Phụ nữ có thể truyền Zika sang nam giới?

Đã có mối lo ngại ngày càng tăng về sự nguy hiểm của lây truyền qua đường tình dục, nhưng cho đến nay vi rút mới chỉ được cho là lây truyền từ nam sang nữ hoặc từ nam sang nam.

"Đây là báo cáo đầu tiên của lây truyền vi rút Zika qua đường tình dục từ nữ sang nam," báo cáo hôm thứ Sáu của CDC và Phòng Y tế và và vệ sinh tâm thần thành phố New York cho biết.

Cách thức hoạt động của vi rút Zika vẫn còn nhiều bí ẩn và vẫn là một thách thức trong việc phát hiện; 80% số người nhiễm không có triệu chứng. Đối với những người bị bệnh, bệnh thường nhẹ, và chưa có thuốc điều trị.

Nhưng Zika có thể gây nguy cơ nghiêm trọng cho phụ nữ mang thai. Nó tác động vào các tế bào thần kinh đang phát triển ở thai nhi và có thể dẫn đến dị tật bẩm sinh gọi là tật đầu nhỏ. Vi rút cũng có thể gây ra các vấn đề về phát triển sau khi sinh.

Zika chủ yếu lây truyền qua muỗi Aedes aegypti, phát triển mạnh trong điều kiện khí hậu nhiệt đới. Nhưng 11 quốc gia đã ghi nhận những trường hợp lây truyền qua đường tình dục từ nam sang nữ. Trong số 1.130 người có chẩn đoán Zika ở lục địa Hoa Kỳ, bao gồm 320 phụ nữ mang thai, CDC đã báo cáo 15 trường hợp lây truyền qua đường tình dục.

Đã có ít nhất 7 trẻ bị dị tật bẩm sinh và 5 trường hợp sảy thai liên quan đến Zika tại Mỹ. Chi phí chăm sóc suốt đời ước tính là 10 triệu đô la cho mỗi em bé bị bệnh.

Ca bệnh ở New York là trường hợp đầu tiên trong đó nam giới bị lây nhiễm từ phụ nữ, và làm tăng triển vọng rằng những nam giới khác - không có tiền sử đến những vùng có Zika và do đó không có lý do để nghi ngờ họ có thể nhiễm vi rút - có thể bị lây nhiễm và truyền vi rút, tạo ra một chuỗi lây truyền mới.

Ca lây nhiễm hy hữu

Trong báo cáo, các nhà nghiên cứu đã phát hiện một nam thanh niên độ tuổi 20 tuổi và không đi ra ngoài nước Mỹ trong năm trước khi bị bệnh, đã nhiễm vi rút sau khi quan hệ không dùng bao cao su với một phụ nữ gần đây mới trở về từ một nước có dịch Zika.

Theo các chuyên gia, trong trường hợp này có một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ nhiễm: Chàng trai không cắt bao quy đầu, cô gái đang trong giai đoạn đầu của bệnh khi lượng vi rút ở mức cao, và cũng đang bắt đầu chu kỳ kinh nguyệt.

Người phụ nữ, được mô tả là ở độ tuổi 20 và không có thai, quan hệ với bệnh nhân vào ngày trở về thành phố. Báo cáo không cho biết tên nước mà cô gái đã đến, nhưng vi rút hiện đang lan khắp gần 50 nước ở Nam Mỹ và vùng Caribbe.

Cô gái cho biết bị đau đầu và đau bụng trong khi ở sân bay trước khi trở về New York. Ngày hôm sau, cô gái đã xuất hiện một số triệu chứng liên quan với Zika, bao gồm sốt, mệt mỏi, phát ban, đau lưng, sưng các chi, và tê bì ở bàn tay và bàn chân.

Cô gái cho biết kinh nguyệt cũng bắt đầu từ ngày hôm đó, và nhiều hơn so với bình thường.

Bác sĩ chăm sóc sức khỏe ban đầu cho cô gái đã gửi các mẫu máu và nước tiểu đến phòng xét nghiệm của Sở y tế thành phố và của bang để xét nghiệm. Các xét nghiệm đã phát hiện thấy vi rút nhưng không thấy kháng thể, gợi ý đây là trường hợp nhiễm mới; thường thì phải mất bốn hoặc năm ngày để cơ thể bắt đầu sản xuất kháng thể.

7 ngày sau khi quan hệ, chàng trai bị sốt, tiếp theo là một phát ban, đau khớp và viêm kết mạc. Báo cáo cho biết trước đó chàng trai không có bất kỳ bạn tình nào khác, cũng như không bị muỗi đốt trong vòng một tuần trước khi phát bệnh.

Ba ngày sau đó, chàng trai đã đi khám bác sĩ, người đã chẩn đoán Zika ở cô gái. Bác sĩ đã gửi các mẫu nước tiểu của chàng thanh niên đi xét nghiệm và vi rút đã được phát hiện.

Chưa rõ vi rút lây qua máu kinh nguyệt hay qua dịch âm đạo. Nếu vi rút truyền qua dịch âm đạo, có rất ít thông tin về thời gian vi rút tồn tại ở đó hoặc nguy cơ lây truyền trong khi quan hệ lớn đến mức nào. Báo cáo trích dẫn một nghiên cứu gần đây trên khỉ, trong đó vi rút hiện diện trong dịch âm đạo của những con cái không có thai đến 7 ngày sau khi phơi nhiễm.

Zika trước đây đã được biết là có thể lây truyền qua tinh dịch, nơi nó có thể tồn tại nhiều tháng. Các hướng dẫn hiện hành nói rằng nam giới có thể đã phơi nhiễm nên kiêng quan hệ hoặc sử dụng bao cao su trong 6 tháng.

Phụ nữ có thai hoặc đang cố gắng thụ thai được cảnh báo không quan hệ tình dục không an toàn với nam giới đã từng ở trong vùng có vi rút lây lan trong thời gian đó.

Mặc dù chỉ là một trường hợp, song việc bệnh có thể lây từ nữ sang nam sẽ phải được tính đến trong đáp ứng từ các cơ quan y tế công cộng .

Muỗi Aedes aegypti vẫn là đường lây truyền chính. Tại Mỹ, loài muỗi này được tìm thấy chủ yếu ở miền Nam và Tây Nam , mặc dù phạm vi của nó có thể mở rộng vào mùa hè. Muỗi không có ở New York , nhưng một loài tương tự là muỗi vằn châu Á về mặt lý thuyết có thể đặt ra hiểm họa lây truyền bệnh.

Đáp lại, thành phố New York đã tăng cường kiểm soát và giám sát muỗi, và sẽ sớm bắt đầu một chiến dịch giáo dục cộng đồng mới để nêu bật các nguy cơ do muỗi đồng thời nhấn mạnh nguy cơ lây truyền qua đường tình dục.

Cẩm Tú

Theo NYTimes