Mô hình nuôi đông trùng hạ thảo đạt chuẩn GACP-WHO của Việt Nam

Mới đây, Cục Quản lý Y dược cổ truyền (Bộ Y tế) đã cấp giấy chứng nhận đạt chuẩn GACP-WHO - "Thực hành tốt nuôi trồng và thu hái dược liệu" - cho mô hình nuôi đông trùng hạ thảo của Dược thảo Thiên Phúc tại huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội. Với diện tích 2000m2, tương đương với hơn 1,2 triệu hộp/năm cho loài Cordyceps militaris có giá trị dược liệu tốt, đây là mô hình nuôi trồng đông trùng hạ thảo đầu tiên tại Việt nam được cấp chứng nhận cao cấp này.

Hành trình gian nan nghiên cứu, nuôi trồng đông trùng hạ thảo

Đông trùng hạ thảo tự nhiên được tìm thấy nhiều trên các cao nguyên ở Tây Tạng với độ cao 4000m, cùng mức giá đắt đỏ khoảng 1,8 tỷ đồng/kg. Bởi thế, rất nhiều nhà khoa học trên thế giới đã nghiên cứu nhân giống và nuôi trồng loại dược liệu quý hiếm này. Tại Việt Nam, đơn vị tiên phong nuôi trồng thành công đông trùng hạ thảo chính là Công ty Cổ phần Dược thảo Thiên Phúc (thành lập năm 2010).

Từ một cô gái tốt nghiệp khoa Công nghệ Sinh học, Trường đại học Khoa học Tự nhiên Hà Nội, chị Nguyễn Thị Hồng, Tổng giám đốc Dược thảo Thiên Phúc đã dày công tìm tòi, nghiên cứu và cho ra mắt đông trùng hạ thảo "made in Vietnam" được các chuyên gia đánh giá cao về hàm lượng dược lý.

Sau nhiều lần thất bại liên tiếp, thiệt hại cả tỷ đồng phải bán đất bán nhà và nhiều lần sang Trung Quốc để mua giống về nghiên cứu, chị Hồng đã đúc rút ra được nhiều kinh nghiệm trong việc điều chỉnh các thông số nhiệt độ, ánh sáng, độ ẩm phù hợp. Năm 2011, công trình nuôi trồng đông trùng hạ thảo của chị Hồng thành công trên nền cơ chất tổng hợp: gạo lứt, nước dừa, bột ngộng tằm và nguồn vi chất bổ sung.

Năm 2013, sản phẩm đông trùng hạ thảo của Thiên Phúc được Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) cấp chứng nhận đạt chuẩn và được lưu hành rộng rãi. Tiếp đó, Thiên Phúc hoàn thiện quy trình công nghệ đưa đông trùng hạ thảo vào nuôi trồng với quy mô công nghiệp. Cho đến nay, mỗi tháng Thiên Phúc sản xuất được khoảng 20.000 lọ đông trùng hạ thảo.

Nói về tâm huyết hoàn thiện và nâng cao chất lượng đông trùng hạ thảo, chị Hồng cho biết: "Trong tương lai, hi vọng chúng tôi sẽ có thể cung cấp cho thị trường những sản phẩm đạt độ giống 95% so với đông trùng hạ thảo trong tự nhiên".

Theo đuổi tiêu chuẩn khắt khe GACP-WHO

Nuôi trồng được đông trùng hạ thảo đã khó, theo đuổi được tiêu chuẩn GACP-WHO lại càng khó hơn. Thiên Phúc không ngừng áp dụng tiêu chuẩn kỹ thuật khắt khe vào trong quá trình sản xuất. Đến cuối năm 2020, mô hình nuôi trồng đông trùng hạ thảo tại Hà Nội được cấp chứng nhận GACP-WHO. Ngoài ra, Thiên Phúc cũng đã đạt chứng nhận FDA của Cục quản lý Dược phẩm và Thực phẩm Hoa Kỳ.

GACP-WHO bao gồm hai yếu tố: Thực hành tốt trồng cây thuốc (GAP) và Thực hành tốt thu hái cây thuốc hoang dã (GCP). GACP có vai trò rất quan trọng trong việc tạo ra nguồn nguyên liệu làm thuốc đạt tiêu chuẩn, ổn định về chất lượng, tạo sức cạnh tranh trên thị trường.

GACP-WHO có nhiều quy định khắt khe trong các quy trình, mỗi quy trình chia ra nhiều công đoạn, mỗi công đoạn lại có những tiêu chuẩn riêng. Từ điều kiện giống gốc, cơ chất hữu cơ, giống nhộng tằm, nước, gạo, dừa non, ... xuất sứ rõ ràng, an toàn, được kiểm tra kiểm nghiệm thường xuyên theo lô. Toàn bộ các sản phẩm có nhật ký sản xuất, có phiếu kiểm nghiệm trước khi xuất xưởng. Phòng thí nghiệm đạt chuẩn, phân tích các chỉ tiêu hóa, lý, vi sinh trước khi làm nguyên liệu cho thuốc. Thêm vào đó là điều kiện cơ sở vật chất ở mô hình sản xuất, điều kiện con người tham gia nuôi cấy đảm bảo có kỹ thuật cao.

Với sự đầu tư mạnh mẽ về nhân lực và vật lực, Dược thảo Thiên Phúc đã vượt qua tất cả những hàng rào kỹ thuật khắt khe đó, xây dựng thành công mô hình nuôi trồng đông trùng hạ thảo đạt chất lượng quốc tế GACP-WHO. Hiện nay, 50% đông trùng hạ thảo do Thiên Phúc sản xuất được cung cấp cho các công ty chế biến dược liệu trong nước, 30% xuất khẩu sang các nước Đức, Thái Lan, Singapore, Nhật Bản,… 20% còn lại được Thiên Phúc tiêu thụ trong nước dưới dạng tươi, khô, dạng viên nang Đông trùng hạ thảo Banikha và Trà đông trùng hạ thảo Banikha được tiêu thụ rộng rãi tại 63 tỉnh thành trên cả nước.