Ăn uống vô độ dịp Tết, hàng loạt bệnh nhân nguy kịch

BS.CKII.Lê Hữu Phước, phó trưởng khoa Gan-Mật-Tụy, Bệnh viện Bình Dân cho biết: Chỉ trong 2 tuần (trước - trong và sau Tết Mậu Tuất 2018) Bệnh viện Bình Dân đã liên tiếp cấp cứu và điều trị cho 30 trường hợp viêm tụy cấp.

Số ca mắc bệnh lý trên cao gấp 6 lần bình thường, trong đó nhiều bệnh nhân đối mặt với nguy cơ hoại tử tụy với diễn biến phức tạp, đe dọa tính mạng, phải hồi sức tích cực.

Điển hình là trường hợp của ông T.V.N (56 tuổi, ngụ tại TPHCM), do có nhiều bạn và đối tác làm ăn nên những bữa tiệc tất niên diễn ra liên tục. Mỗi bữa tiệc, ngoài thức ăn ngon bổ, ông còn dùng rất nhiều rượu bia.

Cơ thể khởi phát bệnh với biểu hiện đau vùng trên rốn, khó chịu. Nghĩ mình chỉ bị đau dạ dày, ăn uống khó tiêu, ông N. tự mua thuốc giảm đau, thuốc dạ dày để uống và tiếp tục tham gia những bữa tiệc khác. Đến ngày cuối năm, vùng bụng ngày càng đau dữ dội, đến mức: “Tôi thở cũng đau, không dám cử động, những cơn đau chưa từng thấy trong đời”.

Ông N. được người nhà đưa đến Bệnh viện Bình Dân cấp cứu. Khai thác bệnh sử, các bác sĩ nghi ngờ người bệnh bị viêm tụy cấp. Qua các xét nghiệm sinh hóa máu cho thấy men tụy của ông tăng gấp 20 lần so với mức bình thường. Hình ảnh siêu âm, CT-scan ghi nhận vùng thận bệnh nhân hoại tử.

Ngay tại thời điểm nhập viện, người bệnh đã có dấu hiệu suy thận, vô niệu nên bắt buộc phải hồi sức tích cực, bồi hoàn nước điện giải và dinh dưỡng qua đường tĩnh mạch. Sau 5 ngày theo dõi, chạy thận lọc máu và điều trị ức chế men tụy, ông N. mới may mắn qua giai đoạn nguy hiểm.

Một trường hợp khác là ông N.K.V (57 tuổi, TPHCM) cũng đã phải nhập cấp cứu sau tiệc rượu mừng xuân mới với các đồng nghiệp trong đêm giao thừa. Ông V. đau bụng dữ dội kèm nôn ói nhiều lần khiến ông mệt lả. Bên cạnh men tụy tăng cao, hình ảnh khảo sát vùng tụy viêm đã có dấu hiệu hoại tử. Ngoài ra, ông V. còn có biểu hiện suy thận, dọa sốc nhiễm trùng, nhiễm độc…

Sau hơn 10 ngày điều trị tích cực, đến nay tình trạng suy thận của ông V. đang dần hồi phục. Tuy nhiên, do tụy bị tổn thương nặng, ông V. có nguy cơ đái tháo đường về sau bởi hoạt động tiết insulin bị ảnh hưởng.

Bên cạnh những ca bệnh mới mắc, nhiều bệnh nhân bị tái phát viêm tụy do ăn quá nhiều dầu mỡ, chất đạm, uống nhiều rượu, bia trong những ngày Tết.

Trường hợp tiêu biểu là anh N.V.N (37 tuổi, Long An) có tiền sử viêm tụy. Tuy nhiên do mất kiểm soát ăn uống trong buổi gặp mặt bạn bè vào ngày mùng 5 Tết nên anh đã phải nhập viện cấp cứu.

May mắn, chưa bị hoại tử tụy nhưng tình trạng viêm tụy cấp tái diễn đã làm tăng nguy cơ diễn tiến viêm tụy mạn tính, gây đau bụng dai dẳng, biến chứng đái tháo đường do thiếu insulin. Nguy hiểm hơn, viêm tụy mạn tính hiện vẫn chưa thể điều trị triệt để và có xu hướng diễn tiến ngày càng nặng thêm, sẽ ảnh hướng lớn đến chất lượng sống của người bệnh.

Phân tích chuyên môn của BS Lê Hữu Phước chỉ ra: “Tuyến tụy vừa có chức năng nội tiết, tiết hormone insulin và glucagon để giữ ổn định lượng đường trong máu vừa là cơ quan ngoại tiết, tiết ra các men tiêu hóa thức ăn. Tình trạng viêm tụy xảy ra khi các men này hoạt hóa trước khi được đổ vào ruột non. Lúc này men tụy sẽ tấn công chính tuyến tụy, gây tổn thương, viêm hoại tử và có thể đe dọa tính mạng người bệnh”.

“Viêm tụy cấp là một cấp cứu cần được can thiệp gấp vì có thể tạo điều kiện cho các cytokine tràn ra ngoài tụy và đổ vào ổ bụng gây viêm phúc mạc, sốc nhiễm trùng và lan sang các bộ phận khác. Chất độc cũng có thể đi vào máu gây hạ huyết áp, nhiễm trùng huyết, tổn thương các cơ quan bên ngoài ổ bụng”.

Trong hầu hết các trường hợp, viêm tụy thường do sỏi đường mật, uống rượu bia. Viêm tụy cũng có thể xuất hiện do dùng thuốc, bệnh lý tự miễn, nhiễm trùng, chấn thương, rối loạn chuyển hóa và tổn thương tụy sau phẫu thuật ổ bụng.

BS Hữu Phước nhấn mạnh: “Hơn 70% người bệnh viêm tụy mạn tính là do rượu. Do đó, nếu có triệu chứng đau bụng cấp sau khi uống rượu bia, người bệnh cần đến cơ sở y tế để khám và điều trị sớm”.

Vân Sơn