Cây chè, con ong xã Bình Sơn đã giúp 460 hộ gia đình thoát nghèo

Bình Sơn là xã miền núi, nằm cách trung tâm huyện Triệu Sơn khoảng 20km về phía Tây. So với các xã trong huyện, Bình Sơn là xã khó khăn nhất, thu nhập của người dân chủ yếu từ làm kinh tế nông, lâm nghiệp.

Nhờ khí hậu và thổ nhưỡng thuận lợi, từ năm 1992, cây chè đã được mang đến trồng thử nghiệm ở xã Bình Sơn theo Dự án 327, với diện tích 200 ha. 

Với mục tiêu phát triển vùng nguyên liệu cung cấp cho các xưởng chế biến chè ở khu vực. Đến nay, xã đã phát triển được 350 ha mang lại doanh thu hơn 10 tỷ đồng mỗi năm. Sau gần 30 năm phát triển, năm 2019, sản phẩm chè Bình Sơn đã được công nhận sản phẩm OCOP 3 sao.

Cùng với chè, mật ong hoa rừng nguyên chất ở đây cũng được công nhận OCOP đạt chất lượng 3 sao. 

Ông Lê Đình Tú, Giám đốc HTX Dịch vụ nông, lâm nghiệp Bình Sơn cho biết: "Trước đây, người dân theo nếp sản xuất cũ, chưa chú trọng đến sản xuất theo hướng hàng hóa. Mỗi tháng, hộ nhiều nhất cũng chỉ thu về khoảng 10 - 20kg chè khô, thu nhập không cao. Dù sản phẩm chè Bình Sơn chất lượng không thua kém các thương hiệu chè nổi tiếng trong nước nhưng không ghi dấu ấn trên thị trường. 

Từ năm 2016, Hợp tác xã được thành lập đã xác định thế mạnh và những khó khăn hiện có nên đứng ra liên kết 20 hộ trồng chè tham gia sản xuất tập trung, với tổng diện tích hơn 30 ha. 

Từ khi thành lập đến nay, đã từng bước thay đổi tập quán sản xuất truyền thống của bà con. Bà con được đi học tập kinh nghiệm, tham khảo mô hình sản xuất chè ở nhiều tỉnh, thành phố như: Thái Nguyên, Sơn La, Tuyên Quang...

Đồng thời, hợp tác xã vận dụng để phát triển mô hình "mỗi hộ gia đình là 1 nhà máy chế biến chè". Từ đó, các hộ đã mạnh dạn đầu tư máy móc sản xuất hiện đại phục vụ cho công đoạn sao chè, đóng hút chân không, in lô gô, nhãn mác... tạo ra những sản phẩm chất lượng, có mẫu mã đẹp. Ngoài ra, HTX còn có trách nhiệm tìm đầu ra cho sản phẩm".

Theo ông Tú, từ khi trở thành sản phẩm OCOP chất lượng 3 sao, lượng tiêu thụ chè Bình Sơn ngày càng nhiều, giá chè cao hơn. Hàng năm, Hợp tác xã đưa ra thị trường khoảng 45 tấn chè khô/năm, thu lãi hơn 100 triệu đồng/năm, giúp nhiều hộ đã cải thiện đời sống, nâng cao thu nhập nhờ cây chè...

Tham gia OCOP, Hợp tác xã dịch vụ nông lâm nghiệp Bình Sơn đã đứng ra liên kết được có gần 400 hộ tham gia nuôi ong. Thay vì tập quán nuôi thủ công, tự phát như trước kia, để tạo sự khác biệt về chất lượng, mật ở đây phải trên dưới 1 tháng mới được quay 1 lần để đủ thời gian lên men tự nhiên của phấn hoa, bảo đảm độ đặc và màu cánh gián. 

Do đặc thù của địa phương có hoa chè quanh năm và giữa 2 khu rừng của Ban Quản lý Rừng Phòng hộ Sim (Triệu Sơn và Như Thanh) và Ban Quản lý Rừng Phòng hộ Sông Đằn (Thường Xuân), do đó, mật ong ở đây có vị ngọt thanh và mùi thơm riêng.

Mật ong sau khi được thu gom, còn được đưa vào máy lọc để tách thành phần nước, tạo sự cô đặc, sau mới đóng chai, dán nhãn. Với giá bán tại chỗ dao động từ 150-170 nghìn đồng/chai, thu nhập bình quân mà nghề nuôi ong mang lại cho nhiều gia đình trong xã khoảng 30 - 40 triệu đồng/năm.

Anh Lê Văn Luân (thôn Đông Tranh, xã Bình Sơn) cho biết, gia đình anh có truyền thống trồng và chế biến chè hơn 20 năm nay nhưng trước đây sản xuất nhỏ lẻ, manh mún, hiệu quả không cao. 

Từ ngày tham gia Hợp tác xã dịch vụ nông lâm nghiệp Bình Sơn, gia đình được đi tham quan, học hỏi kinh nghiệm sản xuất và chế biến theo tiêu chuẩn VietGap. Mạnh dạn đầu tư máy móc hiện đại vào sản xuất nên hiệu quả kinh tế mang lại từ trồng và chế biến chè cao hơn nhiều so với trước kia.

Ông Lê Văn Thanh (thôn Đông Chanh) chia sẻ: "Về với hợp tác xã, các hộ trồng và chế biến chè được tập huấn kỹ thuật trồng và sao chè, phải tuân thủ sản xuất theo quy trình an toàn. Hợp tác xã đã liên kết với Nhà máy sắn Phúc Thịnh (huyện Ngọc Lặc) nhập thường xuyên chất thải bã sắn trộn phụ gia làm phân bón cho chè".

Đến nay, cuộc sống của người dân Bình Sơn đã và đang có nhiều thay đổi, tỷ lệ hộ nghèo giảm từ 57% năm 2015, xuống còn 6,93% năm 2020 (còn 53 hộ nghèo); tỷ lệ hộ cận nghèo năm 2020 còn 12,81% (98 hộ cận nghèo). Nhờ mô hình trồng chè, nuôi ong, Bình Sơn đã có 460 hộ thoát nghèo.

Ông Hoàng Văn Giáp, Chủ tịch UBND xã Bình Sơn, huyện Triệu Sơn, Thanh Hóa cho biết: "Xã Bình Sơn là xã thuộc Chương trình 135, có 3 dân tộc sinh sống gồm Thái, Mường, Kinh. Trong đó, người Thái và Mường chiếm hơn 50%. 

Cây chè dù đã được trồng từ rất lâu đời ở đây, tuy nhiên người dân làm theo kiểu truyền thống, hiệu quả không cao. Từ năm 2016, Hợp tác xã dịch vụ nông lâm nghiệp Bình Sơn được thành lập. Với những cách làm hay, hiệu quả đã thổi một "luồng gió mới" giúp cây chè Bình Sơn như được hồi sinh, trở thành cây trồng chủ lực. Đồng bào dân tộc nơi đây nhờ cây chè mà có công ăn việc làm, có thu nhập, vươn lên thoát nghèo".