Người trẻ bị di chứng đáng sợ hành hạ kéo dài sau khi nhiễm Covid-19

Will Grogan thẫn thờ nhìn bài tập Sinh học lớp 9 của mình. Đó đều là những kiến thức cậu đã nắm được cách đó ít hôm nhưng giờ mọi thứ trông hoàn toàn xa lạ.

"Em không hiểu các bạn đang nói về chuyện gì", cậu buột miệng ngay giữa lớp. Giáo viên và bạn bè nói rằng, cậu đã trả lời chủ đề này một cách mạch lạc và rõ ràng như thế nào ở tiết trước nhưng cậu khẳng định "Em chưa thấy nó bao giờ". Will đau khổ tuyệt vọng đến mức giáo viên phải yêu cầu cậu xuống phòng y tế.

 Câu chuyện xảy ra từ đầu năm 2021, là một trong vấn đề về thần kinh/ nhận thức mà Will gặp phải kể từ khi nhiễm Covid-19 vào tháng 10 năm ngoái.

Khi những người trẻ tuổi trên khắp đất nước Mỹ chuẩn bị trở lại trường học, nhiều người đang phải vật lộn để phục hồi các biến chứng về thần kinh, thể chất hoặc tâm thần kéo dài sau khi nhiễm Covid. Mức độ và thời gian ảnh hưởng là khác nhau, thường được gọi chung với cái tên "Covid kéo dài".

Các nghiên cứu ước tính, triệu chứng "Covid kéo dài" ảnh hưởng đến 10 - 30% người trưởng thành, còn ở trẻ em thì dao động khá nhiều tùy theo phương pháp tính toán. Trong cuộc khảo sát hồi tháng 4 của Tiến sĩ Francis Collins từ Viện Sức khỏe Quốc gia, khoảng 11% - 15% trẻ em có thể gặp di chứng kéo dài, ảnh hưởng đến khả năng học tập tại trường.

Những thách thức mà bệnh nhân trẻ tuổi phải đối mặt là do các ca bệnh trẻ tuổi mắc Covid-19 tăng mạnh, do biến thể Delta rất dễ lây lan và thực tế là dưới một nửa số trẻ từ 12 đến 17 tuổi được tiêm chủng đầy đủ và trẻ em dưới 12 tuổi vẫn không đủ điều kiện để tiêm vắc-xin.

Các bác sĩ cho biết, ngay cả những thanh niên bị nhiễm trùng ban đầu nhẹ hoặc không có triệu chứng cũng có thể bị di chứng Covid kéo dài: Gây sao nhãng, đôi khi gây suy nhược làm gián đoạn việc học, giấc ngủ, các hoạt động ngoại khóa và các khía cạnh khác của cuộc sống.

Tiến sĩ Avindra Nath từ Viện Rối loạn thần kinh và Đột quỵ Quốc gia nhấn mạnh: "Tác động là rất lớn". 

"Ý tôi là các em đang ở những năm định hình nền tảng. Một khi tụt lại phía sau, mọi chuyện sẽ trở nên khó khăn hơn. Những đứa trẻ có thể mất tự tin nữa", ông nói thêm.

Will vốn là một học sinh năng động. Cậu có khiếu chơi tennis, thích ngôn ngữ đến mức theo học 2 lớp tiếng Pháp và tiếng Ả Rập. Cậu từng nghĩ rằng "nghỉ ngơi chỉ gây lãng phí thời gian". Nhưng Covid khiến Will kiệt sức đến mức phải nằm liệt giường suốt 35 ngày. Cậu quá chóng mặt để bước đi, phải ngồi lúc tắm vì sợ ngã ngửa ra.

Khi trở lại trường, thứ cậu thấy trên các trang giấy là "những con số bay tán loạn khỏi trang sách" của môn toán, quên phải nộp bài luận lịch sử cậu viết trước đó vài ngày và thậm chí dùng lẫn lộn tiếng Pháp trong lớp tiếng Anh.

"Khi em nộp bài, cô giáo sửng sốt nói: "Will, đây là giấy nháp đấy à?". Điều này thực sự đáng sợ.

