“Sóng ngầm” thâu tóm doanh nghiệp

Từ một số vụ việc xảy ra gần đây, nhiều chuyên gia nhận định xu hướng này đang diễn ra khá phổ biến.

Nhiều chuyên gia cho rằng giá cổ phiếu khá thấp như hiện nay là cơ hội cho các nhà đầu tư “khủng” thâu tóm - Ảnh: M.Đức

Tại đại hội đồng cổ đông mới đây của một ngân hàng (NH) thương mại cổ phần, khi trả lời các cổ đông về thời hạn niêm yết cổ phiếu, người đứng đầu NH này cho biết vẫn đang cân nhắc do lo ngại bị thâu tóm từ những nhà đầu tư “khủng”.

Mấy ngày gần đây, trên thị trường chứng khoán rộ lên thông tin một NH có trụ sở ở phía Bắc đang trở thành mục tiêu thâu tóm.Bởi liên tục hơn một tháng nay, cổ phiếu của NH này được giao dịch với khối lượng cực lớn, trong đó có nhiều phiên có khối lượng khớp hàng chục triệu cổ phiếu. Trong mười phiên gần đây, tính đến ngày 2-3, lượng giao dịch cổ phiếu của NH này chiếm gần 36% vốn cổ phần của họ. Nhiều nhà đầu tư cho rằng đây là dấu hiệu cho thấy có một cuộc thôn tính mới.

Tương tự, một NH cổ phần khác đang được cổ đông nội bộ và những người liên quan tích cực gom cổ phiếu với khối lượng đăng ký mua khá lớn. Việc mua gom cổ phiếu này không ngoài mục đích nâng tỉ lệ nắm giữ, tránh nguy cơ bị mất quyền kiểm soát tại chính NH do mình lập ra.

Không riêng gì các NH, hàng loạt doanh nghiệp niêm yết đang lo sốt vó trước nguy cơ bị trở thành mục tiêu bất đắc dĩ của những nhà đầu tư “khủng”.

Tổng giám đốc một công ty bất động sản đang niêm yết cho rằng một số công ty thuộc lĩnh vực này đang trở thành mồi ngon cho những nhà đầu tư có tiềm lực tài chính tại thời điểm hiện nay. Do diễn biến xấu của thị trường bất động sản, nhiều công ty bất động sản kinh doanh thua lỗ, giá cổ phiếu nằm ở mức đáy dù khối tài sản bất động sản khá lớn và hấp dẫn.

“Kinh nghiệm từ một vài vụ thâu tóm mới đây và Descon trước đó cho thấy bất cứ doanh nghiệp niêm yết nào, nếu đã rơi vào tầm ngắm của một số nhà đầu tư “khủng”, đều có khả năng bị các nhà đầu tư này bất ngờ nhảy vào giành quyền kiểm soát...” - tổng giám đốc này nói.

Tuy nhiên, vị này thừa nhận rất khó tự vệ trong thời điểm hiện nay, ngay cả vốn hoạt động cũng đang phải “chạy ăn từng bữa” thì lấy đâu ra tiền mua cổ phiếu quỹ, còn phát hành tăng vốn thì vướng quy định phải kinh doanh có lãi. Ngay cả có lãi cũng không có gì đảm bảo các cổ đông chấp nhận khi giá cổ phiếu đang dưới mệnh giá.

Tự cứu mình

Thật ra, hoạt động thâu tóm doanh nghiệp thông qua hình thức chào mua công khai không phải là chuyện mới mẻ trên thị trường chứng khoán VN, với hàng loạt thương vụ được biết đến rộng rãi trước đó như Công ty CP hàng tiêu dùng Masan thâu tóm Công ty CP Vinacafé Biên Hòa (VCF), Công ty CP Hùng Vương thâu tóm Công ty CP XNK thủy sản An Giang (Agifish)...

Tuy nhiên, một chuyên gia chứng khoán cho rằng những vụ thâu tóm bằng hình thức chào mua công khai khiến chi phí đi thâu tóm bị đội lên do cổ phiếu được chào mua thường có xu hướng tăng mạnh khi thông tin được công bố, chưa kể các biện pháp phòng vệ của công ty mục tiêu.

Chính vì vậy, một số nhà đầu tư “khủng” có thể áp dụng hình thức ít tốn kém hơn là liên kết thành một liên minh gồm nhiều nhà đầu tư nhỏ, trên cơ sở đó gây áp lực thay đổi HĐQT, ban điều hành của công ty mục tiêu. Vụ Descon năm 2010 điển hình của phương thức thâu tóm này.

Trong vụ Descon, cho đến khi một nhà đầu tư đứng ra tuyên bố là đại diện cho nhóm cổ đông nắm giữ 35% cổ phần công ty này, trong đó tập hợp hầu hết những nhà đầu tư nắm giữ dưới 1%, ban lãnh đạo Descon và các nhà đầu tư vẫn mù tịt thông tin.

Tổng giám đốc một công ty chứng khoán cho rằng phương thức thâu tóm này sẽ vấp phải những phản ứng quyết liệt của lãnh đạo công ty mục tiêu, do mục đích của nhóm thâu tóm không được công bố rõ ràng, không loại trừ trường hợp nhắm vào khối tài sản của công ty mục tiêu.

Theo một số chuyên gia, các doanh nghiệp có tiềm năng lớn, cả về thương hiệu lẫn giá trị tài sản, như đất đai ở các vị trí đắc địa và tài sản bất động sản, nhưng cổ phiếu bị thị trường định giá thấp...đều có thể nằm trong nhóm có khả năng bị thâu tóm. Tuy nhiên, những doanh nghiệp này chỉ thật sự trở thành mục tiêu nếu cổ phiếu trôi nổi nhiều, trong khi các cổ đông chủ chốt thành viên HĐQT, cổ đông sáng lập... nắm giữ tỉ lệ cổ phiếu thấp.