Yêu cầu có phương án cuối cùng xử lý dự án nhà máy bột giấy Phương Nam

Trần Kháng

(Dân trí) - Phó Thủ tướng Lê Minh Khái yêu cầu Bộ Công Thương phối hợp với các cơ quan liên quan trước 15/4 tới phải trình đề xuất phương án cuối cùng xử lý dự án nhà máy bột giấy Phương Nam tại Long An.

Ngày 26/3, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái, Trưởng ban chỉ đạo xử lý các tồn tại, yếu kém của một số dự án và doanh nghiệp chậm tiến độ, kém hiệu quả thuộc ngành Công Thương đã khảo sát hiện trường và làm việc với Bộ Công Thương, Tổng Công ty Giấy, UBND tỉnh Long An và các bộ ngành, cơ quan liên quan về phương án xử lý dự án nhà máy bột giấy Phương Nam.

Không thể khắc phục và đề nghị thu hồi

Tại cuộc họp này, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân đã báo cáo khái quát về quá trình xây dựng và khó khăn vướng mắc mà dự án trên đã và đang gặp phải, đồng thời đề xuất một số phương án xử lý. 

Theo báo cáo, đến nay, dự án này đã thể hiện là không khả thi do không còn vùng nguyên liệu (hiện khu vực không còn trồng đay - nguyên liệu để sản xuất của nhà máy). Giải pháp điều chỉnh tính năng sản xuất để phù hợp với các nguyên liệu khác cũng không khả thi, sản phẩm làm ra (chủ yếu là giấy in báo) cũng khó tiêu thụ. Mặt khác, Tổng Công ty Giấy gặp khó khăn trong xử lý các vấn đề liên quan đến tài chính của dự án, đang bị các chủ nợ khởi kiện…

Để xử lý dự án, Bộ Công Thương cho biết đã trình cấp có thẩm quyền phê duyệt và triển khai phương án bán đấu giá tài sản, nhưng những năm qua, phương án này không triển khai được do không có nhà đầu tư nào tham gia qua 3 lần tổ chức đấu giá do giá khởi điểm được định giá không phù hợp với thị trường, một số nội dung liên quan tới chủ nợ cũng có vướng mắc.

Yêu cầu có phương án cuối cùng xử lý dự án nhà máy bột giấy Phương Nam - 1

Phó Thủ tướng Lê Minh Khái khảo sát Nhà máy bột giấy Phương Nam (Ảnh: VGP/Trần Mạnh).

Đại diện tổng công ty này khẳng định, về mặt kỹ thuật dự án không thể khắc phục được vì dây truyền sản xuất bột giấy từ cây đay là "đặc thù". Trên thế giới chỉ duy nhất Việt Nam có. Công nghệ này từ phòng "thí nghiệm đi thẳng ra thực tế", không phù hợp nên không hoạt động được...

Đại diện nhiều bên như Ngân hàng Nhà nước, Bộ Tư pháp, Kế hoạch và Đầu tư, UBND tỉnh Long An... cũng làm rõ một số vấn đề về dự án. Đó là các vấn đề liên quan đến xử lý tín dụng, pháp lý để xử lý, tiến độ xử lý dự án. Lãnh đạo UBND tỉnh Long An cho biết đến nay, tính khả thi để triển khai dự án đã không còn. Dự án từ 2014 đã dừng để xử lý nhưng chưa giải quyết được. Chính vì vậy, tỉnh Long An đề nghị Ban Chỉ đạo báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét chấm dứt dự án để xử lý theo quy định của pháp luật.

Có phương án xử lý dứt điểm trước ngày 15/4 tới

Tổng kết các ý kiến tại cuộc họp, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái nêu rõ, do các phương án của Bộ Công Thương đề xuất chưa rõ nên thời gian qua, việc xử lý vẫn loay hoay, không dứt điểm được.

Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Công Thương, trong các phương án đề xuất phải làm rõ các giải pháp về kỹ thuật, tài chính, phân định rõ giữa tài sản và đất, các vấn đề liên quan đến pháp lý, đồng thời phải căn cứ vào thực tế để đề xuất phương án cuối cùng cho Ban Chỉ đạo.

