Bệnh nhân HIV/AIDS khó theo đuổi điều trị nếu thiếu BHYT

Ông Nguyễn Hoàng Long, Cục trưởng Cục Phòng chống HIV/AIDS (Bộ Y tế) cho biết, từ tháng 3.2016 nhà tài trợ sẽ không tiếp nhận bệnh nhân mắc HIV mới, trong khi đó mỗi năm Việt Nam có khoảng 800-1.000 bệnh nhân nhiễm HIV mới phải điều trị bằng thuốc ARV. Đến hết năm 2017 khoản viện trợ này sẽ chấm dứt hoàn toàn.

Như vậy, sau giai đoạn này, hàng loạt các dịch vụ miễn phí trước kia (do được tài trợ) như xét nghiệm HIV, thuốc ARV, thuốc cơ hội… sẽ do BHYT thanh toán. Bệnh nhân HIV có BHYT sẽ được BHYT thanh toán tiền điều trị ARV, đồng thời cũng phải đồng chi trả tiền thuốc và xét nghiệm theo quy định. Còn bệnh nhân HI/AIDS không có thẻ BHYT sẽ phải tự bỏ toàn bộ chi phí điều trị.

Cụ thể, các dịch vụ do BHYT chi trả cho người có HIV bao gồm: thuốc (bao gồm cả thuốc ARV), hóa chất, vật tư y tế, dịch vụ kỹ thuật thuộc phạm vi chi trả của quỹ; Chi trả xét nghiệm HIV đối với phụ nữ trong thời kỳ mang thai, sinh con theo yêu cầu chuyên môn nếu không được các nguồn kinh phí khác chi trả; chi trả kỹ thuật đình chỉ thai nghén ở phụ nữ mang thai nhiễm HIV; chi trả khám bệnh; xét nghiệm HIV; thuốc ARV và các dịch vụ khám chữa bệnh HIV/AIDS khác đối với trẻ sinh ra từ bụng mẹ nhiễm HIV.

Với phác đồ 1, mỗi năm, bệnh nhân nhiễm HIV phải mất hơn 4 triệu đồng để mua thuốc ARV và một số xét nghiệm liên quan. Nhưng đối với bệnh nhân kháng thuốc, phải điều trị phác đồ 2 thì chi phí điều trị tăng lên 7-8 lần, trong khi đó tỉ lệ kháng thuốc đang tăng lên do bệnh nhân HIV điều trị lâu, cả đời với tỷ lệ khoảng 4,5% bệnh nhân kháng thuốc. Gần đây tỷ lệ điều trị bậc 2 tăng lên, có địa phương chiếm đến 10% trong tổng số bệnh nhân phải điều trị.

Vì thế, nếu bệnh nhân vì chi phí y tế mà bỏ điều trị sẽ là nguy cơ lớn trong cộng đồng. Vì thế, TS Long cho biết, Việt Nam xác định bảo hiểm y tế là giải pháp đảm bảo bền vững trong điều trị ARV cho người nhiễm HIV. Do vậy, điều cần thiết là tăng cường truyền thông về lợi ích của điều trị bằng ARV, lợi ích của bảo hiểm y tế trong chăm sóc, điều trị HIV/AIDS để người nhiễm HIV tiếp cận.

Ông Long cho biết thêm, hiện mỗi năm Việt Nam vẫn có 12.000 người nhiễm HIV dương tính mới và 2.000-3.000 trường hợp tử vong do AIDS, gây tác động rất lớn về sức khỏe, kinh tế-xã hội. Hơn nữa, nhóm người có hành vi nguy cơ lây nhiễm HIV vẫn ở mức cao. Thêm vào đó, mức độ bao phủ chương trình vẫn còn hạn chế, kể cả dự phòng, can thiệp giảm hại, xét nghiệm và điều trị, chưa đạt mức có thể khống chế được đại dịch HIV/AIDS.

Vì thế, để thực hiện thành công Mục tiêu 90-90-90 tiến tới kết thúc dịch AIDS, Việt Nam cần quyết liệt triển khai toàn diện các dịch vụ từ dự phòng, chẩn đoán về chăm sóc, điều trị. Việt Nam tiếp tục tập trung mở rộng xét nghiệm HIV dựa vào cộng đồng; đồng thời mở rộng và phân cấp mạng lưới phòng xét nghiệm khẳng định HIV tại tuyến huyện bằng ba test nhanh; Điều trị ARV theo tiêu chuẩn mới: điều trị ARV không phụ thuộc CD4 cho các đối tượng nhiễm HIV nguy cơ cao, phụ nữ mang thai nhiễm HIV, người nhiễm HIV ở vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo...

Để đảm bảo nguồn tài chính vững bền cho bệnh nhân AIDS theo đuổi điều trị, hiện Cục Phòng chống HIV/AIDS đang triển khai chiến dịch truyền thông, phát thông tin tờ rơi cho tất cả người đang điều trị ARV người có HIV để họ nắm được sự cần thiết của BHYT. Mục tiêu được đặt ra là nâng tỷ lệ người nhiễm HIV tham gia BHYT lên 60% vào năm 2020.

Hồng Hải