Tranh cãi đề xuất cửa hàng tiện lợi chỉ bán cho khách ở bán kính dưới 500m

Bộ Công Thương đang lấy ý kiến Dự thảo thông tư quy định về phân loại và quản lý một số loại hình hạ tầng thương mại. Nội dung chính của thông tư là yêu cầu các siêu thị, trung tâm thương mại, cửa hàng tiện lợi phải tự phân loại theo tiêu chí. 

Dự thảo cũng có quy định về định về tiêu chí cửa hàng tiện lợi như phải có diện tích từ 30m2 đến 200m2, đối tượng phục vụ chủ yếu là khách mua hàng trong phạm vi bán kính dưới 500m...

Quy định chỉ bán cho khách hàng trong phạm vi 500m không khả thi

Góp ý với Bộ Công Thương, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đề nghị cơ quan này bỏ đề xuất cửa hàng tiện lợi bán cho khách trong phạm vi dưới 500m vì không khả thi.

Theo VCCI, quy định như vậy, chủ cửa hàng không thể biết được khách hàng sinh sống tại đâu. Trong trường hợp cửa hàng tiện lợi phục vụ khách mua hàng ngoài phạm vi 500m thì sẽ vi phạm pháp luật và bị xử phạt.

Ngoài ra, VCCI còn cho rằng, dự thảo thông tư về phát triển hạ tầng thương mại của Bộ Công Thương có nhiều quy định bất hợp lý, can thiệp vào quyền tự do kinh doanh của doanh nghiệp và làm gia tăng chi phí kinh doanh không cần thiết.

Ví dụ như dự thảo yêu cầu tất cả siêu thị, siêu thị mini, trung tâm thương mại, cửa hàng outlet, trung tâm outlet đều phải có nơi trông giữ xe, chỗ để xe hoặc bãi đỗ xe cho khách hàng.

VCCI cho rằng, điều này sẽ làm tăng chi phí kinh doanh cho doanh nghiệp và làm giảm sự linh hoạt của các mô hình kinh doanh. Việc các cửa hàng có chỗ đỗ xe sẽ giúp tăng sự thuận tiện cho khách hàng, họ có thêm doanh thu và ngược lại, cửa hàng nào không có chỗ đỗ xe sẽ bị mất khách. Do đó, thị trường sẽ tự điều tiết việc này mà không cần có sự can thiệp của Nhà nước.

Trong dự thảo còn yêu cầu siêu thị hạng I và II phải có dịch vụ ăn uống, giải trí; trung tâm thương mại phải có khu vực dành cho hoạt động vui chơi giải trí, cho thuê văn phòng, khu vực dành cho hoạt động tài chính, ngân hàng.

VCCI đánh giá các quy định này cũng can thiệp quá mức vào quyền tự do kinh doanh của doanh nghiệp. Việc bố trí không gian kinh doanh phụ thuộc vào nhu cầu của khách hàng và khả năng cung cấp của doanh nghiệp. Doanh nghiệp và người tiêu dùng sẽ tự điều chỉnh theo diễn biến của thị trường mà không cần Nhà nước can thiệp.

Hay dự thảo yêu cầu các cửa hàng tiện lợi buộc phải chủ yếu bán theo phương thức tự phục vụ, thanh toán tập trung tại quầy thu ngân. Trong khi hiện nay, một số cửa hàng tiện lợi chủ động bố trí nhân viên lấy hàng cho khách và thanh toán ngay khi đưa hàng.

Cũng theo VCCI, dự thảo còn đưa ra nhiều các quy định thiếu tính minh bạch. Các quy định này có thể dẫn đến các cách hiểu khác nhau giữa cơ quan quản lý và doanh nghiệp.

Điều này gây rủi ro rất lớn cho người kinh doanh khi cơ quan nhà nước diễn giải tùy tiện để xử phạt hoặc đe dọa xử phạt doanh nghiệp nhằm vòi vĩnh chi phí không chính thức.

