Ô nhiễm không khí Hà Nội ở ngưỡng đỉnh: Bụi mịn tấn công phổi như thế nào?

"Bình minh tím" cực hại cho sức khoẻ con người

Sáng 30/9, trên mạng xã hội Facebook tràn ngập những hình ảnh chia sẻ về mức độ ô nhiễm không khí của Hà Nội từ website giám sát chất lượng không khí AirVisual.

Cụ thể, chỉ số chất lượng không khí (AQI) lúc 6h sáng ngày 30/9 tại Hà Nội lên tới 265; chỉ số bụi mịn PM2.5 là 215,4 µg/m3, cao gấp 8 lần quy chuẩn quốc gia (25 µg/m3) và 20 lần trung bình năm của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Chỉ số của ngày hôm nay cũng cao hơn nhiều so với kết quả đo được vào cùng thời điểm ngày hôm qua (29/9) với AQI ở mức 179; bụi mịn PM2.5 là 109,3 µg/m3.

Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh những ngày gần đây đang chìm trong lớp “sương mù” do ô nhiễm không khí và bụi mịn khiến nhiều người cảm thấy khó chịu, lo lắng. Vậy ô nhiễm không khí, bụi mịn gây hại cho sức khỏe như thế nào?

PGS.TS.BS Vũ Văn Giáp - Tổng thư ký Hội Hô hấp Việt Nam, Phó giám đốc Trung tâm Hô hấp, BV Bạch Mai cho biết, hiện tượng mây mù và các chỉ số về ô nhiễm không khí như báo chí phản ánh đã vượt mức cho phép theo tiêu chuẩn của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).

"Ô nhiễm không khí sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe của người dân nói chung, đặc biệt đối với những người dễ bị cảm thụ, trong đó có người già, phụ nữ có thai, trẻ em và những người có bệnh lý về hô hấp, tim mạch...", PGS Giáp cho biết.

Chuyên gia này phân tích, trong các thành phần của không khí ô nhiễm thì các hạt bụi có vai trò quyết định chất lượng không khí. Thông thường các hạt bụi mà chúng ta nhìn thấy hay cảm nhận được là các hạt bụi kích thước lớn. Còn các hạt bụi siêu mịn, kích thước dưới 2,5 micromet thì chúng ta sẽ không cảm nhận được rõ ràng, khi hít vào phổi, chúng sẽ đi theo đường máu đến các cơ quan trong cơ thể và gây ra phản ứng viêm và có thể gây bệnh ở nhiều cơ quan khác nhau.

Theo WHO, ô nhiễm không khí được coi là kẻ giết người thầm lặng. Ước tính có khoảng 30% các trường hợp tử vong do ung thư phổi có liên quan đến ô nhiễm không khí. Tương tự như vậy, tỷ lệ đột quỵ não cũng như các bệnh lý về tim mạch chiếm khoảng 25%.

Riêng đối với bệnh lý hô hấp, các đối tượng bị ảnh hưởng sẽ nhiều hơn rất nhiều, ước tính khoảng 43% các trường hợp tử vong do các bệnh lý hô hấp có liên quan đến ô nhiễm không khí.

Đối phó với bụi mịn, ô nhiễm không khí như thế nào?

PGS Giáp cảnh báo, không khí ô nhiễm gây tác động lớn đến sức khoẻ, đặc biệt là những người có bệnh lý về hô hấp.

Khi chất lượng không khí kém, khói bụi trong môi trường nhiều thì người ảnh hưởng đầu tiên và rõ rệt nhất là những bệnh nhân có sẵn bệnh lý về hô hấp. Người bệnh sẽ thấy khó thở nhiều hơn, ho nhiều hơn, kèm theo tức nặng ngực và các dấu hiệu của đợt cấp sẽ xuất hiện. Các nghiên cứu cho thấy ở những thời điểm thời tiết khắc nghiệt hoặc có ô nhiễm không khí cao thì tần suất bệnh nhân nhập viện do các căn nguyên về hô hấp và tim mạch tăng cao hơn.

Bên cạnh đó, bệnh nhân hen và bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính cần phải tuân thủ và duy trì thuốc hàng ngày theo chỉ định của bác sĩ. Khi có các dấu hiệu hoặc triệu chứng khó chịu, khó thở cần phải tăng liều thuốc giãn phế quản theo hướng dẫn của bác sĩ. Nếu bệnh nhân vẫn khó thở - không thể tự kiểm soát được thì cần liên lạc với bác sĩ điều trị, bác sĩ gia đình hoặc cơ sở y tế để được hỗ trợ, hướng dẫn các giải pháp khắc phục, phòng ngừa và cấp cứu cơn khó thở, tránh nguy hiểm cho tính mạng người bệnh.

"Với các bệnh nhân mắc bệnh hô hấp, ngoài bụi thì khói và các mùi hắc khó chịu cũng là tác nhân gây các đợt cấp cho nên chúng tôi khuyên người dân mắc các bệnh hô hấp. Vì thế, chúng tôi khuyến cáo những người đã mắc bệnh về hô hấp không nên ra ngoài khi không có việc thật sự cần thiết trong những thời điểm không khí bị ô nhiễm nặng. Nếu đi ra ngoài nên đeo khẩu trang, phải chọn lựa khẩu trang có thể lọc được bụi mịn (khẩu trang y tế thông thường thì không thể cản được hạt bụi siêu mịn).

Tuy nhiên, giải pháp quan trọng nhất vẫn là bảo vệ môi trường, giữ cho bầu không khí trong lành. Mỗi người góp một việc nhỏ thì sẽ chung tay bảo vệ môi trường sống của chúng ta trong lành.

Theo đó, hãy giảm thải rác thải nhựa, hạn chế đốt vàng mã, rơm rạ, Người dân thủ đô nên chuyển sang sử dụng nhiên liệu sạch để đun nấu, thay bếp than tổ ong bằng bếp điện, bếp từ. Khi dừng đèn đỏ, hãy tắt các phương tiện giao thông... để hạn chế thấp nhất xả thải độc hại ra môi trường.

Hồng Hải