"Tài xế tự đi xét nghiệm nồng độ cồn trong máu là không đúng quy trình"

Lực lượng chức năng kiểm tra nồng độ cồn thế nào?

Trao đổi với PV Dân trí, luật sư Trần Xuân Tiền, Trưởng văn phòng luật sư Đồng Đội (Đoàn luật sư TP Hà Nội) cho biết, có hai hình thức kiểm tra nồng độ cồn những người điều khiển phương tiện tham gia giao thông: định tính và định lượng.

Theo luật sư, kiểm tra nồng độ cồn định tính thường được áp dụng tại những tuyến đường rộng, đủ điều kiện để lập chốt kiểm tra hàng loạt. Theo phương thức này, các tài xế khi qua chốt sẽ được CSGT đưa máy đo nồng độ cồn định tính gắn kèm phễu, đặt cách miệng tài xế từ 5-10 cm và yêu cầu đếm từ 1-3. 

Nếu phát hiện có nồng độ cồn, máy sẽ báo "có cồn", khi đó CSGT sẽ yêu cầu tài xế tấp xe vào lề kiểm tra định lượng để xác định mức vi phạm cụ thể. Phương thức kiểm tra định tính này nhanh, hiệu quả vì mỗi xe chỉ mất chừng 5 giây là xong, không gây cản trở giao thông.

Máy đo nồng độ cồn được CSGT sử dụng phải đáp ứng đủ các quy định tại Thông tư số 07/2019/TT-BKHCN cụ thể như sau: 

- Chu kỳ kiểm định thiết bị đo hàm lượng cồn là 12 tháng/lần (1 lần/năm)

- Được cấp chứng chỉ kiểm định như: tem kiểm định, dấu kiểm định, giấy chứng nhận kiểm định theo quy định

- Máy đạt tiêu chuẩn phải dán tem kiểm định còn thời hạn

- Các thiết bị đo nồng độ cồn phải đáp ứng các tiêu chuẩn kiểm định theo văn bản kỹ thuật đo lường Việt Nam ĐLVN 107:2012 của Bộ KH-CN về phương tiện đo hàm lượng cồn trong hơi thở
- Về sai số, tiêu chuẩn cho phép sai số 0.020 mg/l hoặc 0.004% BAC với kiểm định ban đầu; hoặc 0.032 mg/l hoặc 0.006% BAC với kiểm định định kỳ.

Với phương thức kiểm tra định lượng, lái xe được yêu cầu thổi vào máy đo nồng độ cồn có gắn ống thổi bằng nhựa. Sau khi thổi, máy sẽ báo mức nồng độ cồn trong hơi thở và CSGT sẽ căn cứ vào đây để lập biên bản xử lý vi phạm hành chính.

Bên cạnh đó, luật sư cho biết, có thể kiểm tra nồng độ cồn trong máu của người tham gia giao thông để làm căn cứ xác định có hành vi vi phạm và xử lý.

Cụ thể, việc kiểm tra nồng độ cồn trong máu được tiến hành trong các bệnh viện, áp dụng với các đối tượng tham gia giao thông trong các vụ tai nạn giao thông có chỉ định kiểm tra nồng độ cồn trong máu căn cứ theo Quyết định số 922/QĐ-BYT năm 2010. 

Quy trình thủ tục kiểm tra bao gồm các bước: (1) Chuẩn bị: tiếp nhận thông tin về tai nạn giao thông chuẩn bị trang bị, dụng cụ; (2) Lấy mẫu bệnh phẩm; (3) Tiến hành xét nghiệm trên máy phân tích hóa sinh theo kỹ thuật định lượng cồn máu (4) Hiển thị kết quả.

Tự đi xét nghiệm nồng độ cồn là không đúng quy trình

Cũng theo luật sư Tiền, đối với người tham gia giao thông thì việc đo nồng độ cồn trong máu sẽ được tiến hành bởi CSGT. Căn cứ vào nồng độ cồn đo được, CSGT có thể xác định được người này có vi phạm giao thông hay không.

Tuy nhiên, trường hợp trong bài viết trên Dân trí trước đó về việc tài xế Lê Thế Hùng tự ý đi xét nghiệm là không đúng quy trình thủ tục. Do đó, kết quả trên phiếu "dưới ngưỡng phát hiện" không đảm bảo tính xác thực, không đủ căn cứ để chứng minh họ không vi phạm. 

"Nếu lực lượng chức năng không trực tiếp kiểm tra hoặc không do cơ sở khám chữa bệnh uy tín thực hiện kiểm tra dưới sự kiểm soát của cơ quan chức năng thì người tham gia giao thông có thể lấy mẫu máu của người khác, nhờ người làm giả kết quả xét nghiệm…", luật sư Trần Xuân Tiền đặt vấn đề. 

Luật sư khuyến cáo, trong trường hợp được yêu cầu dừng xe để kiểm tra nồng độ cồn, các tài xế nên chấp hành theo đúng quy định. Nếu đúng là không uống rượu, bia mà kết quả vẫn báo là vi phạm nồng độ cồn thì người dân nên dừng xe, uống nước lọc, súc miệng, chờ một lúc kiểm tra lại, hoặc có thể yêu cầu CSGT đưa đi xét nghiệm máu tại cơ sở y tế gần nhất sẽ có kết quả chính xác.

