm bẩn, ngoài hệ thống thanh tra (đã đổi thành Phòng Kiểm tra và Pháp chế) bố trí tại các phường, xã trước đó, chúng tôi sẽ tổ chức thêm một số đội quản lý ATTP ở 2 khu vực mới.

Các đội sẽ chịu trách nhiệm trên địa bàn, nắm số lượng cơ sở kinh doanh sản xuất, các cửa hàng, ra kế hoạch kiểm tra thường xuyên và đột xuất, tập huấn tuyên truyền, lấy mẫu, đánh giá nguy cơ, xử lý ngộ độc… Họ phải đóng vai trò là “cánh tay nối dài" của Sở, với lực lượng được huy động tại chỗ phối hợp với ban chỉ đạo liên ngành ATTP phường xã khi cần thiết.

Còn với việc xây thực phẩm sạch, chúng tôi hết sức ủng hộ các nông sản đạt chuẩn VietGAP, GlobalGAP… Đối với thực phẩm bao gói sẵn hay sản phẩm bảo vệ sức khỏe, chúng ta có quy định tự công bố, nhưng cơ quan chức năng sẽ tăng cường hậu kiểm để tránh tình trạng lạm dụng, làm sai.

Chúng tôi tính đến phương án xây thực phẩm sạch từ trang trại đến bàn ăn, với sự tham gia giúp sức của các ngành các cấp, đặc biệt là ngành nông nghiệp tại các tỉnh thành.

Xin bà chia sẻ chi tiết thêm những hoạt động cụ thể của Sở An toàn thực phẩm TPHCM trong tình hình mới?

- TPHCM không phải nơi sản xuất ra nhiều nông sản, mà 70-80% sản phẩm tiêu thụ mỗi ngày đến từ tỉnh thành bạn. Trước đây, chúng tôi đã ký kết xây dựng chuỗi thực phẩm an toàn với 15 tỉnh. Vừa qua, Sở ATTP đã tổ chức sơ kết hoạt động này với tỉnh Lâm Đồng mới (bao gồm Lâm Đồng, Đắk Nông và Bình Thuận cũ).

Bà Phạm Khánh Phong Lan đến thực tế nơi trồng nông sản trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng (Ảnh: Hoàng Lê).

Tháng 10 tới, chúng tôi sẽ tiếp tục tổ chức sơ kết hoạt động với các tỉnh còn lại. Mục tiêu trong tình hình mới vẫn là làm sao để tất cả các nguồn lực vào cuộc, giám sát, đảm bảo thực phẩm an toàn từ khâu sản xuất.

Sở ATTP cũng sẽ tăng cường kiểm tra, kiểm soát nhiều hơn, phối hợp với Sở Công thương quản lý chặt trên địa bàn, ở các chợ đầu mối, siêu thị, khu vực trường học, những nơi phục vụ cho du lịch…

Dịp Tết Trung thu năm nay, chúng tôi đã có kế hoạch phòng ngừa ngộ độc thực phẩm.

Cụ thể, Sở ATTP TPHCM sẽ lập các đoàn kiểm tra (thay thế những đoàn thanh tra trước đây) để tiến hành làm việc, giám sát hoạt động các cơ sở sản xuất bánh trung thu.

Cơ quan chức năng sẽ đặc biệt lưu ý bánh trung thu sản xuất nhỏ lẻ và "bánh nhà làm". Bởi loại bánh sản xuất theo diện này được đánh giá có nguy cơ rất lớn về ATTP. Nếu cơ quan chức năng đi kiểm tra và phát hiện không đáp ứng quy định, các đơn vị làm bánh trung thu sẽ bị xử phạt và cấm không cho sản xuất.

Ở môi trường học đường, từ ngày 17/7 đến ngày 8/8, Sở ATTP phối hợp Sở Giáo dục - Đào tạo TPHCM tổ chức 7 lớp tập huấn trực tiếp cho lãnh đạo, cán bộ y tế trường học các cấp, trường quốc tế, trung tâm giáo dục thường xuyên và các đơn vị trực thuộc Sở Giáo dục - Đào tạo (bao gồm 2 địa bàn mới).

