Tháo giá trần cho thị trường sữa: Doanh nghiệp có thực sự được quyền tự quyết?

Tháo rào cho giá cho sữa

Sau gần 3 năm áp dụng biện pháp bình ổn giá, buộc doanh nghiệp đăng ký giá và áp giá trần đối với mặt hàng sữa dành cho trẻ em dưới 6 tuổi, chính phủ đã quyết định kết thúc bình ổn giá sữa từ ngày 1/4. Sau thời điểm này, các tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh mặt hàng này được phép tự ý điều chỉnh tăng hoặc giảm giá khi các yếu tố đầu vào thay đổi như: giá nguyên liệu, tỷ giá, giá nhập khẩu…. Tuy nhiên, DN cần thông báo với Bộ về những điều chỉnh.

Đánh giá về chính sách mới này, ông Lê Thanh Liêm, đại diện Vinamilk cho biết, chủ trương dỡ bỏ áp giá trần với sữa, đưa việc quản lý giá về cho thị trường quyết định là phù hợp trong xu hướng.“Sữa là mặt hàng đặc biệt, đòi hỏi đầu tư lớn trong nghiên cứu phát triển sản phẩm từ phía DN. Nhà sản xuất cũng tùy theo nhu cầu thị trường mà thiết kế sản phẩm. Do đó, quyết định giá phải là của người dùng, của DN để từ đó thị trường “đặt hàng” cho DN là cách làm hợp lý, thúc đẩy sự phát triển”, ông Liêm nói.

Theo vị này, cấu trúc dự thảo thông tư mới khá ổn. Tuy nhiên, quy định điều chỉnh trong phạm vi trên hay dưới 5% không cần báo giá từ phía DN đến cơ quan quản lý, không giới hạn mức liền kề nhau về mặt thời gian là chưa hợp lý. Ví dụ, nếu 2 lần điều chỉnh cách nhau vài năm thì rõ ràng, yếu tố thị trường đã thay đổi rất nhiều. Mặt khác, nếu không có mức thời gian cụ thể, DN có thể lợi dụng điểm này để tạo ra những điều chỉnh liên tục trong thời gian ngắn, có lợi cho mình.

Đồng quan điểm, đại diện Công ty TNHH Dinh Dưỡng 3A (Việt Nam) cho biết, với DN, vấn đề thời gian rất cần được xác định chi tiết. Đồng thời, DN cũng mong muốn thời gian phản hồi các thông báo giá nhanh hơn, giảm thiểu thời gian chờ đợi.

Quy trình chưa thực sự phù hợp

Ông Arnaud Renard, Chủ tịch nhóm thực phẩm, Eurocham cho biết, thị trường sữa cho trẻ em dưới 6 tuổi tại Việt Nam hiện nay tính cạnh tranh rất cao, với hơn 900 sản phẩm, chia thành 3 phân khúc, đa dạng từ thấp, trung bình đến cao. Thông qua cách tiếp cận mới, Nhà nước chỉ tập trung vào quản lý chuỗi cung ứng, đảm bảo chất lượng sản phẩm đến người dùng.

“Bất cứ thị trường nào cũng cần có sự hài hòa giữa nhu cầu của người dùng và khả năng cung ứng của DN. Thị trường cạnh tranh sẽ đem lại nhiều phát triển trong nghiên cứu. Nhà nước chỉ nên can thiệp khi thị trường có những dấu hiệu bất ổn”, ông Arnaud Renard đánh giá.

Tuy nhiên, theo chuyên gia đến từ Châu Âu, quy trình rà soát văn bản theo thông tư vẫn chưa phù hợp. Ông nói: “Thực chất, kê khai giá là thủ tục mang tính chất thông báo. Trong khi theo dự thảo, Bộ quy định DN phải báo giá trước khi áp dụng ra thị trường. Như vậy không khác gì việc đăng kí giá với Bộ Công thương. Tôi nghĩ Nhà nước cần thay đổi khoản này để đúng tinh thần thông tư”.

Có mặt tại Hội nghị lấy ý kiến Dự thảo Thông tư Quản lý giá sữa và thực phẩm chức năng cho trẻ em dưới 6 tuổi tại TP.HCM do Bộ Công Thương tổ chức ngày 18/4 vừa qua, nhiều DN sản xuất lẫn kinh doanh, nhập khẩu đều cho rằng, Thông tư dự thảo cũng chưa đề cập đến vấn đề thủ tục. Hầu hết các DN đều đồng tình việc Bộ cần đơn giản hóa thủ tục kê khai giá. Đồng thời, cần làn rõ các tiêu chí của thương nhân trong quy trình phân phối sữa. Xem xét lại quá trình đăng kí giá bán lẻ khuyến nghị, không nên dùng đó làm mức giá trần như trong dự thảo mà chỉ là kênh tham khảo thông tin cho người dùng, công bố trên website công ty.

Trả lời DN, ông Nguyễn Lộc An, Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước, Bộ Công Thương cho biết, việc đăng kí giá với Bộ sẽ theo thủ tục online, phù hợp với nhu cầu DN. Việc triển khai những quy định quản lý thị trường sữa sẽ được áp dụng theo quy trình mới, giúp bộ truy xuất được nguồn gốc khi có sản phẩm lỗi, không áp đặt DN.

“Quy trình này đã áp dụng thành công ở nhiều nước Châu Âu. Đây là quyết định có tính cởi mở cho thị trường. Nếu thị trường có biến động, Nhà nước sẽ có những biện pháp áp dụng bình ổn giá mới”, ông An nói.

Theo ông An, dự kiến, cuối tháng 4 Thông tư quản lý giá sữa sẽ hoàn thành và chính thức đi vào thực tế.

Phương Quyên