Hoảng hồn phát hiện con cong vẹo cột sống sau 2 năm nghỉ dịch

Trong buổi khám miễn phí bệnh cột sống tại Bệnh viện Việt Đức vào cuối tuần qua, có 150 trẻ được bố mẹ đưa đến khám. Nhiều trẻ sau khi khám, tư vấn, chụp X-quang miễn phí cho thấy cần can thiệp bệnh cột sống.

PGS.TS Đinh Ngọc Sơn, Trưởng khoa Phẫu thuật Cột sống, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức cho biết, gù vẹo cột sống là căn bệnh khá phổ biến hiện nay. Số trẻ em bị bệnh chiếm từ 0,5 đến 1% dân số.

Có 3 nhóm nguyên nhân lớn gây bệnh vẹo cột sống trẻ em: Nhóm 1: Tự phát, không có nguyên nhân rõ ràng, thường xuất hiện khi trẻ bắt đầu bước vào giai đoạn dậy thì; Nhóm 2: Trẻ mắc các dị tật bẩm sinh của cột sống như tật nửa thân đốt sống, dính đốt sống... gây nên vẹo cột sống; Nhóm 3: Tư thế như ngồi học không đúng, mang vác quá nặng, hoặc kích thước bàn ghế học không phù hợp với lứa tuổi, do bệnh còi xương, suy dinh dưỡng, chấn thương do tai nạn...

Trong đó, nhóm vẹo cột sống vô căn là phổ biến nhất, chiếm khoảng 80%. Ở nhóm này, bệnh hay khởi phát ở tuổi dậy thì là thời điểm cơ thể phát triển nhanh nhất.

Đáng nói, sau hai năm dịch Covid-19, nhiều trẻ có dấu hiệu cong vẹo cột sống nhưng không được phát hiện sớm. Với cong vẹo cột sống, việc phát hiện, chữa sớm rất quan trọng. Bởi cột sống không chỉ là chỗ tựa của cơ thể, mà còn liên quan đến lồng ngực, ổ bụng.

Nhóm trẻ từ 5-8 tuổi bị cong vẹo cột sống gây ảnh hưởng đến lồng ngực đang phát triển, ảnh hưởng đến phổi, thậm chí xẹp phổi, trường hợp nặng có thể bị suy hô hấp.

PGS Sơn cho biết, can thiệp cong vẹo cột sống phụ thuộc vào lứa tuổi, tình trạng bệnh của trẻ. Với nhóm cong vẹo cột sống vô căn, thường can thiệp khi trẻ 14-17 tuổi. Nếu được can thiệp sớm sẽ hạn chế được các biến chứng gây ra cho cơ thể.

Thông thường, phụ huynh phát hiện khi cho con tắm hoặc đi bơi. Nhiều trường hợp trẻ cong vẹo cột sống song không được phát hiện, nhất là vào mùa đông khi trẻ mặc nhiều quần áo. Biểu hiện vẹo cột sống dễ nhận biết là sự mất cân đối của 2 bên cơ thể như vai, hông, hai tay, vai bên cao bên thấp, khi đứng thẳng tay chân không đều. 

Để phát hiện bất thường cột sống, hãy cho trẻ đứng thẳng, quan sát từ sau lưng, vùng cổ trở xuống là một đường thẳng. Nếu nhìn nghiêng cột sống cong nhẹ chữ S, còn nếu thấy lưng gồ lên, đây là dấu hiệu cần kiểm tra.

Đứng thẳng, hai cánh tay tạo thành hình tam giác, nếu thấy vai lệch là dấu hiệu gù vẹo cột sống. Nhìn nghiêng hoặc thẳng thấy xương bả vai một bên gồ lên cũng cảnh báo tình trạng cong vẹo cột sống, cần đi khám chuyên khoa cột sống sớm.

Với những trẻ cong vẹo nhẹ, như trường hợp một cháu bé 8 tuổi ở Thanh Trì sẽ không đáng ngại, bác sĩ sẽ hướng dẫn phục hồi chức năng tại nhà. Có những trường hợp có thể do cơ co, cơ hai bên phát triển không đồng đều, bác sĩ hướng dẫn bài tập để cơ lưng, cơ cổ thư giãn, phát triển đồng đều.

Việc phát hiện gù vẹo trẻ em sớm, điều trị kịp thời có ý nghĩa vô cùng quan trọng, góp phần ngăn chặn và giảm thiểu những biến chứng trầm trọng. Tuy nhiên, một thách thức to lớn khác là vẹo cột sống ở trẻ nhỏ thì việc phẫu thuật lại vô cùng khó khăn do đặc điểm giải phẫu sinh lý của trẻ là cột sống còn đang tiếp tục phát triển.

Các bộ môn thể dục hàng ngày như tập xà, chơi bóng rổ, bơi... rất tốt để phòng ngừa cong vẹo cột sống. Cha mẹ cũng cần quan sát trẻ, nếu thấy có dấu hiệu vẹo, đứng lệch người... nên đi khám.

Bên cạnh đó, ăn uống cần đảm bảo dinh dưỡng, việc thiếu canxi và còi xương đều ảnh hưởng đến sự phát triển của cột sống.