Chi tiêu cho y tế tiếp tục gia tăng

Chi phí thuốc tăng nhanh, người bệnh gánh hơn 30% chi tiêu y tế

Thông tin trên được TS.BS Ong Thế Duệ, Viện Chiến lược và Chính sách Y tế, Bộ Y tế, chia sẻ tại hội thảo đối thoại chính sách về Giải pháp chia sẻ rủi ro trong y tế nhằm tăng cường tiếp cận thuốc cho người bệnh, do Viện Chiến lược và Chính sách Y tế phối hợp với AstraZeneca Việt Nam tổ chức ngày 24/12 tại Hà Nội.

Theo TS.BS Ong Thế Duệ, giai đoạn 2019-2025, tổng chi tiêu cho thuốc tại Việt Nam tăng từ 4,7 tỷ USD lên 6,9 tỷ USD, tương đương mức tăng trưởng bình quân khoảng 6-7% mỗi năm. Dự báo đến năm 2028, quy mô thị trường dược phẩm có thể đạt khoảng 8,6 tỷ USD, phản ánh nhu cầu sử dụng thuốc ngày càng lớn của người dân.

Hiện nay, chi phí thuốc chiếm hơn 30% tổng chi tiêu trong các nhóm chi trả của bảo hiểm y tế.

Theo TS Ong Thế Duệ, xu hướng gia tăng chi tiêu y tế, đặc biệt là chi phí thuốc, chịu tác động của nhiều yếu tố. Trong đó, già hóa dân số và sự gia tăng của các bệnh không lây nhiễm như tim mạch, đái tháo đường, ung thư, bệnh hô hấp mạn tính… là những nguyên nhân hàng đầu, tạo áp lực ngày càng lớn lên hệ thống cơ sở y tế và tài chính y tế.

Bên cạnh đó, chi phí cao của các thuốc mới, cùng với hạn chế về nguồn ngân sách công, khiến quá trình đưa ra quyết định chi trả bị chậm trễ, từ đó làm giảm khả năng tiếp cận thuốc của người bệnh tại nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam.

Đề xuất giải pháp để giảm áp lực tài chính, mở rộng tiếp cận thuốc mới

Theo TS Nguyễn Khánh Phương, Viện trưởng Viện Chiến lược và Chính sách Y tế, trong bối cảnh chi phí chăm sóc sức khỏe gia tăng nhanh, đặc biệt đối với các dược phẩm phát minh, nhiều quốc gia đã triển khai các cơ chế chia sẻ rủi ro như một công cụ chính sách quan trọng.

“Giải pháp chia sẻ rủi ro giúp hệ thống bảo hiểm y tế kiểm soát rủi ro tài chính, đồng thời vẫn bảo đảm tăng cường khả năng tiếp cận sớm các thuốc mới cho bệnh nhân”, TS Nguyễn Khánh Phương nhấn mạnh.

Hiện nay, các chiến lược tăng cường tiếp cận thuốc và cơ chế chia sẻ rủi ro đang được áp dụng ngày càng rộng rãi tại nhiều quốc gia trên thế giới.

Giải pháp chia sẻ rủi ro là cơ chế thỏa thuận đa bên giữa cơ quan quản lý, cơ quan chi trả và nhà sản xuất thuốc. Cơ chế này có thể dựa trên yếu tố tài chính, dựa trên kết quả điều trị hoặc dựa trên các dịch vụ kèm theo, nhằm tăng cường khả năng tiếp cận thuốc cho người bệnh, hạn chế rủi ro ngân sách và góp phần duy trì tính bền vững của quỹ bảo hiểm y tế.

Bà Lương Thị Mai Anh, Vụ Pháp chế, Bộ Y tế, cho biết kinh nghiệm từ các quốc gia triển khai cơ chế chia sẻ rủi ro cho thấy mức độ tiếp cận thuốc mới của người bệnh được cải thiện rõ rệt, đồng thời giảm áp lực đối với nguồn tài chính công.

Theo bà, Việt Nam có thể cân nhắc xây dựng lộ trình theo hướng thí điểm, đánh giá và mở rộng, gắn với việc hoàn thiện khung pháp lý, chuẩn hóa dữ liệu và tăng cường cơ chế giám sát minh bạch để triển khai hiệu quả.

Hội thảo là sự kiện quan trọng trong khuôn khổ Chương trình “Hợp tác vì tính bền vững và khả năng chống chịu của hệ thống y tế Việt Nam”, do Viện Chiến lược và Chính sách Y tế và AstraZeneca Việt Nam phối hợp triển khai từ năm 2020 đến nay.

Trong 5 năm qua, chương trình đã thực hiện nhiều hoạt động đáng chú ý như nghiên cứu về tính bền vững và khả năng chống chịu của hệ thống y tế Việt Nam; xây dựng báo cáo chính sách thúc đẩy chuyển giao công nghệ sản xuất thuốc và vaccine; tổ chức các hoạt động tăng cường năng lực cho các đơn vị y tế; đối thoại chính sách về ứng dụng đánh giá công nghệ y tế trong quyết định chi trả thuốc điều trị ung thư.

Bà Nguyễn Thị Lương Phong, Giám đốc đối ngoại của AstraZeneca Việt Nam, đánh giá rằng những kết quả đạt được trong khuôn khổ hợp tác chiến lược 5 năm qua sẽ góp phần nâng cao khả năng sẵn sàng ứng phó với gánh nặng bệnh tật của hệ thống y tế trong tương lai, mở rộng khả năng tiếp cận điều trị hiệu quả cho người bệnh và hỗ trợ quản lý chi phí y tế theo hướng bền vững. Theo bà, các cơ chế như chia sẻ rủi ro đóng vai trò then chốt trong việc chuyển hóa các cam kết chính sách thành kết quả sức khỏe cộng đồng cụ thể.