Nguy cơ rối loạn phân ly ở trẻ nếu quá nuông chiều hay quá khắt khe

Quá nuông chiều hay khắt khe đều không tốt

Ths.Bs Nguyễn Mai Hương, Phó trưởng khoa Tâm thần, bệnh viện Nhi Trung ương cho biết, rối loạn phân ly là một nhóm các bệnh lý tâm thần thường gặp với tỷ lệ 0,3 - 0,5% dân số, gặp ở nữ nhiều hơn nam. Một trong những điều kiện thuận lợi khiến trẻ mắc chứng bệnh trên chính là do trẻ sống trong môi trường giáo dục không thích hợp, cha mẹ quá nuông chiều hoặc quá khắt khe với con...

Các yếu tố thuận lợi phát sinh rối loạn phân ly gồm nhân cách, môi trường và cơ thể. Với những trẻ nhân cách yếu, thiếu kiềm chế, thiếu tự chủ, tính dễ xúc động, thích được chú ý, nhân cách “nghệ sỹ”; ở trong môi trường giáo dục không thích hợp (như gia đình quá bao bọc hoặc quá khắt khe, môi trường không bền vững, thay đổi liên tục); bị suy dinh dưỡng, nhiễm trùng, trong giai đoạn dậy thì... dễ mắc chứng bệnh này hơn người khác.

Bệnh thường xuất hiện sau những sang chấn tâm lý, các vấn đề khó khăn trong học tập, công việc, mối quan hệ mà người bệnh không thể giải quyết được. Những sang chấn này thường gây những cảm xúc mạnh như lo sợ cao độ, tức giận quá mức, thất vọng nặng nề...

Sự việc 9 trẻ ở Bắc Kạn bị rối loạn phân ly, gây ra những hành vi bất thường như hung dữ, nói nhảm, ngất… là hiện tượng rối loạn phân ly tập thể.

Khi một người trong nhóm có biểu hiện của rối loạn phân ly, những người còn lại có xu hướng “bị lan truyền”. Sự lan truyền triệu chứng xảy ra trong nhóm người có mối quan hệ nào đó về môi trường hoặc sang chấn, tạo ra hàng loạt ca bệnh. Do có nhiều người cùng xuất hiện những biểu hiện bất thường nên bệnh lý này thường gây ra những lo lắng, hoang mang, thậm chí hiểu nhầm trong dư luận và xã hội.

Dạy trẻ biết hòa đồng tập thể, đương đầu với khó khăn

Theo BS Hương, khi trẻ gặp những sang chấn, những vấn đề không giải quyết được gây căng thẳng, khi có áp lực học tập, mối quan hệ bạn bè không tốt... rối loạn phân ly xuất hiện như một cơ chế tự phòng vệ để bảo vệ cho những cá nhân, nhằm giảm bớt những cảm xúc tiêu cực như lo âu, bất lực, đồng thời tạo ra những lợi ích thứ phát như được quan tâm, được chăm sóc.

Vì thế, rối loạn phân ly chủ yếu được điều trị bằng các liệu pháp tâm lý, kết hợp với nâng cao thể trạng và bồi dưỡng nhân cách, thiết lập môi trường phù hợp.

Quan trọng nhất, người lớn cần tránh thái độ coi đây là bệnh giả vờ, hoặc ngược lại thái độ trầm trọng hóa, quan trọng hóa vấn đề. Nếu theo dõi quá chặt chẽ, quá quan tâm, lo lắng thì các triệu chứng bệnh có thể nặng lên. Gia đình cần tham gia tích cực trong quá trình trị liệu.

Đồng thời cần hướng dẫn trẻ những bài tập thư giãn, các kỹ năng xã hội, kỹ năng giải quyết vấn đề để nâng đỡ nhân cách người bệnh.

Dùng những liệu pháp ám thị để làm giảm và mất triệu chứng.Có thể dùng một số loại thuốc, thực phẩm nhằm nâng cao thể trạng. Trong trường hợp có lo âu cần dùng những loại thuốc giải lo âu.

"Còn khi có hiện tượng rối loạn phân ly tập thể cần nhanh chóng tách riêng các em bị bệnh, tránh sự lan truyền; trấn an các trẻ khác trong tập thể; Cải thiện môi trường học tập, giảm áp lực; Tổ chức các hoạt động vui chơi, tạo không khí sôi nổi, tích cực; Có các hoạt động tham vấn tâm lý học đường. Phát hiện sớm những cá nhân có sang chấn tâm lý nhằm hỗ trợ, trị liệu kịp thời", BS Hương khuyến cáo.

Còn để phòng bệnh, ngay từ nhỏ hãy rèn luyện, dạy dỗ để trẻ trở thành đứa trẻ biết thương yêu, chia sẻ, đương đầu với khó khăn. Đặc biệt cần tạo môi trường để trẻ tham gia các hoạt động tập thể lành mạnh (như văn nghệ, dã ngoại, thể dục, thể thao...), tăng tính đoàn kết, thân ái, dạy trẻ biết khắc phục khó khăn tránh các stress tâm lí trong sinh hoạt, học tập và công tác.

Đồng thời cần đảm bảo chế độ dinh dưỡng đầy đủ và nghỉ ngơi hợp lý, giảm sức ép từ việc học tập. Trong một tập thể cần bố trí tỷ lệ nam, nữ hài hòa.

Hồng Hải