Men gan tăng cao có thể do những "thủ phạm" này

Gan là một cơ quan phức tạp với rất nhiều chức năng: chuyển hóa các chất, dự trữ năng lượng, giải độc và thải trừ chất độc, tạo mật….

Để hoàn thành tất cả những nhiệm vụ trên, gan đã tiết một hệ thống các enzyme gan(men gan) là những chất xúc tác sinh học quan trọng trong các phản ứng chuyển hóa. Thông qua hệ thống men này, các chức năng của gan được thể hiện.

Khi men gan tăng cao đồng nghĩa với việc tế bào gan đang bị phá hủy bởi một tác nhân nào đó. Mức độ tăng của các loại men gan này tương quan với mức độ nghiêm trọng của tổn thương tại gan.

Những thủ phạm làm tăng men gan

Tăng men gan do rượu

Gan là nhà máy chính của việc chuyển hóa cồn và là cơ quan đích chủ yếu của chấn thương do rượu. Việc chẩn đoán men gan cao cho bệnh nhân có tiền sử nghiện rượu bao gồm xét nghiệm tất cả các men gan. Các kết quả sinh hóa đặc trưng là GGT tăng rất cao và tỉ số AST/ALT > 2 với AST< 8 lần giới hạn bình thường trên và ALT < 5 giới hạn bình thường trên.

Tăng men gan do virus

Tổn thương do virus viêm gan là loại tổn thương rất nguy hiểm vì virus khi xâm nhập vào tế bào gan, chúng nhân lên và làm tan vỡ các tế bào mà chúng xâm nhập. Tế bào gan bị hủy hoại càng nhiều thì lượng men gan giải phóng ra càng nhiều.

Các xét nghiệm hóa sinh được sử dụng để chẩn đoán bao gồm AST , ALT và bilirubin. AST và ALT tăng 10-100%, trong đó ALT tăng cao hơn AST và bilirulin tăng từ 5-25mg/dL.

Tăng men gan do thuốc

Paracetamol (acetaminophen) được sử dụng rộng rãi với tác dụng giảm đau, hạ sốt. Nhiều người cho rằng paracetamol khá an toàn do ít tác dụng không mong muốn hơn so với các thuốc cùng tác dụng. Tuy nhiên, paracetamol được ghi nhận là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây ra bệnh suy gan do thuốc.

Khi sử dụng quá 4g/ ngày, nguồn glutathion do gan sản xuất bị cạn kiệt, nên N-acetyl-pbenzoquinoneImine (NAPQI - sản phẩm chuyển hóa của paracetamol) không được khử độc, chúng ứ đọng lại và gây tổn thương tế bào gan, giải phóng lượng lớn các men gan ra huyết tương. Các thuốc khác độc với gan được biết đến là Isoniazid, Rifampicin, coxtrimoxazol (sulfamethoxazol và trimethoprim ), các thuốc chống động kinh (phenyltoin).

Tăng men gan do bệnh lý

Ngoài ra các bệnh lý khác về gan và mật cũng là nguyên nhân làm tăng men gan như: viêm gan cấp, viêm gan nhiễm trùng, viêm đường mật xơ hóa; tắc đường mật do giun, sỏi; viêm tụy, tắc ruột, viêm dạ dày cấp… cũng làm tăng men gan.

Các bệnh truyền nhiễm như sốt rét, sởi, sốt xuất huyết, nhiễm trùng máu… trong giai đoạn toàn phát cũng làm tăng men gan.