Trình Quốc hội xem xét 3 phương án đầu tư “đại dự án” cao tốc Bắc - Nam

Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể vừa ký Tờ trình 256 của Chính phủ kiến nghị Quốc hội xem xét điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án đầu xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017 – 2020, với 3 phương án theo thứ tự ưu tiên.

Phương án 1 (Chính phủ đã trình Quốc hội tại Tờ trình 211 ngày 14/5/2020): Tiếp tục đầu tư 3 dự án thành phần đầu tư công theo Nghị quyết 52/2017 của Quốc hội; chuyển đổi hình thức đầu tư từ hình thức PPP sang đầu tư sử dụng 100% vốn đầu tư công toàn bộ 8 dự án thành phần.

Với phương án này, tổng mức đầu tư khoảng 99.493 tỷ đồng. Trong đó, vốn ngân sách nhà nước đã bố trí tại Nghị quyết số 52/2017 là 55.000 tỷ đồng, cần bổ sung khoảng 44.493 tỷ đồng (Chính phủ kiến nghị bổ sung trong kế hoạch vốn đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025).

Phương án 2: Tiếp tục đầu tư 3 dự án thành phần đầu tư công theo Nghị quyết 52/2017 của Quốc hội; chuyển đổi hình thức đầu tư từ PPP sang đầu tư sử dụng 100% vốn đầu tư công đối với 5 dự án, gồm: 4 dự án cấp bách (đoạn Mai Sơn - QL45 dài 63km, QL45 - Nghi Sơn dài 43km, Nghi Sơn - Diễn Châu dài 50km và Phan Thiết - Dầu Giây dài 99km) và 1 dự án không có nhà đầu tư qua sơ tuyển (đoạn Vĩnh Hảo - Phan Thiết).

Đối với 3 dự án thành phần còn lại có nhiều nhà đầu tư qua sơ tuyển (Diễn Châu - Bãi Vọt, Nha Trang - Cam Lâm, Cam Lâm - Vĩnh Hảo) tiếp tục lựa chọn nhà đầu tư theo hình thức PPP. Theo phương án này, tổng mức đầu tư khoảng 100.250 tỷ đồng. Trong đó, vốn ngân sách nhà nước khoảng 88.056 tỷ đồng (đã bố trí 55.000 tỷ đồng, cần bổ sung 33.056 tỷ đồng); vốn huy động ngoài ngân sách khoảng 12.194 tỷ đồng.

Phương án 3: Tiếp tục đầu tư 3 dự án thành phần đầu tư công theo Nghị quyết 52/2017 của Quốc hội; chuyển đổi hình thức đầu tư 3 dự án thành phần, gồm: 2 dự án cấp bách (đoạn Mai Sơn - QL45 dài 63km và Phan Thiết - Dầu Giây dài 99km) và 1 dự án không có nhà đầu tư qua sơ tuyển (đoạn Vĩnh Hảo - Phan Thiết).

Với 5 dự án thành phần còn lại (QL45 - Nghi Sơn, Nghi Sơn - Diễn Châu, Diễn Châu - Bãi Vọt, Nha Trang - Cam Lâm, Cam Lâm - Vĩnh Hảo) tiếp tục lựa chọn nhà đầu tư theo hình thức PPP.

Theo phương án này, tổng mức đầu tư khoảng 100.816 tỷ đồng; trong đó: Vốn vốn ngân sách nhà nước khoảng 78.461 tỷ đồng (đã bố trí 55.000 tỷ đồng, cần bổ sung 23.461 tỷ đồng); vốn huy động ngoài ngân sách khoảng 22.355 tỷ đồng.

Trước đó, với mục tiêu khắc phục triệt để khó khăn về huy động tín dụng, bảo đảm triển khai thành công toàn bộ các dự án thành phần theo tiến độ yêu cầu của Quốc hội, ngày 14/5/2020, Chính phủ đã trình Quốc hội đề nghị điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án cao tốc Bắc - Nam theo phương án chuyển hình thức đầu tư toàn bộ 8 dự án thành phần từ PPP có sử dụng một phần vốn đầu tư công sang đầu tư công sử dụng 100% vốn đầu tư công.

Tuy nhiên, theo thông báo kết luận phiên họp thứ 45 mới đây, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng Dự án xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017 - 2020 đã hủy sơ tuyển một lần, trong khi việc thu hút đầu tư theo hình thức đối tác công - tư (PPP) là một chủ trương lớn.

Cơ quan này khẳng định, việc tiếp tục huỷ sơ tuyển sẽ ảnh hưởng không tốt đến uy tín Nhà nước, dư luận, tâm lý nhà đầu tư và ảnh hưởng tới công tác quản lý, triển khai các đoạn tiếp theo của toàn tuyến sau này, nhất là trong bối cảnh Quốc hội đang xem xét, thông qua dự án Luật Đầu tư theo hình thức PPP. 

Xuất phát từ những lí do nói trên, Ủy ban Thường vụ Quốc hội không tán thành với phương án chuyển đổi đầu tư cả 8 dự án thành phần từ hình thức PPP sang đầu tư công như đề xuất của Chính phủ.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhấn mạnh “chỉ chuyển đổi hình thức đầu tư sang đầu tư công với dự án không có nhà đầu tư tham gia đấu thầu, đoạn Vĩnh Hảo - Phan Thiết và số ít dự án thật sự cấp bách, quan trọng, có nhà đầu tư nhưng khó có khả năng huy động vốn, khả năng đấu thầu không thành công”. 

Châu Như Quỳnh