Sở ATTP cũng tổ chức tập huấn trực tuyến cho cán bộ phụ trách ATTP tại 167 phường/xã và 1 đặc khu, thông qua nền tảng Zoom phát trực tiếp từ trụ sở của Sở đến 168 điểm cầu tại UBND phường, xã, đặc khu.

Bên cạnh đó, chúng tôi phối hợp với Trung tâm Quản lý Ký túc xá và Khu đô thị Đại học Quốc gia TPHCM tổ chức tập huấn riêng cho lực lượng chế biến thực phẩm tại các bếp ăn, căng tin.

Mục tiêu của các hoạt động này là làm sao để học sinh nói riêng và người dân nói chung được sử dụng thực phẩm an toàn, không để xảy ra những trường hợp ngộ độc, rối loạn tiêu hóa.

“Không sợ việc nhiều, sợ nhất phân chia công việc không đều”

Với địa bàn quản lý rộng gấp ba trước đó, nguồn nhân lực hiện có của Sở đã đủ để đảm bảo hoàn thành nhiệm vụ không, thưa bà?

- Sở ATTP TPHCM khi mới thành lập có tổng cộng 468 biên chế. Sau quá trình tinh giản, chúng tôi hiện có 345 nhân sự, trong đó có hơn 40 cán bộ được tiếp nhận từ các tỉnh Bình Dương và Vũng Tàu (cũ).

Số lượng này nhiều nhất nước, nhưng với thị trường lớn như TPHCM chỉ như muối bỏ bể. Chúng tôi chỉ biết nỗ lực cố gắng, và điều quan trọng là những người còn ở lại phải làm việc sao cho hiệu quả hơn. Không sợ việc nhiều, mà điều sợ nhất là phân chia công việc không đều, để xảy ra tình trạng người này bận rộn "tối mắt, tối mũi” mà người kia rảnh rang, dẫn đến phát sinh những chuyện không mong muốn.

Để hoàn thành tốt các nhiệm vụ, riêng Sở ATTP TPHCM đã ứng dụng công nghệ thông tin giảm tải công việc cho cán bộ. 34 thủ tục hành chính đã được chúng tôi xử lý theo cấp độ 4. Nghĩa là người dân, doanh nghiệp có thể nộp hồ sơ qua mạng không cần đi đến tận trụ sở làm việc, và khi có kết quả thì cũng sẽ nhận giấy tờ tại nhà.

Khi hồ sơ lưu trữ trên mạng, cơ quan chức năng và cả người dân có thể kiểm tra trực tiếp xem doanh nghiệp này có hoạt động hay không, đủ giấy phép không.

Tuy nhiên, công nghệ dù hiện đại đến đâu cũng không thể thay hết. Một số việc vẫn phải do con người thực hiện như đi kiểm tra, đi lấy mẫu, giám sát thực phẩm… Việc quan trọng là kết hợp hài hòa giữa công nghệ và con người, để đạt hiệu quả cao nhất.

Với những phân tích đã nêu, bà có cam kết gì để đảm bảo ATTP cho người dân TPHCM tốt nhất trong bối cảnh hiện tại?

- Khi sáp nhập 3 tỉnh thành, việc quản lý có thuận lợi là thống nhất về một đầu mối để huy động toàn bộ sức lực, thay vì 3 ngành y tế, nông nghiệp và công thương cùng quản lý ATTP như trước đây.

Nhưng như đã nói, hiện Sở ATTP có 345 con người. Số lượng nhân sự này gần như không thể giảm bớt được, nếu không sẽ có nguy cơ xảy ra những vấn đề lớn về ATTP.

Thôi thì áp lực nhưng chúng ta cùng cố gắng. Và điều quan trọng nhất là ý thức cộng đồng. Người dân muốn sử dụng thực phẩm sạch hãy vào cơ sở đã được cấp phép, chủ động tra trên mạng xem sản phẩm muốn mua có đáp ứng đúng quy định không.

Và nếu có thắc mắc, khiếu nại gì hãy báo về các cơ quan chức năng, kể cả tố cáo khi cần thiết, để chúng tôi có thêm thông tin quản lý thị trường thật tốt. 

Xin cảm ơn những chia sẻ của bà!