Ghi nhận CSGT đúng quy trình nhưng vẫn tự đi xét nghiệm

Như Dân trí đã thông tin trước đó, tài xế Lê Thế Hùng (32 tuổi, thị xã Bỉm Sơn, tỉnh Thanh Hóa) cho biết đã được yêu cầu kiểm tra nồng độ cồn bởi Đội CSGT đường bộ số 1 (Phòng CSGT, Công an TP Hà Nội) vào ngày 1/2/2023. Sau hai lần thổi sử dụng hai máy khác nhau, kết quả hiển thị lần lượt là 0,030mg/L và 0,031mg/L (miligam/1 lít khí thở).

Tuy nhiên, anh Hùng không nói rằng "không sử dụng rượu bia từ trước ngày 22/1/2023" nên không ký vào biên bản xử lý vi phạm hành chính với lý do "sợ khi ký vào sẽ nhận lỗi vi phạm".

Trong biên bản vi phạm hành chính cũng ghi nhận quá trình làm việc của lực lượng chức năng có hai người làm chứng. Trong đó, người làm chứng xác nhận "chứng kiến CSGT thổi nồng độ cồn là đúng, người vi phạm bỏ đi".

Thể hiện trong biên bản làm việc sau đó, anh Hùng ghi nhận "lực lượng CSGT làm việc đúng quy trình, đồng ý cho anh Hùng thổi lại lần 2, đồng ý thổi vào máy đo nồng độ cồn để hướng dẫn". Ngoài ra, nội dung bản làm việc cũng xác nhận anh Hùng "không thắc mắc gì về quy trình của lực lượng chức năng".

Theo trình bày của anh Hùng, khoảng 1 tiếng 15 phút sau khi lực lượng chức năng thổi nồng độ cồn và lập biên bản thì anh đến một bệnh viện trên phố Nghĩa Dũng để định lượng nồng độ cồn trong máu. "Việc đi xét nghiệm máu, anh Hùng tự đi, không có yêu cầu hay CSGT giám sát cùng", biên bản làm việc xác nhận.

Theo tờ kết quả mà anh Hùng cung cấp thì định lượng nồng độ cồn trong máu "dưới ngưỡng phát hiện". Kết quả trên được duyệt sau 2 tiếng kể từ khi tài xế này được lực lượng chức năng lập biên bản vi phạm hành chính, thông tin trên giấy tờ mà anh Hùng cung cấp thể hiện.

Anh Hùng đã trình bày sự việc của mình tới Đội CSGT đường bộ số 1 và được tiếp nhận. Phòng CSGT (Công an TP Hà Nội) sau đó cũng ra thông báo tiếp nhận giải trình. Tuy nhiên sau khoảng 20 ngày xem xét, tài xế nhận quyết định xử phạt vi phạm hành chính, với tổng mức tiền phạt 7,3 triệu đồng và bị tước quyền sử dụng Giấy phép lái xe 11 tháng với lỗi Điều khiển xe trên đường mà trong hơi thở có nồng độ cồn nhưng chưa vượt quá 0,25 miligam/1 lít khí thở và Điều khiển xe ô tô không mang theo Giấy đăng ký xe.

Người dân cần hiểu rõ về nồng độ cồn tự nhiên trong máu

Cũng liên quan đến vấn đề nồng độ cồn, luật sư Tiền trao đổi thêm, trên thực tế nhiều người dân đang hiểu chưa chính xác về nồng độ cồn tự nhiên trong máu theo hướng dẫn của Bộ Y tế và cho rằng chỉ số đó là cồn tự nhiên, không vi phạm khi lái xe. Tuy nhiên, các văn bản quy phạm pháp luật hiện nay không có quy định về cồn tự nhiên trong cơ thể. 

Mặt khác, theo quy định tại Luật Giao thông đường bộ, Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia và Nghị định số 100/2019/NĐ-CP, hành vi điều khiển phương tiện giao thông mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn là hành vi bị nghiêm cấm và sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính. 

Còn đối với ngưỡng nồng độ cồn, theo Quyết định 320/QĐ-BYT của Bộ Y tế hướng dẫn kết quả định lượng nồng độ cồn, phần nhận định kết quả đã ghi rõ:

- Trị số thường: dưới 10,9 mmol/lít (tương đương 50 mg/100 ml)
- Ethanol từ 10,9 - 21,7 mmol/lít: biểu hiện đỏ mặt, nôn mửa, phản xạ chậm chạp, giảm nhạy bén; 21,7 mmol/lít: biểu hiện ức chế thần kinh T.Ư; nồng độ 86,8 mmol/lít: có thể gây nguy hại cho tính mạng

Như vậy, nội dung tại Quyết định nêu trên là sự phân loại các ngưỡng nồng độ cồn, tương ứng với mức độ biểu hiện ảnh hưởng tới sức khỏe, tính mạng theo chuyên môn y tế. Vì vậy, với "trị số thường" của nồng độ cồn (dưới 10,0 mmol/lít tương đương 50 mg/100 ml) không đồng nghĩa với việc cho phép trong máu có nồng độ cồn dưới 0,5 mg/ml hoặc được coi là nồng độ cồn tự nhiên trong cơ thể.

Từ những phân tích trên có thể thấy, chỉ cần lái xe có nồng độ cồn trong máu là đã có hành vi vi phạm quy định tại Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia và Nghị định số 100/2019/NĐ-CP. Các thông tin liên quan đến nồng độ cồn tự nhiên, hay nồng độ cồn trong ngưỡng cho phép chỉ là các thông tin do người dân hiểu chưa chính xác, người dân khi tham gia giao thông cần tuân thủ tuyệt đối quy định của pháp luật và đã uống rượu bia thì không lái xe, đảm bảo an toàn cho chính bản thân mình và những người xung quanh.