Lương thấp, làm sao có chuyên gia giỏi?
Muốn thu hút chuyên gia Việt kiều, không có cách nào khác hơn là phải cải cách chính sách tiền lương, ưu đãi về nhà ở. Sau nhiều năm mời gọi chuyên gia Việt kiều đầu ngành về làm việc, đến nay Khu Công nghệ cao TPHCM mới chỉ có một nhà khoa học Việt kiều chính thức về làm việc.
Đó là tiến sĩ (TS) Nguyễn Chánh Khê - người không hề đặt vấn đề về lương khi quyết định về nước. Mặc dù số lượng chuyên gia Việt kiều muốn về nước làm việc hiện nay là rất lớn.
Không có nhà ở, làm sao về?
TS Nguyễn Chánh Khê, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Khu Công nghệ cao TPHCM, phân tích hiện nay trong giới Việt kiều có 3 đối tượng muốn về nước làm việc.
Thứ nhất là những người lớn tuổi, đã khẳng định được năng lực cá nhân ở nước ngoài muốn về nước để sống một cuộc sống có ích với quê hương. Đối tượng này, lương không phải là vấn đề quan trọng, nhưng tối thiểu cũng phải 5 - 7 triệu đồng mỗi tháng.
Điều quan trọng đối với họ là môi trường làm việc. Đây là đối tượng rất dễ mời gọi về nước. Tuy vậy, đối tượng chính thức về nước làm việc cũng chỉ mới đếm được trên đầu ngón tay. Vì các yêu cầu dù đã hạ thấp nhiều của đối tượng này, VN cũng chưa đáp ứng được.
Đối tượng thứ hai là sẽ về nước làm việc nếu VN có yêu cầu. Đối tượng này yêu cầu phải được trả lương cao, mặc dù thấp hơn nhiều so với mức mà họ đang hưởng ở nước ngoài nhưng tối thiểu cũng phải 3.000 - 4.000 USD/tháng. Đây là mức lương chưa có trong chính sách tiền lương của VN hiện nay.
Đối tượng thứ ba là các nhà đầu tư Việt kiều muốn thử thời vận kinh doanh ở VN.
Những người ở Ban Quản lý Khu Công nghệ cao TPHCM cho biết, cản trở lớn nhất trong thu hút chuyên gia là chính sách lương của ta. Bên lề hội thảo về công nghệ cao vừa tổ chức ở TP, một TS Việt kiều cho biết “với mức lương như hiện nay, tôi làm việc suốt đời ở VN cũng không thể nào mua được một căn nhà ở khu trung tâm TP”.
Nhà công vụ cho chuyên gia
Được biết, Ban Quản lý Khu Công nghệ cao TP đã nhiều lần kiến nghị xin cơ chế trả lương cao để thu hút chuyên gia giỏi nhưng vẫn chưa được trả lời. Vì vậy, nhu cầu của Khu Công nghệ cao TP là cần khoảng 20 chuyên gia đầu ngành, nhưng mới chỉ thu hút được một người về làm việc chính thức.
Ông Phạm Chánh Trực, Trưởng Ban Quản lý Khu Công nghệ cao, cho biết thời gian qua Khu Công nghệ cao phải “giật gấu vá vai” mới có thể có mức thù lao tối thiểu cho lực lượng chuyên gia Việt kiều cộng tác với Khu Công nghệ cao. Với mức lương “tàm tạm”, nhà thì tự bỏ tiền túi ra mua, chỉ sau thời gian ngắn về nước làm việc, TS Nguyễn Chánh Khê đã tạo ra hàng loạt công trình có tầm cỡ quốc gia và quốc tế.
Một TS Việt kiều đang làm việc ở VN kể lại, với mức lương thấp hơn, điều kiện làm việc kém hơn ở nước ngoài vậy mà chúng tôi vẫn bị xem là “đẻ bọc điều”, một vài nhà khoa học trong nước lại so bì về lương.
Ban Quản lý Khu Công nghệ cao TP đã ra chiến lược nhà công vụ cho các chuyên gia giỏi sử dụng. Người được giao nhà công vụ, sau một thời gian làm việc có thể được mua với giá thấp. Tuy vậy, đến nay chiến lược này vẫn chỉ là ý tưởng. Vì đây là một vấn đề quá lớn đối với khả năng của một khu công nghệ.
Một số ưu đãi của Trung Quốc để thu hút Hoa kiều
Để có được những chuyên gia Hoa kiều giỏi về nước làm việc, mấy năm qua, Trung Quốc đã chi ra 120 triệu USD để làm công tác mời gọi. Khi về nước làm việc, các chuyên gia Hoa kiều còn được hưởng hàng loạt chính sách ưu đãi khác như: được cung cấp phương tiện nghiên cứu cần thiết; giữ nguyên mức lương đang hưởng ở nước ngoài, thậm chí có thể cao hơn.
Chuyên gia Hoa kiều được hưởng những đặc lợi về nhà cửa, các khoản bảo hiểm, trợ cấp công việc, bảo đảm cho con cái họ có cuộc sống tiện nghi và môi trường học tập lý tưởng, tạo điều kiện thuận lợi ra nước ngoài thăm bà con, họ hàng. Cho phép chuyên gia được chuyển lợi nhuận ra nước ngoài...
Ngoài ra, đối với từng địa phương, khu công nghiệp còn có những chính sách ưu đãi riêng. Thí dụ như Khu Phát triển công nghiệp công nghệ cao XIAMEN (Trung Quốc), chuyên gia Hoa kiều được thuê nhà xưởng từ 60 - 150 m2 để nghiên cứu, triển khai, sản xuất được miễn tiền thuê đất trong năm đầu tiên, trả 50% trong năm thứ hai, trả 80% cho năm thứ ba.
Con cái của chuyên gia Hoa kiều được quyền ưu tiên chọn trường, được hưởng ưu đãi đặc biệt khi tham gia các kỳ tuyển sinh... |
Theo Người Lao Động