Bé gái 8 tháng tuổi nguy cơ biến chứng thần kinh vì uống oresol sai cách

Ngày ¼, cháu N.T.A (8 tháng tuổi) được gia đình đưa đến BV Nhi Trung ương khám, được chẩn đoán tiêu chảy do rota vi rút.

Bệnh nhân có sốt, đi ngoài liên tục 20 lần/ngày, được bác sĩ kê đơn thuốc cho cháu điều trị ngoại trú, hướng dẫn dùng dung dịch oresol bù điện giải do đi ngoài mất nước.

Sau hai ngày điều trị, gia đình đưa bé vào khoa Cấp cứu (BV Nhi Trung ương) do tình trạng tiêu chảy của trẻ vẫn không thuyên giảm, trẻ lơ mơ, ngủ nhiều. Bệnh nhi được đưa đến viện trong tình trạng mất nước nặng, rối loạn ý thức, li bì.

Sau khi khám và làm xét nghiệm kiểm tra, bác sỹ chẩn đoán cháu bị mất nước nặng do tiêu chảy và rối loạn điện giải nặng do tăng natri máu (hàm lượng muối trong máu tăng cao).

Ths.BS Ngô Anh Vinh, khoa Cấp cứu – Chống độc, Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết, tăng natri máu là dấu hiệu của mất nước trong tế bào, nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn tới biến chứng thần kinh nguy hiểm và có thể gây teo não. Các triệu chứng thần kinh lâm sàng thường gặp gồm: mệt mỏi, rối loạn tri giác, hôn mê, co giật. Nguyên nhân dẫn tới việc tăng natri máu trong trường hợp này là do gia đình đã pha oresol không đúng cách.

Sau khi được bù dịch bằng đường tĩnh mạch và kết hợp điều trị tăng natri máu, đến ngày 5/4 bệnh tình của trẻ đã cải thiện, trẻ tỉnh táo, dấu hiệu mất nước giảm và nồng độ natri máu trở về giới hạn bình thường. Tuy nhiên, theo các bác sĩ bệnh nhân vẫn cần được kiểm tra về lâu dài, đánh giá xem có tổn thương thần kinh do bị tăng natri máu hay không.

Nguy hiểm khi uống không đúng cách

Các bác sĩ khuyến cáo, cần đọc kĩ hướng dẫn cách pha oresol, tuyệt đối tuân thủ theo liều lượng quy định…Như với gói nhỏ, nhà sản xuất hướng dẫn pha với 200ml, mẹ hãy dùng cốc pha sữa, đo đúng 200ml rồi pha gói oresol cho trẻ uống trong 24 giờ. Không nên đo theo kiểu “ước lượng” vì như với trường hợp cháu bé này, mẹ nói đã pha đúng tỉ lệ, nhưng thông thường, biểu hiện tăng natri máu thường là do pha oresol với lượng nước ít hơn khuyến cáo.

Theo BS Vinh, oresol là loại thuốc giúp bù nước rất hiệu quả khi pha đúng cách, uống đúng cách, được chỉ định cho những trường hợp trẻ bị mất nước và chất điện giải do tiêu chảy, sốt cao…

Còn nếu dùng không đúng cách, loại nước tưởng vô hại này nhưng lại gây hại. Thực tế, có nhiều bệnh nhi phải nhập viện cấp cứu vì việc sử dụng không đúng cách oresol.

BS Vinh chỉ ra sai lầm thường gặp là pha oresol quá đặc. Do nhiều trẻ khó chịu với mùi oresol, không cộng tác, không chịu uống nên mẹ pha cả gói với một chút nước cho con uống. “Điều này vô cùng nguy hiểm bởi trong oresol có lượng muối để khi pha theo tỉ lệ, sẽ bù đắp muối, điện giải mất do đi ngoài. Khi pha đặc, trẻ nạp quá nhiều muối (natri) từ oresol vào cơ thể, lượng muối trong máu tăng cao. Nguy hiểm hơn, hàm lượng muối trong máu quá cao còn có thể gây ra các triệu chứng như: co giật, hôn mê và dẫn đến các tổn thương não nguy hiểm, nếu không được cấp cứu kịp thời, trẻ có thể tử vong. Ngược lại, những trường hợp pha Oresol quá loãng sẽ làm giảm hiệu quả bù nước cũng như điện giải của Oresol”, BS Vinh nói.

Cùng quan điểm này, TS.BS Nguyễn Văn Bàng, nguyên Phó trưởng khoa Nhi (BV Bạch Mai) cho rằng, dung dịch oresol đã cứu hàng triệu trẻ em bị tiêu chảy cấp khỏi cái chết. Thế nhưng nhiều trẻ cũng bị ngộ độc nguy kịch bởi sự sai lầm của người lớn trong việc sử dụng dung dịch này.

Theo giải thích của TS Bàng, khi trẻ bị tiêu chảy, tình trạng mất nước trầm trọng khiến bé rất khát nước. Trong khi đó, oresol có thành phần là muối, đường… lại được pha đặc hơn so với khuyến cáo nên khi bé uống, không khác gì uống một cốc nước muối khiến bé càng khát hơn. Khát nước, bé đòi uống nước, người thân lại tiếp tục cho uống dung dịch oresol pha đặc này… Lẽ ra, một gói oresol theo chỉ dẫn phải pha với 200ml nước đun sôi để nguội nhưng thực tế bé lại uống cả gói thuốc chỉ với vẻn vẹn khoảng 40ml nước, khiến bé được “nạp” quá nhiều muối, rất nguy hiểm.

Sử dụng oresol như thế nào?

Các bác sĩ khuyến cáo, cần đọc kĩ hướng dẫn cách pha oresol, tuyệt đối tuân thủ theo liều lượng quy định…Như với gói nhỏ, nhà sản xuất hướng dẫn pha với 200ml, mẹ hãy dùng cốc pha sữa, đo đúng 200ml rồi pha gói oresol cho trẻ uống trong 24 giờ

Sau 24 giờ nên bỏ đi và pha gói mới. Tuyệt đối không bảo quản trong tủ lạnh cho trẻ uống dần.

Không chia nhỏ gói thuốc để sử dụng vì dễ dẫn đến chia liều không chính xác.

Không đun sôi dung dịch đã pha, có thể làm mất các phẩm chất của thuốc, bay hơi, tăng độ thẩm thấu.

Tuyệt đối không được cho thêm đường, không pha với sữa, nước trái cây, nước ngọt…, hoặc làm theo ý riêng của mình để tránh những hậu quả đáng tiếc xảy ra.

Khi xuất hiện dấu hiệu như trẻ thay đổi ý thức: lơ mơ, li bì, mệt mỏi, nôn nhiều, bố mẹ cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để được xử trí kịp thời.

Hồng Hải