Yêu cầu có phương án cuối cùng xử lý dự án nhà máy bột giấy Phương Nam - 2

Phó Thủ tướng Lê Minh Khái yêu cầu Bộ Công Thương trình phương án xử lý dứt điểm dự án Nhà máy bột giấy Phương Nam (Ảnh: VGP/Trần Mạnh).

Phó Thủ tướng cho biết, trong 12 dự án yếu kém, Ban Cán sự Đảng Chính phủ đã trình Bộ Chính trị phương án xử lý 8 dự án. Đối với 4 dự án còn lại (Bột Giấy Phương Nam; Thép Lào Cai; Thép Thái Nguyên, Đóng tàu Dung Quất) thì Dự án nhà máy giấy Phương Nam là khó khăn nhất.

Phó Thủ tướng nhấn mạnh, tại cuộc họp hôm nay, các ý kiến đều thống nhất dừng thực hiện dự án. Để có phương án hiệu quả, đúng pháp luật, xử lý dứt điểm dự án này, đề nghị Bộ Công Thương phối hợp với địa phương và các cơ quan liên quan bàn thảo, phân tích, tính toán, đề xuất "phương án cuối cùng".

Theo đó, các phương án phải làm rõ giải pháp về xử lý tài sản trên đất, nghĩa vụ trả nợ, các vấn đề liên quan đến đất đai,… Đối với việc xử lý dây truyền, máy móc, trang thiết bị, phải tính toán kỷ lượng để đạt hiệu quả cao nhất có thể. Không thể bán cả dây truyền, thì phải tính toán bán từng bộ phận.

Đối với tỉnh Long An, Phó Thủ tướng yêu cầu, nếu dự án chấm dứt, thì tỉnh sẽ thu hồi và quản lý, sử dụng đất đai theo quy định của Luật Đất đai và quy hoạch sử dụng đất của địa phương.

Phó Thủ tướng cũng yêu cầu Bộ Công Thương phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương và các cơ quan liên quan trước 15/4 tới phải trình Ban Chỉ đạo, để Ban Chỉ đạo trình cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định.

Dự án Nhà máy Bột giấy Phương Nam được Thủ tướng cho phép Công ty Đầu tư phát triển Giao thông vận tải (TRACODI) làm chủ đầu tư vào tháng 10/2003 với số vốn hơn 1.487 tỷ đồng, quy mô 100.000 tấn bột giấy/năm. Tháng 11/2007, TRACODI điều chỉnh tổng mức đầu tư lên gần 2.287 tỷ đồng (vốn ngân sách cấp 69,486 tỷ đồng; vay nước ngoài 1.322,35 tỷ đồng; vay ngân hàng thương mại 28,252 tỷ đồng; vay Công ty Tài chính Dầu khí 845,12 tỷ đồng và vốn tự có 21,519 tỷ đồng).

Do chủ đầu tư gặp khó khăn, tháng 6/2009, Thủ tướng Chính phủ đã quyết định chuyển giao chủ đầu tư dự án từ TRACODI sang Tổng công ty Giấy Việt Nam (VINAPACO). Tổng số vốn TRACODI đã thực hiện đầu tư vào dự án là 2.021,704 tỷ đồng.

Tháng 6/2012, VINAPACO cơ bản hoàn thành xây dựng, lắp đặt thiết bị và chạy thử không tải. Tuy nhiên, quá trình chạy thử có tải không thành công. VINAPACO tiếp tục điều chỉnh tổng mức đầu tư lên gần 3.410 tỷ đồng và tìm các phương án đưa dự án vào hoạt động nhưng nhà máy không vận hành được.

VINAPACO cũng đã 3 lần đàm phán để ký lại hợp đồng chạy thử với Nhà thầu ANDRITZ nhưng phía ANDRITZ không cam kết đảm bảo kết quả chạy thử ra được sản phẩm cuối cùng vì nghĩa vụ của nhà thầu với hợp đồng cung cấp thiết bị và dịch vụ kỹ thuật ký với TRACODI đã hết.

Sau khi xem xét, đánh giá, năm 2014, Thủ tướng Chính phủ đồng ý đề nghị của Bộ Công Thương về việc dừng đầu tư dự án, đồng thời giao Bộ Công Thương khẩn trương xây dựng phương án xử lý đối với dự án, như thanh lý, nhượng bán... Tuy nhiên đến thời điểm hiện tại dự án vẫn chưa được xử lý dứt điểm.