Hiểu tiếng khóc của trẻ

Khi chưa biết nói, tiếng khóc là ngôn ngữ duy nhất để trẻ thông báo cho người lớn biết chúng đang có những biểu hiện bất thường bên trong cơ thể. Trẻ khóc do rất nhiều nguyên nhân khác nhau:

Nếu trẻ vẫn phát triển bình thường, không hề mắc bệnh gì, ban ngày rất ngoan và ăn ngủ tốt, chỉ quấy khóc về đêm thì nguyên nhân có thể  là do trẻ mới sinh ra chưa thích nghi với môi trường sống bên ngoài, dân gian thường gọi là “khóc dạ đề”. Khóc dạ đề thường kéo dài từ 2 đến 3 tháng, sau đó trẻ thích nghi dần với môi trường và hết khóc.

Khi trẻ quấy khóc, để trẻ không có cảm giác bất an, cha mẹ cần phải bình tĩnh, đừng quá lo lắng, căng thẳng, không cáu gắt và càng không nên tập trung nhiều người dỗ trẻ cùng một lúc.

Chú ý là phải dỗ trẻ ngay, không bỏ mặc trẻ khóc làm trẻ mệt và hờn dỗi sẽ rất khó dỗ. Nếu để trẻ khóc lâu sẽ nuốt nhiều hơi làm giãn dạ dày và ruột gây đau bụng, trẻ lại càng quấy khóc hơn. Khi dỗ trẻ, nên chọn một tư thế bế mà trẻ ưa thích nhất, âu yếm và đu đưa trẻ nhẹ nhàng, hát ru kích thích trí não và tâm hồn trẻ phát triến, đứa trẻ nào cũng thích được nghe hát ru.

Ngoài ra, trẻ quấy khóc còn do nhiều nguyên nhân khác nhau, cha mẹ chú ý tìm ra nguyên nhân để có biện pháp dỗ trẻ thích hợp.

Nguyên nhân do ăn uống

Mỗi khi đói hoặc khát nước, trẻ thường quấy khóc. Cho ăn no và uống nước đủ theo nhu cầu thì trẻ sẽ hết khóc.

Nếu trẻ đang ăn bỗng có một kích thích nào đó, ví dụ như nghe thấy tiếng động, nhìn thấy một đồ chơi mới, có người lạ nói chuyện với trẻ... thì trẻ sẽ tập trung sự chú ý vào đó mà lơ là việc ăn uống hoặc thôi không ăn nữa. Sau đó trẻ có thể quấy khóc, nhưng nếu cho ăn tiếp, trẻ thường không ăn, hoặc ăn nhưng không tập trung như trước. Không nên ép cho trẻ ăn tiếp, hãy dỗ trẻ hết khóc, sau đó để trẻ chơi bình thường, đến khi nào đói hẳn mới tiếp tục cho ăn.

Trẻ ăn quá no, dạ dày và ruột bị giãn căng, gây cảm giác đau tức bụng, cũng là nguyên nhân làm trẻ quấy khóc.

Cho trẻ ăn đúng bữa, nếu ăn sữa bổ sung hoặc ăn dặm thì phải chú ý số lượng sữa và bột để tránh trẻ ăn quá no hoặc không đủ no. Tạo cho trẻ cảm giác ấm cúng, thoải mái, tránh những tác nhân kích thích làm trẻ mất tập trung trong khi ăn.

Nguyên nhân do môi trường

Nhiệt độ môi trường quá nóng hay quá lạnh, âm thanh quá ồn ào, ánh sáng quá chói... cũng làm trẻ cảm thấy khó chịu, quấy khóc.

Phòng của trẻ nên để thông thoáng, mát mẻ, giảm bớt cường độ ánh sáng đèn, không mở nhạc và ti vi quá to, mở nhạc nhẹ du dương êm ái.

Nguyên nhân từ quần áo, tã lót

Da trẻ bị lạnh do mặc quá ít quần áo vào mùa đông, hoặc do ẩm ướt vì đái… đều là nguyên nhân làm trẻ quấy khóc. Nhưng nếu mặc quá nhiều quần áo, quấn nhiều khăn, đội mũ dày và đi tất… cũng sẽ làm trẻ nóng nực, ra nhiều mồ hôi, khó chịu, quấy khóc nhiều.

Quần áo chật hay quấn tã, bỉm quá chặt sẽ làm trẻ mất cảm giác thoải mái dễ chịu. Còn  quấn tã quá lỏng lại làm trẻ có cảm giác không an toàn.

Nguyên nhân do bệnh tật

Khi trẻ quấy khóc do bị ốm, có các dấu hiệu mà bà mẹ có thể nhận biết được như sốt, ngạt mũi, thở rên, thở khò khè, tiêu chảy... bà mẹ cần phải đưa con đến ngay các cơ sở y tế để khám bệnh.

Trẻ quấy khóc do đau bụng, thường có biểu hiện khóc thét bất thường, khóc từng cơn, bụng chướng, đi ngoài phân bất thường hoặc có máu... là những biểu hiện của các bệnh lý có thể gây nguy hiểm cho trẻ, cần phải nhanh chóng đưa trẻ đến bệnh viện để khám và điều trị.

Trẻ bị táo bón có thể quấy khóc do khó chịu hoặc đau bụng. Cho trẻ uống nhiều nước hàng ngày, tăng cường uống nước hoa quả, ăn thêm chất rau. Nếu trẻ vẫn tiếp tục táo bón, phải đưa trẻ đi khám bệnh để tìm nguyên nhân và điều trị.

Còi xương suy dinh dưỡng hay mắc các bệnh mãn tính, cũng là nguyên nhân quấy khóc ở trẻ, cần phải có biện pháp điều trị triệt để. Trẻ khóc do bị ngứa vì rôm sảy, vì hăm, chỉ cần tắm rửa sạch sẽ hàng ngày, sử dụng phấn rôm, không cần phải dùng thuốc điều trị.

Một số nguyên nhân khác

Trẻ quấy khóc do cảm thấy cô đơn, cần người bế, cần người nói chuyện, thiếu ngủ, đang ngủ bị đánh thức dậy... là những nguyên nhân dễ dàng phát hiện và khắc phục.

BS Trần Văn Phúc

(BV Xanh Pôn)