Tổng cục Thống kê: “Không thể thống kê được kinh tế ngầm, phi pháp”

Thời gian qua Chính phủ đã giao cơ quan thống kê tính toán, đánh giá khu vực kinh tế phi chính thức để bổ sung vào cách tính GDP. Cơ quan này đã xây dựng đề án và đang trình Chính phủ xem xét, phê duyệt.

Tuy nhiên, theo ông Lâm, kinh tế ngầm và phi pháp chỉ là một trong 5 thành tố của khu vực kinh tế được gọi là kinh tế chưa được quan sát.

Thời gian qua, cơ quan thống kê đã thu thập, tính toán và xử lý được dữ liệu 3 thành tố là phi chính thức là kinh tế hộ kinh doanh cá thể không đăng ký kinh doanh; kinh tế gia đình tự sản, tự tiêu và hoạt động kinh tế bị bỏ sót. Kinh tế ngầm, phi pháp chưa thể thống kê được.

Ông Lâm cho rằng: Nhiều quan điểm đưa ra kinh tế ngầm, phi chính thức của Việt Nam rất lớn tuy nhiên đây là do quan niệm của cá nhân.

"Kinh tế phi chính thức ở Việt Nam không tới 30% như nhiều quan điểm đã nêu. Riêng hoạt động kinh tế ngầm và phi pháp không thể thu thập được thông tin theo cách chính thống do những quan điểm, cách hiểu khác nhau", ông Lâm nói.

Ông này giải thích: "Tại nhiều quốc gia không coi đánh bạc, mại dâm là những hoạt động phi pháp, nhưng ở Việt Nam đánh bạc và mại dâm là phi pháp. Do đó, những hoạt động này không đưa vào khái niệm sản xuất và thu thập dữ liệu của thống kê Việt Nam. Vì thế, Tổng cục sẽ trao đổi với các bộ, ngành liên quan để thống nhất quan niệm thế nào là hoạt động kinh tế phi pháp và cách thu thập thông tin như thế nào", ông Lâm nói.

Ông Lâm nói: Sắp tới Tổng cục sẽ bàn với Bộ Tư pháp, Bộ Công an quản hoạt động này như thế nào có đưa vào tính toán hay không? Kinh tế ngầm, buôn lậu, cũng phải kết hợp với hải quan, làm hàng giả, hàng nhái… là hoạt động phi pháp cũng phải làm việc để nhất trí quan điểm các bên cho rõ.

Trước lo lắng việc bổ sung hoạt động kinh tế phi chính thức vào GDP sẽ khiến nợ công tăng cao, ông Lâm khẳng định, vấn đề này không có cơ sở. "Khi bổ sung các dữ liệu này thì quy mô GDP sẽ tăng lên nhưng tốc độ tăng trưởng sẽ không ảnh hưởng nhiều", Tổng cục trưởng nói.

Trước đó tại hội nghị tổng kết công tác ngành tài chính, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng, phương pháp tính GDP hiện quá lòng thòng khi "bao nhiêu ô tô, nhà lầu, xe hơi, rượu vang, thịt bò tiêu thụ rất lớn, mà không được đưa vào GDP, chủ yếu tính GDP từ đầu tư Nhà nước”.

Theo lãnh đạo Chính phủ, kinh tế không chính thức này mà tính được thì tổng GDP của Việt Nam sẽ tăng nhiều, với bội số lớn như vậy thì nợ công sẽ có dư địa hơn để đầu tư cho nhu cầu phát triển.

Trên thế giới, nhiều nước coi hoạt động tự sản tự tiêu, kinh tế nông nghiệp là phi chính thức, nhưng tại Việt Nam chúng ta không coi nó là phi chính thức, mà hoàn toàn là phi chính thức, đó là sự khác nhau trong cách thống kê của mỗi nước.

Nguyễn Tuyền