Hà Nội “tổng tấn công” buôn lậu, hàng giả từ chợ truyền thống đến chợ online

Điểm khác biệt của chiến dịch lần này không chỉ dừng lại ở xử phạt hành chính, mà với các vụ việc nghiêm trọng, lực lượng quản lý thị trường sẽ phối hợp với công an để khởi tố hình sự, truy tố bị can, nhằm xử lý tận gốc và răn đe mạnh mẽ.

Chiến dịch cao điểm: “Không có vùng cấm, không có ngoại lệ”

Bà Nguyễn Kiều Oanh - Phó giám đốc Sở Công Thương Hà Nội - khẳng định thành phố đang áp dụng phương châm “không có vùng cấm, không có ngoại lệ” trong cuộc chiến chống hàng giả. Chiến dịch kéo dài từ ngày 15/5 đến 15/8/2025, tập trung vào các mặt hàng có nguy cơ cao ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng như thực phẩm chức năng, dược phẩm, mỹ phẩm, thiết bị y tế, phụ kiện điện tử.

UBND TP Hà Nội đã ban hành Kế hoạch số 146/KH-UBND ngày 27/5/2025, thành lập các tổ công tác liên ngành tại quận, huyện, thị xã. Lực lượng quản lý thị trường, công an, y tế và chính quyền cơ sở được yêu cầu phối hợp chặt chẽ, tiến hành kiểm tra diện rộng, phát hiện và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm.

Chỉ trong tháng 6, lực lượng chức năng đã phát hiện một xưởng sản xuất hơn 500 sản phẩm giả nhãn hiệu tại La Phù, đồng thời triệt phá nhiều cơ sở sản xuất mỹ phẩm, thực phẩm chức năng giả với khoảng 3.500 sản phẩm bị thu giữ. Hơn 50 hộ kinh doanh cá thể tại La Phù đã tự nguyện giao nộp khoảng 25 tấn bánh kẹo, thực phẩm không đảm bảo quy định để tiêu hủy theo pháp luật.

“Địa bàn vi phạm” không còn bó hẹp ở chợ truyền thống hay các điểm bán nhỏ lẻ, mà đã lan tới cả trung tâm thương mại, sàn thương mại điện tử. Điều này cho thấy quy mô và tính chất phức tạp của tình trạng hàng giả, hàng nhái đang ngày càng gia tăng.

Theo đại diện Chi cục Quản lý thị trường Hà Nội, từ nay đến cuối năm, lực lượng chức năng sẽ tập trung kiểm tra các tuyến phố cổ và những khu vực trung tâm - nơi nhiều cửa hàng kinh doanh hàng hóa giả mạo thương hiệu. Các chiến dịch càn quét lớn đang được triển khai với mục tiêu lập lại trật tự kinh doanh, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và doanh nghiệp chân chính.

Tuy nhiên, cuộc chiến này vẫn còn nhiều thách thức. Thủ đoạn vi phạm ngày càng tinh vi, trong khi công tác giám định chất lượng hàng hóa, đặc biệt với sản phẩm ảnh hưởng đến sức khỏe, vẫn gặp khó do thiếu nhân lực chuyên môn và trang thiết bị. Quy trình kiểm nghiệm phức tạp khiến việc xử lý bị kéo dài, làm giảm hiệu quả răn đe.

Đáng lo ngại hơn, trên các sàn thương mại điện tử như Shopee, Lazada… vẫn tồn tại hàng chục nghìn gian hàng có dấu hiệu bán hàng giả, hàng nhái. Việc truy xuất danh tính người bán còn hạn chế khiến cơ quan chức năng gặp khó trong việc xử lý hành chính và triệt phá tận gốc.

Tăng cường kiểm tra, xử lý tận gốc

Ông Nguyễn Văn Toàn - chuyên gia thị trường thuộc Viện Nghiên cứu phát triển doanh nghiệp - cho rằng nguyên nhân sâu xa khiến hàng giả tồn tại là giá rẻ, dễ tiếp cận trong khi người tiêu dùng còn thiếu kiến thức để phân biệt hàng thật - giả. Tâm lý “tiện và rẻ” đã vô tình nuôi dưỡng thị trường hàng nhái.

TS Trịnh Bá Dương - Chủ tịch Liên minh xúc tiến thương mại ASEAN HUB - bổ sung rằng hàng giả hiện không chỉ sao chép mẫu mã mà còn giả mạo dữ liệu truy xuất, khiến người mua khó phát hiện. Sữa, thực phẩm, thực phẩm chức năng, mỹ phẩm… là những mặt hàng bị làm giả nhiều nhất, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người dân và sự minh bạch của thị trường.

Không chỉ người tiêu dùng bị thiệt hại, doanh nghiệp chân chính cũng là nạn nhân. Hàng giả cướp đi doanh thu, xói mòn uy tín thương hiệu, gây thất thu hàng nghìn tỷ đồng mỗi năm. Trong khi đó, xử lý pháp lý gặp khó khăn do sản phẩm giả thường được bán qua các kênh không chính thống, từ mạng xã hội đến chợ bán buôn.

Chuyên gia thương hiệu Lê Quốc Vinh nhấn mạnh: “Mọi công nghệ đều vô nghĩa nếu người tiêu dùng vẫn dễ dãi trong lựa chọn. Giáo dục thị trường là yếu tố then chốt”. Ông đề xuất đẩy mạnh các chương trình truyền thông về tiêu dùng bền vững, khuyến khích người dân nói không với hàng giả, đồng thời thiết lập cơ chế phản hồi nhanh giữa doanh nghiệp và cơ quan chức năng khi phát hiện hàng giả.

Theo bà Nguyễn Kiều Oanh, tình trạng buôn lậu và gian lận thương mại sẽ tiếp tục diễn biến phức tạp, nhất là khi nhu cầu tiêu dùng tăng cao. Vì vậy, Hà Nội sẽ duy trì công tác kiểm tra thường xuyên, kết hợp kiểm tra đột xuất, đồng thời siết chặt quản lý hàng hóa trên sàn thương mại điện tử - nơi hàng giả ngày càng ẩn mình tinh vi.

Thành phố cũng sẽ đẩy mạnh ứng dụng công nghệ trong truy xuất nguồn gốc, mã hóa tem nhãn, chia sẻ dữ liệu liên ngành. Song song đó là tuyên truyền pháp luật đến người tiêu dùng và người bán hàng online; nâng cao trách nhiệm giám sát của chính quyền cơ sở, kiên quyết không để hình thành các “ổ” sản xuất, phân phối hàng giả. “Mục tiêu của chúng tôi là xây dựng Hà Nội thành địa bàn kiểu mẫu về phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả”, bà Oanh nhấn mạnh.

Châu Anh