Những hành trình dài đầy thấp thỏm của “người vận chuyển” vắc xin

Với cán bộ y tế tại Trạm Y tế xã Thượng Sơn, huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang, công tác vận chuyển vắc xin là yếu tố quan trọng hàng đầu, quyết định đến thành công của những đợt tiêm chủng lưu động. Bác sĩ Nguyễn Thị Nậm - Trạm trưởng Trạm Y tế xã Thượng Sơn, huyện Vị Xuyên - cho biết những năm gần đây, ý thức tiêm chủng phòng bệnh cho con và cho chính những phụ nữ mang thai đã tăng rất nhiều. Người dân đã có ý thức chủ động đến Trạm xá tiêm chủng theo lịch. Tuy nhiên, ở những địa phương vùng sâu, vùng xa, Trung tâm vẫn phải tổ chức những đợt tiêm lưu động.

Những đợt như vậy, Trung tâm phải tính toán để đưa phích bảo quản vắc xin đến điểm tiêm an toàn. Khi tới nơi, nhân viên y tế thôn bản lại đến từng nhà thông báo cho bố mẹ đưa con trẻ đi tiêm. Việc bảo quản trong phích lạnh không chuyên dụng đã khiến các cán bộ phải chạy đua với thời gian nhằm đảm bảo vắc xin duy trì được chất lượng tốt nhất khi đến tay người dân.

Bác sĩ Nguyễn Văn Dũng, Phó Giám đốc Trung tâm Y tế dự phòng huyện Vị Xuyên, cho biết do vấn đề địa lý nên ngoài điểm tiêm chủng tại Trạm Y tế xã Thượng Sơn, Trung tâm còn có 6 điểm tiêm lưu động khác. Để tổ chức những buổi tiêm lưu động này, các nhân viên tiêm chủng thay nhau vận chuyển vắc xin đến các điểm tiêm lưu động từ trước đó 2 tuần. Một trong số đó là điểm tiêm tại Hội trường thôn Lùng Vùi, cách trạm y tế khoảng 7 km. "Tại đây dù chỉ có 7 trẻ nhưng chúng tôi vẫn phải tổ chức điểm tiêm để vận động bà con đưa trẻ đến tiêm. Bởi nếu không cử cán bộ tiêm chủng đến các điểm tiêm, người dân sẽ có thể bỏ tiêm vì ngại đưa con nhỏ đi quá xa", bác sĩ Dũng nói.

Tại xã Nậm Mười và An Lương (huyện Văn Chấn, Yên Bái) vốn là hai xã vùng sâu, vùng xa, thường xuyên bị ảnh hưởng bởi mưa lũ, trong những đợt tiêm chủng tại đây, việc vận chuyển vắc xin và vận động bà con đi tiêm chủng gặp khó khăn. Với mong muốn tạo điều kiện thuận lợi cho các gia đình đưa trẻ đi tiêm sau những đợt mưa lũ, trạm y tế xã An Lương đã mở thêm 4 điểm tiêm chủng và trạm y tế xã Nậm Mười đã mở thêm 3 điểm tiêm.

“Mở điểm tiêm thì dễ, nhưng vận chuyển vắc xin là cả quá trình. Tại những xã bị ảnh hưởng mưa lũ, giao thông bị chia cắt, các đội tiêm chủng lưu động vẫn phải đi đến tận các điểm tiêm để tiêm chủng cho các trẻ bị hoãn tiêm. Trong quá trình di chuyển đến các điểm tiêm lưu động, việc đảm bảo an toàn vắc xin là an toàn hàng đầu, là mối quan tâm lớn nhất của nhân viên y tế”, bác sĩ Lê Hồng Quang, Trưởng khoa phòng chống bệnh truyền nhiễm, CDC Yên Bái cho biết: 

Theo quy trình, vắc xin từ tỉnh chuyển xuống huyện, sau đó các trạm y tế xã sẽ nhận vắc xin tại huyện. Trong điều kiện cho phép, vắc xin từ huyện được vận chuyển bằng ô tô xuống một vài điểm bàn giao tại xã. Tuy nhiên, nhiều cán bộ y tế xã vẫn đi xe máy về huyện và vận chuyển vắc xin về trạm y tế xã. Mặc dù việc bảo quản vắc xin đều được các cán bộ tiêm chủng thực hiện đầy đủ, nghiêm ngặt bằng phích lạnh và có nhiệt kế theo dõi nhiệt độ, ghi chép đầy đủ nhưng cũng không tránh khỏi khó khăn, rủi ro khi nhiệt độ vắc xin bảo quản không ổn định trong phích lạnh không chuyên dụng.

Những khó khăn của “người vận chuyển” như trên cũng chính là những bài toán khó mà Chương trình Tiêm chủng mở rộng Quốc gia đang phải đối mặt. Vị trí khó tiếp cận của các trung tâm y tế địa phương ở vùng sâu, vùng xa do địa hình hiểm trở, chênh lệch nhiệt độ giữa các mùa và các vùng miền, đường xá gập ghềnh lên xuống, chênh lệch nhiệt độ trong ngày lên đến 10 độ C, thời gian di chuyển lâu… là những thách thức lớn nhất trong công tác bảo quản vắc xin.

Mới đây, Viện Kiểm định Quốc gia Vắc xin và Sinh phẩm Y tế, Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương đã công bố dự án tài trợ thùng bảo quản lạnh với công nghệ eZCooler của Công ty TNHH Zuellig Pharma Việt Nam nhằm tăng cường tiếp cận vắc xin tại các điểm tiêm chủng khó khăn ở Việt Nam. Thùng bảo quản lạnh eZCooler có khả năng bảo quản nhiệt độ theo đúng tiêu chuẩn yêu cầu bảo quản vắc xin từ 2°C đến 8°C, giúp vắc xin được duy trì bảo quản liên tục ở mức nhiệt độ này trong thời gian tối đa 5 ngày.

Thùng eZCooler với 3 dung tích (8 lít, 12 lít và 96 lít) đã được chuyển giao cho 6 tỉnh phía Bắc gồm Hải Dương, Bắc Ninh, Quảng Ninh, Hà Giang, Sơn La và Yên Bái, góp phần tăng cường tiếp cận vắc xin cho người dân sinh sống ở những vùng sâu, vùng xa.

Các cán bộ y tế tại 6 tỉnh này cũng được Zuellig Pharma đào tạo về các tiêu chuẩn quốc tế, các quy định về thực hành tốt bảo quản thuốc (GSP) để quản lý chuỗi cung ứng lạnh và ứng dụng hiệu quả công nghệ bảo quản lạnh eZCooler trong bảo quản vắc xin.