Không có bất cứ điều kỳ diệu hay phép màu

Gần 4,2 triệu trẻ em và thanh thiếu niên ở Mỹ đã nhiễm Covid-19. Chỉ một phần nhỏ phải nhập viện và gặp phải Hội chứng Viêm đa hệ (MIS-C). Tuy nhiên với "Covid kéo dài", các bác sĩ sợ rằng tỉ lệ sẽ nhiều hơn.

Bệnh viện Nhi Boston có chương trình hỗ trợ điều trị bệnh nhân "Covid kéo dài". "Chúng tôi chứng kiến nhiều triệu chứng, từ mệt mỏi kiệt sức, đau đầu, mất tập trung, mất trí nhớ, mất ngủ, cho đến thay đổi vị giác và khứu giác" - Bác sĩ Molly Wilson-Murphy chia sẻ. Theo bác sĩ, đa số các bệnh nhân là trẻ em nhiễm Covid mà không phải nhập viện, khỏi bệnh tại nhà, nhưng những triệu chứng không biến mất hoặc được cải thiện rồi quay trở lại sau vài tuần.

"Chúng tôi không có phương pháp dự đoán cụ thể ai sẽ mắc bệnh, ai có thể phục hồi và phục hồi nhanh cỡ nào, không có phương pháp nào màu nhiệm như vậy cả"- Bác sĩ Wilson-Murphy nói thêm.

"Covid kéo dài" nhìn chung vẫn là một hiện tượng bí ẩn, một số triệu chứng giống với hậu quả chấn động não. Một số khác lại gây sụt giảm tinh thần, hoặc gia tăng mệt mỏi mãn tính. Có người hình thành POTS - hội chứng gây đau đầu nhẹ và tăng nhịp tim mỗi khi thay đổi tư thế.

Chưa từng sợ đến vậy

"Chết tiệt thật, tại sao mình cứ bệnh suốt thế này?" - Messiah Rodriguez (17 tuổi) không thể thoát ra nỗi ám ảnh vì di chứng hành hạ. Trước khi nhiễm Covid, Messiah gần như chưa từng ốm/ Messiah là một cầu thủ siêu hạng trong đội bóng rổ của trường. Nhưng giờ, cậu buộc phải ngừng chơi chỉ sau 2 hiệp đấu, chạy ra ngoài biên và nôn thẳng vào balo của mình.

"Chuyện này chưa bao giờ xảy ra, cháu vốn đã chơi môn thể thao đó," - cậu cho biết. Gần đây cậu đang cố tập bóng rổ trở lại, nhưng liên tục bị đau lưng và buộc phải nghỉ ngơi theo lời khuyên của bác sĩ.

Messiah được chẩn đoán mắc "rối loạn điều chỉnh" - hội chứng có thể gây ra trầm cảm, rối loạn lo âu và một số vấn đề ảnh hưởng đến cuộc sống. Với trường hợp của Messiah, tác nhân có thể do Covid-19 và "phản ứng quá mạnh của hệ miễn dịch", theo lời Bác sĩ Yonts.

Sau 8 tháng, các triệu chứng của Messiah được cải thiện rõ ràng. Dẫu vậy, vẫn còn một vài dấu hiệu như thở gấp dù chỉ phải leo cầu thang.

Trong lớp học, Messiah thể hiện tệ hẳn. Từng là một học sinh danh dự nhưng giờ tâm trí cháu như thể đang "dạo chơi" đâu đó vậy.

Một cảm giác bất lực

"Điều đáng sợ nhất là câu trả lời từ bác sĩ: Cứ từ từ thôi, nghỉ ngơi đi, rồi sẽ khá lên. Cũng chẳng thể trách họ được, vì đó là tất cả những gì họ có thể nói"- Will nhận xét.

"Thực sự rất bế tắc. Chúng tôi không thể nắm được nguyên nhân, cảm thấy bất lực với tư cách làm cha làm mẹ," - bà Whitney Grogan, mẹ của Will tức giận nói.

Nhờ việc trở thành đối tượng được ưu tiên, giảm tải bài tập và kiểm tra, Will vẫn được lên lớp. 6 tháng sau khi nhiễm bệnh, Will vẫn được đại diện thi đấu cho tuyển tennis của trường nhưng khả năng phối hợp và phản xạ từng rất xuất sắc của cậu nay đã không còn nữa. Chân và ngực vẫn còn đau và bác sĩ yêu cầu Will đừng tập luyện quá mức.