Bệnh viêm da do ấu trùng sán máng

Thứ hai, 31/12/2012 - 09:41

(Dân trí) - Ở nước ta, bệnh viêm da do nhiễm ấu trùng sán máng ở những vùng chăn nuôi vịt ít khi được chú ý, quan tâm và không biết rõ được nguyên nhân cụ thể.

Biểu hiện của viêm da do sán máng

Các nhà khoa học đã phát hiện có ít nhất 25 loại ấu trùng sán máng ở nước ngọt và 4 loại ấu trùng sán máng ở nước mặn gây viêm da cho người khi hoạt động dưới nước. Đó là những loại ấu trùng sán máng ký sinh ở động vật lông vũ như vịt, chim và các động vật có vú sống ở dưới nước. Sán máng trưởng thành đẻ trứng trong cơ thể vật chủ ký sinh, trứng được thải ra ngoại cảnh rơi vào nước và nở thành ấu trùng lông bơi tự do trong nước và xâm nhập vào vật chủ phụ là loại ốc thích hợp. Trong cơ thể ốc, ấu trùng lông sẽ phát triển thành ấu trùng đuôi; một ấu trùng lông có thể phát triển thành hàng trăm nghìn ấu trùng đuôi và được phóng thích bơi lội tự do ở trong nước.

Khi người tiếp xúc với nguồn nước có ấu trùng đuôi như lội xuống ao để chăn vịt hoặc bơi ở ao hồ nhiễm bẩn dù chỉ một vài phút, ấu trùng đuôi sẽ đánh hơi và tìm mọi cách chui qua da để gây bệnh. Khi chui qua da người, ấu trùng sán máng chỉ gây viêm da, dị ứng nhưng không phát triển được thành sán máng trưởng thành ở người.

Bệnh viêm da, dị ứng do nhiễm ấu trùng sán máng vịt thường gặp ở nước ta được phát hiện ở những vùng có chăn nuôi vịt. Tác nhân gây bệnh là loại ấu trùng đuôi sán máng vịt Trichobilhazria sp. và sán máng của một số loài động vật khác như Schistosomatium sp.

Sau khi ấu trùng đuôi chui vào da vài giờ, bệnh nhân bị ngứa dữ dội, da phù nề, nổi mẩn đỏ thành từng đám rộng. Do bị phản ứng ngứa, gãi nhiều nên dễ bị nhiễm trùng. Thực chất đây chỉ là một hiện tượng dị ứng của cơ thể, những chỗ da nổi mẩn đỏ sau một tuần sẽ tự biến mất.

Ngoài vịt, ấu trùng đuôi phát triển từ loại sán máng trưởng thành ký sinh ở loài chim cũng có thể xâm nhập qua da của những người thường hay bơi lội. Sau khi ấu trùng đuôi xâm nhiễm vào da, chúng sẽ bị chết trong da gây phản ứng dị ứng và ngứa. Tình trạng này hay gặp ở những khu vực có khí hậu ôn hòa và thường thấy ở những người hay tắm,

bơi lội trong nước ngọt, nước lợ, thậm chí cả nước mặn; nơi đó có loại chim mang mầm bệnh thải phân có trứng sán máng vào nguồn nước; đồng thời tại thủy vực này có các loại ốc là vật chủ phụ thích hợp sinh sống để trứng sán máng phát triển thành ấu trùng lông và ấu trùng đuôi bơi lội tự do trong nước xâm nhập vào da người để gây bệnh.

Khi bị viêm da, dị ứng do nhiễm ấu trùng sán máng; có thể điều trị bằng các thuốc chống dị ứng; nếu bị nhiễm trùng có thể sử dụng thuốc kháng sinh phù hợp. Theo kinh nghiệm dân gian, để phòng bệnh viêm da, dị ứng khi lội xuống ao chăn nuôi vịt hoặc bơi lội ở ao hồ có khả năng hiện diện của ấu trùng sán máng; cần bôi lên da mỡ rái cá hoặc các loại dầu, mỡ có tác dụng xua ấu trùng đuôi nhằm bảo vệ da không cho ấu trùng xâm nhập.

TTƯT.BS. Nguyễn Võ Hinh