Tế bào ung thư “bốc hơi” nhờ kỹ thuật xạ trị chuẩn đến từng milimet

“Blacklist” của xạ trị SBRT

Được biết đến lần đầu tiên ở Thụy Điển từ năm 1951 cho mục đích điều trị u não, sau đó được cải tiến ở Mỹ, Nhật Bản và Châu Âu áp dụng điều trị ung thư vùng thân, xạ trị định vị thân SBRT đang ngày càng đạt được bước tiến lớn. Ngày nay, SBRT được biết đến là công nghệ xạ trị kỹ thuật cao chính xác đến từng milimet. 

Sự đặc biệt của SBRT nằm ở chỗ tích hợp công nghệ điều chỉnh liều, kỹ thuật phát tia tốc độ cao, cố định bệnh nhân chắc chắn bằng các thiết bị chuyên dụng cho xạ trị chính xác. Nhờ đó, SBRT có thể phát liều xạ cao 5 - 10 lần khi đến khối u, đồng thời giảm liều nhanh chóng khi tiếp xúc mô lành. Ngoài ra, SBRT có thể xạ trị theo chuyển động của khối u và bộ phận cơ thể.

Xạ trị SBRT đem lại khả năng vượt trội trong tiêu diệt khối u nhưng không gây đau cho người bệnh và thời gian xạ chỉ từ 7 – 10 ngày chứ không kéo dài vài tuần như xạ thường và giúp bệnh nhân phục hồi nhanh hơn.

Các loại ung thư bị phương pháp này “đánh bại” ngày càng tăng: Ung thư phổi nguyên phát và di căn phổi; ung thư tụy, ống mật, gan nguyên phát và di căn, thận, tuyến tiền liệt và vùng chậu, sarcomas, ung thư di căn ở cột sống. Đối với xạ trị thường, tỷ lệ thành công sau 2 năm chỉ từ 30 - 40%, nhưng khi xạ bằng SBRT, tỉ lệ bệnh nhân sống thêm 2 năm lên tới 80 – 90%. Đặc biệt, một số nghiên cứu cho thấy, hiệu quả xạ trị SBRT với ung thư phổi giai đoạn sớm tăng đến 200% so với xạ trị truyền thống, đồng thời người bệnh không bị viêm phổi do phóng xạ - tác dụng phụ thường gặp nhất trong xạ trị phổi thường quy. Điều đó có được nhờ khả năng đặc biệt xạ theo chuyển động cơ thể của SBRT.

Tuy SBRT có nhiều ưu điểm và hiệu quả cao, hiện nay ở Việt Nam chưa có nhiều bệnh viện áp dụng rộng rãi. Lý do là phương pháp xạ trị siêu chuẩn này chỉ thực hiện được trên các máy gia tốc hiện đại có chi phí đầu tư lớn. Ngoài ra, khi xạ trị SBRT bắt buộc bệnh viện phải trang bị đồng bộ hệ thống chẩn đoán hình ảnh hiện đại như chụp CT 4D, PET/CT, MRI… để định vị chính xác khối u và khu vực cần điều trị, kể cả khi u di chuyển theo chu kỳ thở. Điều này không phải bệnh viện nào cũng làm được. Ngoài việc trang bị đồng bộ, bệnh viện còn phải có nhân lực giỏi chuyên môn và kinh nghiệm để đánh giá và chỉ định SBRT chính xác đúng bệnh, liều phù hợp và theo sát kế hoạch xạ trị cho người bệnh mới đạt hiệu quả.

Hệ thống Y tế Vinmec là một trong những bệnh viện đầu tiên tại Việt Nam đã đầu tư các máy xạ trị gia tốc hiện đại nhất tại Đông Nam Á của hãng Varian (Mỹ) như Hệ thống Xạ trị TrueBeam tại Bệnh viện Vinmec Central Park  (TPHCM) và Clinax IX tại Bệnh viện Vinmec Times City (Hà Nội). Nhiều trường hợp ung thư đã được điều trị thành công tại Vinmec bằng xạ trị SBRT, ổn định sức khỏe và chất lượng cuộc sống cải thiện rõ rệt.

SBRT – Xạ trị của tương lai

Hiện nay, các tổ chức uy tín về ung thư trên thế giới như Hội xạ trị ung bướu châu Âu, châu Á và Mỹ (ASCO, ASTRO, ESTRO) công nhận SBRT có thể thay thế cho phẫu thuật cắt ung thư có kích thước dưới 5cm. Thậm chí, SBRT được dự báo sẽ trở nên phổ biến và có mặt ở hầu hết các trung tâm điều trị bức xạ trong vài năm tới.

Các nghiên cứu của Mỹ, Nhật Bản và Châu Âu cho thấy SBRT có thể thay thế phẫu thuật ung thư phổi giai đoạn đầu hoặc nút mạch (TACE) trong ung thư gan, đồng thời kích thích cơ thể tăng khả năng đáp ứng với điều trị miễn dịch. Loại bỏ được khối u nhưng người bệnh không phải chịu rủi ro phẫu thuật, SBRT được coi là phù hợp đặc biệt đối với người già yếu hoặc có nguy cơ cao khi mổ.

Ung thư đang ngày càng gia tăng ở Việt Nam, vì thế nhu cầu được tiếp cận với các phương pháp sàng lọc và điều trị ung thư tiên tiến ngày càng bức thiết hơn. Trong bối cảnh đó, Vinmec đã liên tục cập nhật các phương pháp điều trị mới để người bệnh ung thư ở Việt Nam tiếp cận được các vũ khí chống ung thư hiệu quả. Các máy xạ trị hiện đại và đội ngũ bác sĩ chuyên môn giỏi là tiền đề giúp Vinmec phát triển thành công các phương pháp xạ trị kỹ thuật cao SBRT, VMAT, IMRT, SRS...

Đồng thời, với sự hỗ trợ của Đại học Pensylvania (Mỹ), Vinmec đang xây dựng Trung tâm Tim mạch và Ung bướu phát triển toàn diện về chuyên môn, nghiên cứu khoa học, nhân lực và vận hành theo các tiêu chuẩn cao nhất thế giới đang áp dụng tại Mỹ. Điều trị ung thư đa mô thức, đồng thời luôn cập nhật các phương pháp điều trị tiên tiến, Vinmec dần tiệm cận dần đến thành công tương đương các quốc gia phát triển ở khu vực trong điều trị ung thư. 

TS. BS. Nguyễn Duy Sinh

Trung tâm Ung bướu Vinmec Central Park