Sáp nhập tỉnh, xã, tổ chức chính quyền địa phương ra sao?

Luật tổ chức chính quyền địa phương (Luật số 72/2025/QH15) có hiệu lực từ ngày 16/6, quy định rõ một số nguyên tắc trong việc tổ chức chính quyền địa phương trong trường hợp thay đổi địa giới đơn vị hành chính và các trường hợp đặc biệt khác.

Khi sáp nhập các đơn vị hành chính cùng cấp

Theo Điều 44 Luật tổ chức chính quyền địa phương, trường hợp nhiều đơn vị hành chính nhập thành 1 đơn vị hành chính mới cùng cấp thì đại biểu Hội đồng nhân dân (HĐND) của các đơn vị hành chính cũ được hợp thành HĐND của đơn vị hành chính mới và tiếp tục hoạt động cho đến khi hết nhiệm kỳ.  

Kỳ họp đầu tiên của Hội đồng nhân dân ở đơn vị hành chính cấp xã mới sẽ do 1 triệu tập viên triệu tập và chủ tọa cho đến khi Hội đồng nhân dân bầu ra chủ tịch Hội đồng nhân dân của đơn vị hành chính mới. Triệu tập viên nói trên là người được Thường trực Hội đồng nhân dân cấp tỉnh chỉ định trong số đại biểu Hội đồng nhân dân của đơn vị hành chính cấp xã mới (đối với đơn vị hành chính cấp tỉnh mới thì triệu tập viên do Ủy ban Thường vụ Quốc hội chỉ định).

Hội đồng nhân dân của đơn vị hành chính sẽ bầu các chức danh của HĐND, UBND theo quy định và hoạt động cho đến khi HĐND khóa mới được bầu ra.

Khi chia một đơn vị hành chính thành nhiều đơn vị hành chính cùng cấp

Trong trường hợp này, các đại biểu HĐND đã được bầu hoặc công tác ở phần địa giới hành chính thuộc đơn vị hành chính mới nào, thì hợp thành HĐND của đơn vị hành chính đó và tiếp tục hoạt động cho đến khi hết nhiệm kỳ.

Trường hợp HĐND ở đơn vị hành chính mới có số đại biểu lớn hơn hoặc bằng 2/3 tổng số đại biểu được bầu theo quy định, thì HĐND ở đơn vị hành chính mới bầu các chức danh của HĐND, UBND theo quy định và hoạt động cho đến khi HĐND khóa mới được bầu ra.

Nếu HĐND ở đơn vị hành chính mới có số đại biểu không đủ 2/3 tổng số đại biểu được bầu theo quy định và thời gian còn lại của nhiệm kỳ nhiều hơn 18 tháng, thì tiến hành bầu cử bổ sung.

Tuy nhiên, nếu thời gian còn lại của nhiệm kỳ ít hơn hoặc bằng 18 tháng thì không thực hiện bầu cử bổ sung.

Kỳ họp thứ nhất của HĐND ở đơn vị hành chính cấp xã mới sẽ do 1 triệu tập viên triệu tập và chủ tọa, cho đến khi HĐND bầu ra chủ tịch HĐND của đơn vị hành chính mới.

Khi thành lập mới một đơn vị hành chính trên cơ sở nguyên trạng một đơn vị hành chính

Đối với trường hợp này, đại biểu của HĐND, Thường trực HĐND, Ban của HĐND, Tổ đại biểu HĐND, UBND, cơ quan chuyên môn, tổ chức hành chính khác, đơn vị sự nghiệp công lập thuộc UBND ở đơn vị hành chính cũ sẽ chuyển thành đại biểu của cơ quan tương ứng ở đơn vị hành chính mới.

Khi thành lập mới một đơn vị hành chính trên cơ sở điều chỉnh một phần diện tích tự nhiên và dân cư của các đơn vị hành chính

Trong trường hợp này, đại biểu HĐND cấp đó đã được bầu hoặc công tác ở phần địa giới hành chính đó, sẽ được hợp thành HĐND của đơn vị hành chính mới và tiếp tục hoạt động ở đơn vị mới cho đến khi hết nhiệm kỳ.

HĐND, UBND tại đơn vị hành chính được điều chỉnh một phần diện tích tự nhiên để thành lập đơn vị hành chính mới tiếp tục hoạt động cho đến khi hết nhiệm kỳ; việc bầu cử bổ sung đại biểu HĐND thực hiện theo quy định của pháp luật về bầu cử.