Tổng thống Philippines vẫn loay hoay chứng minh lợi ích khi thân Trung Quốc

Sau hơn 4 năm cầm quyền, Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte vẫn đang vật lộn để chứng tỏ rằng Philippines đã được hưởng lợi hơn khi liên minh chặt chẽ hơn với Trung Quốc.

Vào năm 2016, với sự thay đổi mạnh mẽ trong chính sách đối ngoại của Philippines, ông Duterte đã tuyên bố nước này “tách biệt” khỏi Mỹ - một đồng minh quân sự - và tuyên bố quan hệ chặt chẽ hơn với Trung Quốc.

Ngoài ra, tổng thống nước này cũng gạt bỏ tranh chấp lãnh thổ của đất nước mình với Bắc Kinh ở Biển Đông để đổi lấy hàng tỷ USD mà Trung Quốc đã cam kết đầu tư vào cơ sở hạ tầng.

Nhưng phần lớn khoản đầu tư được hứa hẹn đó đã không thành hiện thực, với việc các dự án bị trì hoãn hoặc gác lại, trong khi lời lẽ chống Trung Quốc ngày càng lan rộng trong chính phủ của ông Duterte và trong công chúng Philippines.

“Trung Quốc chỉ mới khởi động hai trong số các dự án cơ sở hạ tầng đã cam kết - một cây cầu và một dự án thủy lợi - và cả hai đều đã gặp phải những khó khăn lớn có thể dẫn đến việc dừng lại hoàn toàn,” Greg Poling, thành viên cấp cao về Đông Nam Á và là Giám đốc Sáng kiến ​​Minh bạch Hàng hải châu Á tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế cho biết.

“Bắc Kinh cũng không lùi bước trước việc quấy rối ở Biển Đông. Vì vậy, Tổng thống Duterte ngày càng bị cáo buộc là đã hạ thấp bản thân trước Bắc Kinh và không nhận được gì”, Poling nói với CNBC trong một email.

Cách tiếp cận hòa giải của Duterte đối với Trung Quốc không được hầu hết công chúng Philippines, những cường quốc khu vực và toàn cầu khác ủng hộ nhiều.

Trong một cuộc khảo sát vào tháng 7, người dân Philippines tin tưởng Mỹ và Úc hơn Trung Quốc. Đáng chú ý, niềm tin vào Trung Quốc đã kém hơn so với cuộc khảo sát tương tự được thực hiện vào tháng 12 năm ngoái.

Sự suy giảm tình cảm của công chúng đối với Trung Quốc trùng hợp với đại dịch virus Corona - đã tàn phá nền kinh tế Philippines - và việc Bắc Kinh tiếp tục gây hấn ở Biển Đông.

Tất cả những điều đó “làm gia tăng áp lực trong nước đối với Tổng thống Duterte trong việc điều chỉnh lại trục xoay của ông sang Trung Quốc”, Peter Mumford, người đứng đầu mảng Đông Nam Á và Nam Á tại Eurasia Group, nói với CNBC qua email.

Nhìn chung, những nhận xét chỉ trích Trung Quốc từ chính nội các của ông Duterte “không báo hiệu sự thay đổi sắp xảy ra trong lập trường của chính quyền nước này đối với Trung Quốc”, Dereck Aw, nhà phân tích cấp cao tại Control Risks cho biết.

Ông này giải thích với CNBC rằng những bình luận đó “nên được xem là nỗ lực cố ý xoa dịu các bên liên quan trong nước, chẳng hạn như phía quân đội và công chúng, những người hoài nghi về chính sách thân Trung Quốc của ông Duterte.”

“Mối quan hệ giữa Trung Quốc và Philippines sẽ vẫn ổn định chừng nào ông Duterte còn là tổng thống. Nhưng hành động còn lớn hơn lời nói: chính quyền Duterte sẽ tiếp tục gắn bó kinh tế sâu sắc hơn với Trung Quốc và từ chối quốc tế hóa tranh chấp Biển Đông,” Aw cho biết trong một email.

Nhưng chỉ còn chưa đầy hai năm trong nhiệm kỳ 6 năm của mình, ông Duterte sắp hết thời gian để đạt được những kết quả kinh tế mà ông mong muốn từ Bắc Kinh.

Mumford của Eurasia Group lưu ý rằng, bất chấp những lời hứa của Trung Quốc phần lớn chưa được thực hiện, lập luận của Duterte là đất nước của ông vẫn “tốt hơn” trong việc tránh đối đầu với Trung Quốc do “sự bất cân xứng về quyền lực” giữa họ.

Ông nói: “Tuy nhiên, ông Duterte đang chịu áp lực ngày càng tăng trong việc chứng minh những lợi ích từ quan hệ với Trung Quốc”.