Hôm nay 19 bị cáo hầu tòa tại phiên xử đại án Gang thép Thái Nguyên

Dự kiến, phiên tòa diễn ra trong 10 ngày, xét xử tất cả các ngày trong tuần, kể cả thứ Bảy và Chủ nhật.

HĐXX gồm 5 người, 2 thẩm phán, 3 hội thẩm nhân dân, do thẩm phán Phan Huy Cương làm Chủ tọa.

Hai kiểm sát viên cao cấp của Viện KSND Tối cao (được biệt phái về Viện KSND TP Hà Nội) và 1 kiểm sát viên của Viện KSND TP Hà Nội được phân công thực hành quyền công tố tại phiên tòa.

Trong vụ án này, TISCO được triệu tập với tư cách là nguyên đơn dân sự; Công ty thép Việt Nam (VNS) là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan. Hiện có hơn 30 luật sư đăng ký tham gia bào chữa cho các bị cáo.

HĐXX đã triệu tập đại diện các Bộ: Công Thương, Kế hoạch - Đầu tư, Tài chính, Xây dựng; Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, đại diện Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam (VietinBank), Ngân hàng phát triển Việt Nam (VDB), ông Hoàng Chí Cường (Tổng Giám đốc Tổng Công ty xây dựng Công nghiệp Việt Nam - VINAINCON)…

Theo cáo trạng, dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 Công ty Gang thép Thái Nguyên do TISCO làm chủ đầu tư, cấp quyết định đầu tư là HĐQT Tổng công ty Thép Việt Nam (VNS). Dự án ban đầu có tổng mức đầu tư hơn 3.800 tỷ đồng. Năm 2007, Tập đoàn Khoa học Công nghệ và Thương mại luyện kim Trung Quốc (MCC) trúng thầu. Giá trị hợp đồng trọn gói hơn 160 triệu USD (hơn 3.500 tỷ đồng).

Năm 2012, bị cáo Trần Văn Khâm (cựu Chủ tịch HĐQT, Tổng Giám đốc TISCO, người đại diện vốn chính của VNS tại TISCO) ký văn bản gửi VNS xin chấp thuận điều chỉnh tổng mức đầu tư dự án lên 8.100 tỷ đồng, tăng hơn 4.200 tỷ đồng. Từ đó, năm 2013, VNS xin ý kiến Bộ Công Thương và bộ này có văn bản đề nghị Thủ tướng xem xét chấp thuận.

Sau hơn 11 tháng khởi công, MCC chưa hoàn thành thiết kế chi tiết các hạng mục, chưa lựa chọn và ký được hợp đồng với nhà thầu phụ, chưa thi công bất kỳ hạng mục nào của gói thầu nhưng đề nghị kéo dài thời gian thực hiện hợp đồng. MCC còn đề nghị điều chỉnh giá hợp đồng EPC với tổng chi phí tăng thêm hơn 138 triệu USD (hơn 3.000 tỷ đồng).

Viện Kiểm sát xác định, việc MCC đưa ra đề nghị điều chỉnh giá hợp đồng EPC như trên với lý do giá cả thị trường thế giới biến động tăng giá bất thường là không có căn cứ, không đúng nguyên tắc hợp đồng theo hình thức trọn gói đã ký (Hợp đồng EPC).

Mặc dù biết rõ MCC vi phạm hợp đồng, đề nghị gia hạn thời hạn thực hiện hợp đồng và tăng giá hợp đồng không có căn cứ, không phù hợp quy định của pháp luật, không đúng nội dung thỏa thuận trong hợp đồng nhưng lãnh đạo, cán bộ có trách nhiệm thuộc TISCO và VNS đã không thực hiện đúng quy định của pháp luật và của Hợp đồng EPC để xem xét dừng, chấm dứt hợp đồng, thu hồi tiền tạm ứng, áp dụng điều khoản phạt hợp đồng, báo cáo người có thẩm quyền xem xét để hủy đấu thầu, tổ chức đấu thầu lại theo quy định. Trái lại, các bị cáo đã thực hiện các hành vi phạm pháp luật về đầu tư, vi phạm Hợp đồng EPC và thiếu trách nhiệm trong việc thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao.

Những hành vi vi phạm pháp luật của các cá nhân thuộc TISCO và VNS đã dẫn đến hậu quả làm thất thoát, lãng phí, gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng tài sản Nhà nước với tổng số tiền lên tới hơn 830 tỷ đồng. Đây là số tiền lãi suất thực tế mà TISCO đã phải trả cho các ngân hàng kể từ khi dự án chậm tiến độ (từ ngày 31/5/2011) đến thời điểm khởi tố vụ án (ngày 18/4/2019).