Thủ tục giải ngân ODA quá phức tạp

Thực tế khảo sát, để rút vốn thì bộ hồ sơ gồm ít nhất 7 loại tài liệu; để quyết toán phải nộp 8 loại tài liệu mới được thẩm tra. Bất cập do chủ đầu tư chịu trách nhiệm trước pháp luật về dự án và dự án còn chịu kiểm toán của phía Việt Nam và kiểm toán độc lập của nhà tài trợ.

Đây là một trong những kết quả nghiên cứu về “Phân cấp quản lý ODA tại Việt Nam: Chính sách và thực hiện ở địa phương” của Uỷ ban Châu Âu tài trợ được Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế TƯ (CIEM) vừa công bố.

Theo kết quả nghiên cứu này, UBND tỉnh ít có quyền xử lý vốn đối ứng ở các dự án được cấp phát từ ngân sách nhà nước. Ngoài chịu sự kiểm tra, giám sát của các cơ quan theo quy định, các dự án còn chịu sự kiểm soát và kiểm tra của nhiều cơ quan như thanh tra, kiểm toán.

Tuy nhiên thiếu sự thống nhất về kiểm tra, thanh tra giữa các cơ quan Việt Nam về thời gian, nội dung, đặc biệt là đôi khi các cơ quan này không công nhận kết quả kiểm tra, thanh tra của nhau.

Kết quả nghiên cứu cũng cho thấy, hiệu quả sử dụng ODA chỉ đạt trung bình hoặc thấp là do triển khai chậm và chất lượng dự án kém (từ 11%-13,6%), hoặc do suất đầu tư cao, chi phí quản lý dự án và chuyên gia nước ngoài cao, nhất là ở dự án hỗ trợ kỹ thuật, giải phóng mặt bằng quá chậm.

Vẫn theo công bố của CIEM, có bốn vấn đề ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng ODA là chất lượng, tiến độ giai đoạn chuẩn bị dự án mà nổi lên là vấn đề thủ tục, qui trình, tiến độ, hài hòa hóa; đền bù, giải phóng mặt bằng; chất lượng nhà thầu; lựa chọn tư vấn ở các khâu của dự án.

Một trong những nguyên nhân khiến các dự án sử dụng nguồn vốn ODA có chất lượng dự án thấp là do lựa chọn sai tư vấn hoặc chất lượng tư vấn kém ngay từ khâu chuẩn bị dự án và các khâu sau đó. Ngoài lý do chọn sai tư vấn, thì việc nhà thầu không đảm bảo chất lượng và công tác đánh giá nhu cầu dự án không chính xác cũng ảnh hưởng đến chất lượng các dự án này.

Trần Hưng