Đột quỵ ngày càng trẻ hóa, đứng số 1 trong các bệnh lý tim mạch

Tỷ lệ mắc mới đột quỵ ở Việt Nam thuộc nhóm cao nhất khu vực Đông Nam Á

Tại Hội nghị Liên minh Đột quỵ Toàn cầu năm 2025 diễn ra sáng 24/7 ở Hà Nội, GS.TS Trần Văn Thuấn cho biết, tại Việt Nam, theo số liệu của Báo cáo Gánh nặng bệnh tật toàn cầu năm 2019, có tới 135.999 ca tử vong do đột quỵ, chiếm vị trí số 1 trong các bệnh lý tim mạch.

Tỷ lệ mắc mới ước tính khoảng 222 ca/100.000 dân mỗi năm, và tỷ lệ hiện mắc lên đến 1.541 trên 100.000 dân, thuộc nhóm cao nhất trong khu vực Đông Nam Á.

Theo Thứ trưởng Bộ Y tế, Việt Nam đã có những bước tiến đáng kể trong xây dựng mạng lưới chăm sóc đột quỵ. Đến nay, nước ta có 150 đơn vị điều trị đột quỵ (năm 2016 chỉ có 12 đơn vị).

Hiện các phương pháp điều trị hiện đại như tiêu sợi huyết và lấy huyết khối bằng dụng cụ cơ học đã được triển khai thường quy tại nhiều bệnh viện tỉnh và trung tâm y tế lớn. 

PGS.TS Đào Xuân Cơ, Giám đốc Bệnh viện cho biết, đột quỵ ngày càng có xu hướng gia tăng, cả ở người trẻ tuổi.

Hàng năm, Trung tâm đột quỵ Bệnh viện Bạch Mai tiếp nhận và điều trị cho hàng nghìn người bệnh đột quỵ của miền Bắc. Cao điểm, có những ngày, đơn vị tiếp nhận gần 60 người bệnh, trong đó rất nhiều người trẻ.

Theo GS Thuấn, điều trị đột quỵ vẫn đối mặt nhiều thách thức, vì người bệnh đến viện muộn, vượt quá “thời gian vàng” để can thiệp hiệu quả.

Bên cạnh đó, hệ thống cấp cứu trước viện còn chưa phát triển đồng bộ, thiếu những đơn vị phản ứng nhanh chuyên biệt về đột quỵ; sự chênh lệch về năng lực điều trị giữa các vùng miền...

Theo Thứ trưởng Bộ Y tế, ngành Y tế Việt Nam đang từng bước triển khai các nền tảng ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong chẩn đoán hình ảnh; xây dựng hệ thống dự báo nguy cơ đột quỵ; phát triển mạng lưới can thiệp cấp cứu từ xa nhằm rút ngắn thời gian xử trí và cá thể hóa điều trị.

GS Thuấn cho biết, thời gian tới Việt Nam cần tiếp tục mở rộng mạng lưới các đơn vị đột quỵ đạt chuẩn trên toàn quốc.

Đến nay, Trung tâm Đột quỵ Bệnh viện Bạch Mai là 1 trong 4 trung tâm hàng đầu thế giới có số lượng chứng nhận Kim cương lớn nhất, theo tiêu chí đánh giá của Hội Đột quỵ Thế giới. 

"Việc phát triển mạng lưới này sẽ được thực hiện theo mô hình “vệ tinh - trung tâm”, đặc biệt ưu tiên tại các vùng sâu, vùng xa, khu vực khó khăn nhằm tăng cường hỗ trợ chuyên môn giữa các tuyến.

Bên cạnh đó, sẽ tiếp tục đào tạo nhân lực là nhiệm vụ then chốt, nâng cao năng lực cho đội ngũ tại tuyến cơ sở để rút ngắn thời gian phản ứng, tối ưu hóa “thời gian vàng” trong điều trị", Thứ trưởng Thuấn cho biết.

Đặc biệt lãnh đạo Bộ Y tế nhấn mạnh việc xây dựng và triển khai Chương trình Quốc gia về đột quỵ, nhằm giảm tỷ lệ mắc, giảm tỷ lệ tử vong và giảm tỷ lệ tàn phế do đột quỵ.

Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai cho biết, Hội nghị Liên minh Đột quỵ Toàn cầu năm 2025 quy tụ gần 300 đại biểu đến từ hơn 15 quốc gia, cùng chia sẻ kinh nghiệm, cập nhật kiến thức chuyên sâu, từ chính sách cấp quốc gia cho tới các kỹ thuật can thiệp mạch não hiện đại, quy trình cấp cứu trước viện, điều trị nội khoa và phục hồi chức năng sau đột quỵ.

3 khuyến cáo phòng ngừa đột quỵ

Theo PGS.TS Mai Duy Tôn, Giám đốc Trung tâm đột quỵ, Bệnh viện Bạch Mai, đột quỵ vẫn đang là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong và tàn phế tại nhiều quốc gia.

"Đột quỵ thường xảy ra ở người cao tuổi, người có bệnh nền huyết áp, mỡ máu, tiểu đường... Với những yếu tố huyết áp, mỡ máu, tiểu đường, béo phì, thói quen hút thuốc... đột quỵ cũng có nguy cơ xảy ra ở người trẻ", PGS Tôn nói.

Vì thế, PGS Tôn đưa ra 3 khuyến cáo tầm soát, phòng ngừa đột quỵ ở cả người trẻ và các nhóm đối tượng khác như sau:

- Mỗi người nên thường xuyên tập luyện, vận động, kiểm soát cân nặng, từ bỏ thói quen hút thuốc, ăn uống không lành mạnh.

- Tầm soát các yếu tố nguy cơ của đột quỵ: tim mạch, huyết áp, mỡ máu, tiểu đường….

- Khi có một trong các biểu hiện của đột quỵ (giảm thị lực, yếu tay chân, nói ngọng/nói khó, đau đầu, chóng mặt…. ) cần đưa người bệnh đến ngay các đơn vị điều trị đột quỵ để được chẩn đoán, điều trị kịp thời.

Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai cho biết, thời gian tới, bệnh viện tiếp tục hỗ trợ triển khai thường quy các kỹ thuật hiện đại như tiêu sợi huyết, lấy huyết khối bằng dụng cụ cơ học tại nhiều bệnh viện tuyến tỉnh và khu vực; tổ chức các khóa đào tạo, cập nhật kiến thức chuyên sâu nhằm nâng cao chất lượng điều trị đột quỵ trên toàn quốc.