Lý do tài xế Uber chưa thể vui mừng dù được coi là người lao động

Lần đầu tiên trên thế giới, công ty cung cấp ứng dụng gọi xe Uber, có trụ sở tại Mỹ, chính thức thừa nhận tài xế hợp tác với hãng tại Vương quốc Anh là người lao động (worker). Nhưng theo nhiều chuyên gia, cánh tài xế của Uber chưa vội vui mừng trước thông báo này.

Thay đổi về mô hình hoạt động

Theo thông báo của Uber, từ ngày 17/3/2021, hơn 70.000 tài xế tại Anh sẽ được hưởng các chế độ như người lao động (worker), bao gồm lương tối thiểu khi làm việc với hãng. "Đây mới là mức sàn, chưa phải mức trần nên tài xế vẫn có thể nhận được nhiều lương thưởng hơn", công ty Mỹ khẳng định.

Như vậy, theo Luật Lao động Anh, khi được phân loại là "worker", ngoài lương tối thiểu, hàng chục nghìn tài xế Anh còn được hưởng thời gian nghỉ lễ, một số khoản trợ cấp… Quy định này chỉ áp dụng với tài xế hợp tác trong dịch vụ đặt xe, chứ không áp dụng với tài xế giao thực phẩm Uber Eats.

Uber công bố quyết định trên chỉ một thời gian ngắn sau khi Tòa án Tối cao Vương quốc Anh ra phán quyết gây chấn động nền kinh tế lao động độc lập (gig economy) của nước này, trong đó khẳng định, nhóm tài xế trong vụ kiện Uber về quyền người lao động phải được hưởng lương tối thiểu, trợ cấp...

Với bản thân Uber, quyết định coi lái xe hợp tác tại Anh là người lao động đánh dấu sự thay đổi đáng kể trong mô hình kinh doanh của công ty Mỹ. Trước đây, khi tranh luận tại Tòa án Tối cao, công ty này vẫn khăng khăng tài xế chỉ là người lao động độc lập (self-employed).

Rất nhiều luật sư chuyên về Luật Lao động tại Anh hoan nghênh quyết định mang tính bước ngoặt về quyền cho lái xe hợp tác cùng Uber. Hãng tin CNN dẫn lời bà Rebecca Thornley-Gibson, đối tác của công ty luật DMH Stallard tại London, Anh cho rằng: "Rõ ràng, các tài xế và công đoàn, những người ủng hộ vụ kiện lao động chống lại Uber, đã tạo được áp lực lên công ty Mỹ. Uber không còn lựa chọn nào khác ngoài việc phải thực hiện trách nhiệm pháp lý của mình".

Nhưng không thay đổi nhiều về lương, thưởng

Một số luật sư cho rằng, bước đi đó chưa thể cải thiện đáng kể lương thưởng của tài xế tại Anh và cũng không có gì đảm bảo các công ty khác trong nền kinh tế gig sẽ "nối gót" Uber, cho phép những người làm việc độc lập khác trong ngành được hưởng quyền lợi của người lao động (worker).

Các tài xế Uber cùng nhiều luật sư đã tính toán và nhận thấy những thay đổi mới mà công ty Uber vừa công bố không đồng nghĩa tài xế sẽ nhận được lương cao hơn.

Thứ nhất, đây không phải là quyền lợi lao động cao nhất tại Anh. Luật Lao động nước này phân loại người lao động theo 3 mức chính: Cao nhất là "employee" (được hưởng mọi quyền lợi như lương tối thiểu, ốm đau, thai sản, nghỉ lễ, làm thêm giờ, bảo vệ khi kiện công ty...), "worker" là mức mới áp dụng với tài xế Uber (được hưởng ít quyền hơn "employee", chỉ gồm lương tối thiểu, trợ cấp, nghỉ lễ...) và mức cuối cùng là "self-employed" (lao động độc lập).

Thứ hai, mức lương tối thiểu của tài xế Uber sẽ được tính dựa trên thời gian người lao động làm việc cho hãng, bắt đầu từ lúc tài xế nhận chuyến cho đến khi khách thanh toán, chứ không áp dụng cách tính thời gian làm việc như được nêu trong phán quyết của Tòa án Tối cao Anh.

Trong đó, cơ quan này định nghĩa "thời gian làm việc" của các tài xế dài hơn, từ lúc họ mở ứng dụng cho đến khi tắt. Công ty Mỹ lập luận rằng, trong lúc mở ứng dụng Uber và chờ chuyến, các tài xế có thể đồng thời mở nhiều ứng dụng khác và làm việc cho các hãng đối thủ nên không thể coi khoảng thời gian đó là làm việc cho Uber.

Qua đó, ông Yaseen Aslam và James Farrar, 2 người từng làm việc cho Uber và chính là những người kiện công ty Mỹ lên Tòa án Tối cao Anh vừa qua cho rằng: "Tài xế Uber sẽ bị tính hụt khoảng 40 - 50% thời gian làm việc".