Sản xuất tiêu sạch: Hướng đi “đột phá” trước thảm cảnh giá "vàng đen" lao dốc

Nông dân liên kết với… nông dân

Giá tiêu rớt liên tục trong thời gian qua khiến không ít người trồng hồ tiêu lâm vào cảnh lao đao, nợ nần. Cùng với đó, diện tích sản xuất hồ tiêu đang đối mặt với dịch bệnh tiêu chết hàng loạt, sản phẩm bán ra không đảm bảo chất lượng vì tồn dư thuốc bảo vệ thực vật.

Đứng trước “bờ vực”, “khó khăn chồng chất khó khăn” như vậy thì những người dân đã liên kết với nhau chuyển sang sản xuất mô hình hồ tiêu sạch theo hướng hữu cơ, bền vững. Đồng thời, mày mò ra nhiều loại máy sấy tiêu nhằm cho ra những hạt tiêu chất lượng nhất.

Về thăm vườn tiêu anh Ngô Văn Tiên (thôn 1, xã Nam Yang) đã thấy vườn tiêu xanh tốt. Trò chuyện với chúng tôi, anh Tiên cho biết, từ năm 2016, anh đã âm thầm xây dựng thương hiệu sản phẩm hồ tiêu ngay trên chính vườn nhà mình. Hơn 12.000 trụ hồ tiêu kinh doanh và 2.000 trụ tái canh đang cho quả bói được anh mạnh dạn chuyển ra hướng chăm sóc hữu cơ, hạn chế tối đa việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật.

Đặc biệt, từ tháng 3/2018, anh Tiên là nông dân duy nhất của tỉnh Gia Lai tham gia chương trình “Giao lưu hữu nghị, hợp tác kết nối đầu tư doanh nghiệp Việt Nam-Singapore” do Câu lạc bộ Doanh nhân Việt Nam tổ chức tại Singapore. Tại đây, sản phẩm hồ tiêu của anh được công nhận là “Sản phẩm dịch vụ chất lượng cao Asean”.

Chính vì vậy, ngay tại thời điểm này, dù giá hồ tiêu ngoài thị trường đang xuống thấp, chỉ khoảng 50.000 đồng/kg nhưng sản phẩm tiêu hữu cơ của anh vẫn bán ra ở mức trên 100.000 đồng/kg. Thành công hơn nữa, từ khi xây dựng được thương hiệu thì đã có nhiều doanh nghiệp liên hệ, đặt vấn đề thu mua sản phẩm tiêu hữu cơ của anh. Tuy nhiên, điều kiện mà doanh nghiệp đưa ra là phải có nguồn hàng cung cấp ổn định từ 20 tấn trở lên.

Do đó, hiện anh Tiên và một số nông dân tiên tiến trên địa bàn xã Nam Yang đang kết nối, liên kết các hộ nông dân xây dựng mô hình sản xuất hồ tiêu theo hướng hữu cơ để đảm bảo nguồn hàng đáp ứng theo yêu cầu, đồng thời giúp người dân nâng cao chất lượng và giá trị sản phẩm hồ tiêu.

Cùng tâm huyết với người bạn của mình, anh Trần Quang Sơn (thôn 1, xã Nam Yang) cũng đưa hơn 1.500 trụ tiêu của gia đình vào sản xuất theo hướng hữu cơ. Ngoài ra, với tay nghề của một thợ cơ khí, anh đã mày mò nghiên cứu và sáng chế thành công máy sấy tiêu bằng tia hồng ngoại nhằm giúp người dân nâng cao giá trị sản phẩm.

“Những người nông dân “một nắng, hai sương” cũng rất ít kiến thức và các mối quan hệ để xây dựng được hạt tiêu sạch đưa ra thế giới. Nhưng bằng sự tìm tòi, không ngừng học hỏi của một số cá nhân. Sau đó về cùng với những bà con để mở rộng diện tích, bao tiêu sản phẩm đầu ra, cứu dân trồng tiêu khỏi việc thị trường tiêu đang rớt giá hiện tại. Hiện nay với việc thực hiện quy trình chăm sóc tiêu sạch và đưa qua máy sấy tiêu hồng ngoại của anh Sơn thì có thể làm cho chất lượng tiêu đáp ứng được những yêu cầu khó khăn của các nước trên thế giới…”.

Hướng phát triển ổn định, lâu dài

Tại hội thảo liên kết sản xuất hồ tiêu theo hướng an toàn, bền vững do Hội Nông dân xã Nam Yang (huyện Đak Đoa) tổ chức vừa qua thì nhiều ý kiến của bà con cho rằng: “Nếu không hình thành được vùng sản xuất an toàn theo quy hoạch thì rất khó để triển khai các giải pháp phát triển hồ tiêu bền vững và xây dựng thương hiệu có tính cạnh tranh trên thị trường. Dù sản lượng hồ tiêu có đạt cao nhưng vẫn chưa điều phối được giá cả thị trường.

Ông Đoàn Ngân (thôn 1) cho biết: “Hiện ông đang có 8.000 trụ tiêu, số chuẩn bị kinh doanh khoảng gần 3.000 trụ. Trước giờ, ông Ngân canh tác theo dạng “mạnh ai nấy làm”. Vì thế sản phẩm làm ra rất khó tiêu thụ mà còn bị tư thương ép giá.

“Hội thảo này cũng là dịp để tôi hiểu ra tầm quan trọng của việc xây dựng liên kết chuỗi giá trị trong sản xuất hồ tiêu, nâng cao vai trò của mình trong xây dựng, phát triển sản xuất hồ tiêu theo hướng an toàn, bền vững. Đặc biệt, chúng tôi cần phải thay đổi thói quen canh tác lâu nay, ưu tiên phát triển sản xuất theo hướng sinh học, hạn chế sử dụng phân hóa học và thuốc bảo vệ thực vật”, ông Ngân chia sẻ.

Trong khi đó, ông Trần Ngọc Mẫn (thôn 5) cho biết: Khi nghe anh Ngô Văn Tiên trình bày các vấn đề liên quan đến cây hồ tiêu như: Cách nhận biết các giống hồ tiêu; cách lấy mẫu phân tích dư lượng thuốc bảo vệ thực vật; giá thành lắp đặt hệ thống tưới nước tiết kiệm; giá cộng hưởng đối với hồ tiêu sản xuất sạch so với sản xuất bình thường; quy trình bảo quản và chế biến sản phẩm sau thu hoạch; cam kết tìm doanh nghiệp tiêu thụ sản phẩm đối với nông dân tham gia liên kết chuỗi sản xuất hồ tiêu an toàn…, ông rất đồng tình với ý tưởng này.

Nhận định về hướng đi của anh Tiên, ông Lê Kim Nam-Chủ tịch Hội Nông dân xã Nam Yang, khẳng định: Chỉ có hợp tác, liên kết thì mới giải được bài toán về chất lượng nông sản, nâng cao được giá trị gia tăng và phát triển bền vững trước những biến động của thị trường.

“So với sản xuất nhỏ lẻ, việc liên kết sẽ giúp đầu ra sản phẩm được ổn định, mang lại hiệu quả kinh tế khả quan. Giá sản phẩm hồ tiêu bán ra thị trường cao hơn, nông dân không phải nơm nớp lo việc tiêu thụ sản phẩm, chỉ chuyên tâm vào sản xuất theo đúng quy trình”.

Phạm Hoàng