Rời khỏi Trung Quốc ư? Một số doanh nghiệp Nhật nói: “Không, cảm ơn!”

Có tất cả 5 doanh nghiệp được phỏng vấn trên chuyên mục Châu Á tuần này của tờ SCMP cho biết, họ dự định vẫn tiếp tục sản xuất tại Trung Quốc vì đây vẫn là thị trường quan trọng và việc di dời phần lớn hoạt động sang một nơi khác sẽ rất tốn kém và không cần thiết – đặc biệt là lúc này.

“Toyota không có kế hoạch thay đổi chiến lược ở Trung Quốc hoặc châu Á do tình hình hiện tại”, nhà sản xuất ô tô có trụ sở tại Aichi (Nhật Bản) nói trong một thông cáo và cho biết: “Ngành công nghiệp ô tô sử dụng rất nhiều nhà cung cấp và vận hành một chuỗi cung ứng rộng lớn, do đó không thể chuyển đổi ngay lập tức được. Chúng tôi hiểu mong muốn của chính phủ, song chúng tôi chưa có kế hoạch thay đổi nơi sản xuất”.

Nhà cung cấp phụ kiện nhà ở và vật liệu xây dựng Lixil cũng cho biết trong một thông cáo tương tự rằng, doanh nghiệp này vẫn chưa có kế hoạch di chuyển sản xuất khỏi Trung Quốc.

“Chúng tôi vận hành một chuỗi cung ứng toàn cầu linh hoạt với hơn 100 cơ sở sản xuất trên toàn thế giới. Cấu trúc linh hoạt và được tích hợp đầy đủ này cho phép chúng tôi vượt qua những tác động của Covid-19”, hãng Lixil cho hay.

Trong khi đó, một nhà sản xuất Nhật Bản khác (không tiết lộ tên tuổi) cũng cho biết, họ vẫn sẽ tiếp tục sản xuất hàng hoá tại Trung Quốc bởi các mặt hàng này “được thiết kế riêng cho thị trường Trung Quốc và chúng tôi bán tại Trung Quốc” và việc di chuyển đến một nơi khác sẽ làm thay đổi mục tiêu kinh doanh.

Trước đó, chính phủ Nhật Bản đã công bố dành 220 tỷ Yen (2,2 tỷ USD) cho doanh nghiệp nào muốn di dời cơ sở sản xuất về Nhật và hơn 23,5 tỷ Yen cho các doanh nghiệp nào chuyển đến các nước Đông Nam Á. Đây là một phần trong gói kích thích kinh tế kỷ lục của Chính phủ Nhật giữa đại dịch Covid-19 và thúc đẩy nền kinh tế phát triển.

Động thái này được đưa ra sau khi các công ty ô tô và các nhà sản xuất khác bị thiếu hụt các bộ phận/linh kiện từ Trung Quốc do sản xuất bị tạm ngừng để đối phó với dịch Covid-19. Các bộ phận được sản xuất bởi các đối tác Trung Quốc hoặc các công ty con Nhật Bản tại Trung Quốc được sử dụng để chế tạo động cơ, hệ thống điện, phụ kiện nội thất và các thành phần nhựa đúc cho ngành công nghiệp ô tô. Cùng với việc xuất khẩu sang Nhật Bản, các bộ phận này cũng được sử dụng tại các nhà máy sản xuất ô tô Nhật Bản tại Trung Quốc.

Tuy nhiên, sự thiếu hụt này không chỉ là mối quan tâm duy nhất của các doanh nghiệp Nhật Bản tại Trung Quốc. Họ còn lo lắng về việc bị ảnh hưởng bởi việc tăng thuế trong tương lai hoặc các loại phí mới mà họ phải trả do ảnh hưởng của cuộc chiến tranh thương mại Mỹ - Trung. Ngoài ra, các vấn đề về tăng chi phí lao động hay khả năng xảy ra các cuộc biểu tình chống Nhật… cũng khiến các doanh nghiệp Nhật lo ngại.

Các doanh nghiệp Nhật cũng lo ngại về vấn đề ăn cắp tài sản sở hữu trí tuệ khi có những tin đồn rằng một số chính phủ cho rằng hợp tác với các doanh nghiệp Trung Quốc có thể làm tổn hại đến an ninh quốc gia.

Tuy nhiên, các nhà phân tích cho rằng, các công ty của Nhật Bản vẫn nhìn thấy mặt tích cực khi ở lại Trung Quốc.

“Các doanh nghiệp sẽ rất thận trọng về những gì họ nói, cho dù họ có thực sự muốn chuyển đến nơi khác hay không”, ông Ivan Tselichtchev, Giáo sư của Đại học Quản trị Niigata nói và cho rằng: “Họ vẫn muốn giữ mối quan hệ tốt với chính phủ Trung Quốc”.

Theo ông Tselichtchev, mặc dù với sự hỗ trợ tài chính từ chính phủ Nhật, song việc chuyển cơ sở sản xuất sang một nơi mới hay thậm chí là một nước khác chắc chắn sẽ rất tốn kém, không chỉ ở chi phí bồi thường cho nhân viên và các đối tác nếu công ty rời khỏi Trung Quốc.

Tương tự như vậy, các thủ tục giấy tờ liên quan sẽ đắt đỏ và mất thời gian. Các nhà chức trách Trung Quốc có thể tác động để khiến các thủ tục thậm chí còn phức tạp hơn.

Các doanh nghiệp Nhật Bản hiện đã có cơ sở sản xuất tại hơn 10 nước ở Đông Á, bao gồm Thái Lan, Indonesia và Việt Nam. Trong năm 2017, các doanh nghiệp Nhật đã đầu tư 22 tỷ USD vào khu vực này, gấp đôi so với năm 2012. Trong đó, các doanh nghiệp trong lĩnh vực ô tô tập trung tại Thái Lan và Indonesia, máy móc và bán lẻ tại Việt Nam, hoá chất và dược phẩm tại Malaysia và chất bán dẫn tại Philippines.

Nhật Linh

Theo SCMP