“Tính minh bạch” vẫn nổi cộm trong PCI 2009

 

Chỉ số Năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) là một công cụ quan trọng để đo lường và đánh giá công tác quản lý và điều hành kinh tế trên 63 tỉnh, thành phố của Việt Nam dựa trên cảm nhận của khu vực kinh tế tư nhân.

 

Năm 2009, chỉ số PCI được nghiên cứu, đánh giá dựa trên tiếng nói của gần 10.000 doanh nghiệp trên cả nước. Các tỉnh được xếp hạng dựa trên thang điểm 100.

 

 

Kết quả cho thấy, năm 2009 Đà Nẵng tiếp tục duy trì vị trí dẫn đầu cả nước về điểm số PCI (75,96 điểm), theo sau là Bình Dương, tỉnh đã từng dẫn đầu trong 3 năm (74,01 điểm). Lào Cai, Đồng Tháp, Vĩnh Long và Vĩnh Phúc cũng nằm trong nhóm có chất lượng điều hành xuất sắc.

 

Trong khi đó, Cao Bằng, Đắk Nông, Bắc Kạn nằm cuối bảng xếp hạng với thang điểm lần lượt là 45,43 điểm; 46,96 điểm và 47,50 điểm. Hai thành phố lớn nhất cả nước là Hà Nội thì đứng ở vị trí 33/63 (với 58,18 điểm) và TPHCM là đứng ở vị trí 16/53 (với 63,22 điểm).

 

Báo cáo năm nay cho thấy, các lĩnh vực Chi phí gia nhập thị trường, Tiếp cận và ổn định trong sử dụng đất đai, Chi phí thời gian, Chất lượng lao động và Lòng tin vào thiết chế pháp lý đều cho thấy những cải thiện rõ rệt trong năm qua. Đây chính là tín hiệu khích lệ đối với các nhà hoạch định chính sách.

 

Tuy vậy, các chỉ số Tính minh bạch và tiếp cận thông tin, Chi phí không chính thức và Tính năng động - tiên phong của lãnh đạo tỉnh lại thể hiện sự sụt giảm đáng lo ngại.

 

Điển hình là chỉ số tính minh bạch, mặc dù đã đạt được những bước tiến lớn trong năm qua nhưng lại thể hiện sự đảo chiều trong năm nay. Khả năng tiếp cận tài liệu kế hoạch của tỉnh và tỷ lệ doanh nghiệp cho rằng phải có “mối quan hệ” mới tiếp cận được các tài liệu liên quan đến hoạt động kinh doanh (61,26%) giảm về mức năm 2006 sau khi đã có những cải thiện liên tục theo thời gian.

 

Tương tự, tỷ lệ doanh nghiệp cho rằng có thể dự đoán được việc thực thi các chính sách của tỉnh (8,4%) và tỉ lệ doanh nghiệp phải thương lượng với cán bộ thuế địa phương (41%) giảm xuống dưới mức năm 2007.

 

Việc này dẫn tới một tình trạng khó lý giải là: Tại sao các tài liệu kế hoạch của tỉnh trở nên khó tiếp cận hơn trong khi văn bản quy phạm pháp luật (như luật, nghị định, pháp lệnh thi hành và quyết định của tỉnh) lại dễ tiếp cận hơn?

 

 

Việc sáp nhập Hà Tây, huyện Mê Linh - Vĩnh Phúc và 4 xã của huyện Lương Sơn - Hòa Bình vào địa giới hành chính Hà Nội tạo cơ hội quan sát và đánh giá tác động của việc thay đổi địa giới hành chính tới chất lượng công tác điều hành, cũng như hiệu quả và triển vọng của hoạt động kinh doanh.

 

Nếu coi các khu vực mới của Hà Nội là các “tỉnh” riêng biệt, thứ hạng thực tế của Hà Nội sẽ thấp hơn một chút so với các đơn vị hành chính Mê Linh và Hà Tây. Nói cách khác, việc sáp nhập các đơn vị hành chính này thực sự đã làm tăng điểm tổng hợp PCI của Hà Nội mới lên chút ít.

 

Tuy nhiên thay đổi này là khá nhỏ. Đối với các doanh nghiệp của Hà Tây và Lương Sơn, điều quan trọng nhất là việc sáp nhập với Hà Nội không làm chất lượng điều hành kém đi.

 

Doanh nghiệp ở các tỉnh này có thể đã gặp khó khăn trong việc làm quen với các địa điểm mới của các cơ quan nhà nước do việc mở rộng địa giới. Tuy nhiên, có thể mong đợi trong tương lai, triển vọng kinh doanh của các doanh nghiệp này sẽ không bị ảnh hưởng nhiều.

 

Các doanh nghiệp tại Mê Linh lại có một mối quan ngại khác. Nhóm nghiên cứu so sánh các nhóm doanh nghiệp tương tự nhau tại huyện Mê Linh và tỉnh Vĩnh Phúc và nhận thấy các doanh nghiệp tại Mê Linh ít lạc quan hơn về công tác điều hành so với các doanh nghiệp tương tự tại Vĩnh Phúc.

 

Do chất lượng điều hành có ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế, cần chú trọng đến việc cải thiện công tác điều hành để cộng đồng doanh nghiệp được hưởng lợi nhiều hơn từ việc sáp nhập vào Hà Nội.

 

Hiện tại, những thay đổi trong điều hành trên chưa ảnh hưởng nhiều đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp và cũng còn quá sớm để xác định những ảnh hưởng này!