Xây cao tốc Bắc - Nam: Không để nhà đầu tư "tay không bắt giặc"!

Bộ Tài chính vừa có văn bản trả lời Văn phòng Chính phủ về cơ chế, chính sách thuộc thẩm quyền của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ thực hiện dự án đầu tư xây dựng tuyến đường bộ cao tốc Bắc - Nam (theo đề nghị của Bộ Giao thông Vận tải - GTVT).

Trước những kiến nghị về các giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc liên quan đến vay vốn, hỗ trợ nhà đầu tư tiếp cận vay vốn Ngân hàng Đầu tư cơ sở hạ tầng châu Á (AIIB), Bộ Tài chính nhấn mạnh chỉ đạo của Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình giao Ngân hàng Nhà nước (NHNN) sớm có giải pháp huy động nguồn vốn trong nước để có thêm nguồn lực đầu tư dự án.

Đồng thời, giám sát chặt chẽ việc cung cấp tín dụng, đảm bảo nhà đầu tư phải có trách nhiệm bảo đảm đủ vốn chủ sở hữu, "không để tình trạng nhà đầu tư dùng toàn bộ tiền vay ngân hàng để thực hiện dự án BOT".

Về lợi nhuận đối với phần vốn chủ sở hữu, Bộ GTVT đề xuất chấp thuận xác định mức lợi nhuận trên phần vốn chủ sở hữu của nhà đầu tư trong phương án tài chính để lập hồ sơ mời thầu là 14%/năm.

Tuy nhiên, Bộ Tài chính cho rằng, mức lợi nhuận/vốn chủ sở hữu là 14%/năm có thể đáp ứng được kỳ vọng của các nhà đầu tư nước ngoài song lại tương đối cao so với mặt bằng lợi nhuận của các dự án giao thông đường bộ hiện nay (cao gấp 2,15 lần so với mức lãi suất tiền gửi tại các ngân hàng thương mại).

Hiện nay, mức lợi nhuận/vốn chủ sở hữu của các dự án BOT đường bộ đang ở mức khoảng 11,5%. Trong khi đó, mức lãi suất vốn huy động và vốn vay đang có xu hướng giảm.

Vì vậy, Bộ Tài chính đề nghị cần cân nhắc mức lợi nhuận/vốn chủ sở hữu là 11,5% như các dự án BOT quốc lộ 1. Mức lợi nhuận cụ thể sẽ được xác định trên cơ sở kết quả đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư. Trường hợp nhà đầu tư nước ngoài yêu cầu mức lợi nhuận cao hơn mức trên, Bộ Tài chính đề nghị Bộ GTVT tổng hợp, báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định từng trường hợp cụ thể.

Mặc dù vậy, tại văn bản này, Bộ Tài chính cũng thống nhất với đề xuất cho phép Bộ GTVT đàm phán với các nhà đầu tư trên quốc lộ 1 đối với những đoạn tuyến cao tốc được đầu tư hoàn thành trước so với dự kiến trong hợp đồng BOT đầu tư quốc lộ 1 theo hướng kéo dài thời gian thu phí. Trường hợp không đạt được thống nhất báo cáo, đề xuất Thủ tướng phương án xử lý.

Ngoài ra, Bộ GTVT cũng đề xuất sử dụng giá trúng thầu sau khi lựa chọn nhà đầu tư làm cơ sở xác định chi phí vốn đầu tư và tính toán thời gian thu phí hoàn vốn, các cơ quan Nhà nước và thanh tra, kiểm toán không xem xét đến giá trị dự toán sau khi đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư. Bộ Tài chính cho rằng đề xuất này đảm bảo phù hợp với nguyên tắc của Luật Đấu thầu.

Để đảm bảo chất lượng công tác chuẩn bị đầu tư, đàm phán ký hợp đồng, Bộ Tài chính cũng đề nghị Bộ GTVT bổ sung các nội dung đánh giá và các giải pháp thực hiện nhằm nâng cao chất lượng chuẩn bị dự án.

Theo tờ trình của Bộ GTVT về dự án cao tốc Bắc – Nam gửi đến Quốc hội, dự án tuyến đường bộ cao tốc Bắc - Nam có tổng mức đầu tư 312.435 tỷ đồng, được chia làm 2 giai đoạn: Giai đoạn 1 (từ nay đến 2025) cần 243.312 tỷ đồng, trong khi vốn của Nhà nước chỉ có 55.000 tỷ đồng. Giai đoạn 2 (sau 2025), Nhà nước sẽ mở rộng tuyến cao tốc Bắc - Nam, theo quy mô phù hợp với quy hoạch được duyệt.

Bích Diệp