Thứ trưởng Công Thương: Thế giới rộng lớn, có đủ chỗ cho mọi doanh nghiệp

Phát biểu tại Diễn đàn Xúc tiến Xuất khẩu diễn ra tuần qua, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải khẳng định, tự do hóa thương mại là một động lực chính của thương mại quốc tế trong nhiều thập niên qua, đặc biệt là ở các nước khu vực châu Á. Theo nhận định của nhiều chuyên gia trong và ngoài nước, Việt Nam là quốc gia rất thành công trong việc tham gia vào quá trình này.

"Tính từ thời điểm Việt Nam gia nhập WTO (năm 2007) đến nay, tổng kim ngạch thương mại của Việt Nam đã tăng 2,94 lần, từ mức 111,3 tỷ USD năm 2007 lên mức 327,8 tỷ USD năm 2015. Trong đó, nhập khẩu tăng 2,6 lần và xuất khẩu tăng 3,3 lần, tương ứng với kim ngạch 165,7 và 162,4 tỷ USD vào năm 2015. Những kết quả trên chứng tỏ doanh nghiệp Việt Nam đã tận dụng tốt các cơ hội từ hội nhập và tự do hóa thương mại để xuất khẩu hàng hóa", Thứ trưởng nói.

Theo Thứ trưởng, đến nay, Việt Nam đã ký kết, kết thúc đàm phán nhiều Hiệp định thương mại tự do với các đối tác như EU, Hàn Quốc, Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương TPP, Hiệp định thương mại tự do với Liên minh kinh tế Á-Âu... Đồng thời ASEAN đã chính thức là một khu vực thị trường chung với việc tự do hóa lưu chuyển hàng hóa trong khu vực. Tham gia vào các Hiệp định thương mại tự do có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong việc tăng khả năng cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam.

"Thông qua các lộ trình cắt giảm, xóa bỏ hàng rào thuế quan và phi thuế quan, hàng hóa Việt Nam có thể dễ dàng hơn khi thâm nhập vào các thị trường. Đối với những ngành sản xuất sử dụng nguyên liệu trong nước hoặc nhập khẩu từ các nước tham gia các FTA làm nguyên liệu đầu vào thì chi phí sản xuất sẽ giảm, tạo sức cạnh tranh về giá cho hàng hóa Việt Nam. Các doanh nghiệp Việt Nam sẽ thuận lợi hơn trong tiếp cận, sử dụng công nghệ, máy móc thiết bị, nguyên vật liệu... ", ông nói.

Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải cũng nhận định, tác động của hội nhập cũng sẽ khác nhau ở các ngành khác nhau, như đối với các ngành có lợi thế so sánh (hàng nội thất, túi xách, da giày, may mặc, một số mặt hàng nông nghiệp...) sẽ được hưởng lợi nhiều hơn; còn những ngành kém lợi thế sẽ chịu thua thiệt ở nhiều mức độ khác nhau. Tương tự, sẽ có những doanh nghiệp có đủ năng lực, sản xuất được những sản phẩm có chất lượng cao, phù hợp với thị hiếu người tiêu dùng, có các biện pháp xuất khẩu mạnh mẽ, hiệu quả sẽ đạt được thành công, ngược lại sẽ có nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc cạnh tranh, mở rộng thị trường.

Bên cạnh đó, ngoài một số thuận lợi, Thứ trưởng cho rằng, các ngành sản xuất của Việt Nam sẽ còn một số tồn tại, yếu kém cần phải cải thiện, cũng như đang phải đối diện với nhiều thách thức, khó khăn. Các doanh nghiệp quy mô nhỏ, phân tán, công nghệ sản xuất lạc hậu, năng lực quản lý, kinh doanh còn hạn chế, sức cạnh tranh kém so với các đối thủ quốc tế, chưa tạo dựng được nhiều giá trị gia tăng cho sản phẩm xuất khẩu.

"Ngoài một số doanh nghiệp tiên phong, vẫn còn những doanh nghiệp chưa thực sự chủ động nắm bắt, tìm hiểu, nghiên cứu thị trường thế giới, chưa đủ tự tin trong việc đầu tư cho hoạt động xúc tiến xuất khẩu, khai thác thị trường. Cạnh tranh trong nước sẽ diễn ra gay gắt hơn do nguồn hàng nhập khẩu, cạnh tranh cả về giá và chất lượng do gỡ bỏ mức thuế suất nhập khẩu, hiện nay một số mức thuế suất giảm trung bình trên 10%. Ngoài ra, các doanh nghiệp cũng cần phải đáp ứng các yêu cầu khắc nghiệt về chất lượng, tiêu chuẩn kỹ thuật...", ông nói thêm.

Tuy nhiên, lãnh đạo Bộ Công Thương cho rằng, chúng ta cũng cần có một cách nhìn lạc quan, đó là thị trường thế giới rất rộng lớn, có đủ chỗ cho mọi doanh nghiệp có tầm nhìn, quyết tâm hội nhập, có đủ ý chí, bản lĩnh để thay đổi mình nhằm phù hợp với môi trường mới, luật chơi mới. Để tồn tại và phát triển, doanh nghiệp Việt Nam cần có sự chuyển biến về tư duy, chủ động thích ứng, nâng cao năng lực sản xuất kinh doanh và đặc biệt cần tập trung, nỗ lực cải thiện chất lượng sản phẩm theo thị hiếu và tiêu chuẩn của thị trường xuất khẩu.

Phát biểu tham luận tại Diễn đàn, Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại Bùi Huy Sơn cho biết, hoạt động xúc tiến thương mại thời gian tới sẽ tập trung vào các hoạt động nhằm khai thác có hiệu quả các lợi ích từ các FTA mang lại, giúp doanh nghiệp tận dụng được các cơ hội từ việc tự do hóa mạnh mẽ thương mại, gắn kết thương mại – đầu tư đồng thời chủ động với các khó khăn, thách thức khi Việt Nam tham gia FTA.

Để đạt hiệu quả cao và mang lại cơ hội tốt cho các doanh nghiệp, theo ông Bùi Huy Sơn thì ngoài những hỗ trợ của Nhà nước, về phần mình các doanh nghiệp cần quyết tâm thực hiện nhiều giải pháp như: Đầu tư nâng cao chất lượng sản phẩm, đáp ứng yêu cầu kỹ thuật ngày càng khắt khe của các thị trường nhập khẩu, phải coi đây là mục tiêu hàng đầu. Cùng với việc nâng cao chất lượng là tổ chức sản xuất để giảm giá thành, đa dạng hóa mẫu mã, bao bì để phù hợp với thị hiếu người tiêu dùng.

Còn theo ông Atsusuke Kawada, Trưởng đại diện JETRO Hanoi, các doanh nghiệp khi khởi nghiệp tại Việt Nam thì hơn bất cứ điều gì, việc tạo nên được các sản phẩm của Việt Nam có tính cạnh tranh là điều rất quan trọng. Để làm được điều này, thì cần phải giảm chi phí sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm của các mặt hàng sản xuất, nâng cao năng suất của hoạt động sản xuất và đào tạo nguồn nhân lực tốt có thể đáp ứng các yêu cầu của hoạt động sản xuất. Ông Atsusuke Kawada cũng cho rằng, sự hỗ trợ từ Chính phủ Việt Nam cho các hoạt động trên là rất cần thiết nhưng quan trọng hơn là sự nỗ lực từ chính các doanh nghiệp.

Phương Dung