Chẳng hạn như siêu thị, trung tâm thương mại phải có vị trí thuận lợi cho việc tiếp cận, mua bán hàng hóa; công trình kiến trúc vững chắc, thiết kế và trang bị kỹ thuật tiên tiến, hiện đại; hình thức thanh toán hiện đại; áp dụng công nghệ hiện đại trong hoạt động bán hàng và thanh toán; cơ cấu chủng loại hàng hóa phong phú, đa dạng...

Bộ Công Thương đang lấy ý kiến về dự thảo Thông tư phân loại, quản lý loại hình hạ tầng thương mại, trong đó có mô hình siêu thị, trung tâm thương mại, cửa hàng outlet, cửa hàng tiện lợi...

Dự thảo này đưa ra một số tiêu chí mới với cửa hàng tiện lợi, như chủ yếu phục vụ khách mua hàng trong phạm vi bán kính dưới 500 m; đặt tại khu dân cư, nơi tập trung đông người, với diện tích kinh doanh 30-200 m2; bán theo phương thức tự phục vụ, thanh toán tại quầy thu ngân...

Trong đó, việc cửa hàng tiện lợi chỉ bán cho khách trong phạm vi 500m là nội dung nhận được nhiều ý kiến trái chiều.

Nêu quan điểm, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng, đề xuất này không khả thi. Bởi nếu quy định như vậy, chủ cửa hàng cũng không thể biết khách hàng đang sinh sống ở đâu...

Một số chuyên gia lại đặt vấn đề: Trường hợp cửa hàng tiện lợi bán hàng cho khách từ nơi xa hơn 500m đến mua thì có bị phạt không? Quy định này liệu có giới hạn quyền tiếp cận mua hàng của khách hàng?

Bộ Công Thương: Đề xuất phạm vi dưới 500m không giống như "cách hiểu" của chuyên gia

Liên quan đến vấn đề này, chiều 13/7, đại diện Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương) đã có thông tin làm rõ một số ý kiến trái chiều phản ánh trên báo chí.

Cụ thể, đại diện Vụ Thị trường trong nước cho biết, quy định "Đối tượng phục vụ chủ yếu là khách mua hàng trong phạm vi bán kính dưới 500m" tại dự thảo Thông tư (ở Điều 5. Tiêu chí cửa hàng tiện lợi) không cấm hay hạn chế đối tượng phục vụ/khách mua của loại hình cửa hàng tiện lợi như ý kiến phản ánh trên báo chí cũng như "cách hiểu" của một số chuyên gia.

Theo cơ quan này, tiêu chí đó nhằm thể hiện tính tiện lợi về khoảng cách cho người mua hàng, đồng thời làm cơ sở cho các địa phương tham khảo trong quá trình xây dựng chương trình, kế hoạch phát triển kết cấu hạ tầng thương mại.

Ngoài ra thẩm quyền và việc xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thương mại phải tuân thủ theo các quy định hiện hành, đối với lĩnh vực thương mại thực hiện theo Nghị định 98 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Đại diện Vụ Thị trường trong nước cũng cho biết, Bộ Công Thương đã có văn bản lấy ý kiến rộng rãi các tổ chức, cá nhân. Tới nay, Bộ đã nhận được 69 ý kiến góp ý đối với dự thảo Thông tư, trong đó có 5 bộ/ngành, 5 UBND cấp tỉnh, 11 đơn vị thuộc Bộ Công Thương, 48 Sở Công Thương các tỉnh/thành phố.

Bộ đang đôn đốc các đơn vị, địa phương, hiệp hội khẩn trương gửi ý kiến để tiếp tục tổng hợp, hoàn thiện dự thảo.

Sau khi hoàn thiện dự thảo thông tư, Bộ này khẳng định sẽ tiếp tục tổ chức hội thảo lấy ý kiến của các chuyên gia, doanh nghiệp phân phối, các tổ chức, cá nhân có liên quan theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.