Quốc gia đầu tiên tuyên bố vỡ nợ vì khủng hoảng đại dịch Covid-19

Quốc gia sản xuất đồng lớn thứ hai châu Phi, Zambia, đã thừa nhận họ không thể đáp ứng các khoản thanh toán của mình và chính thức tuyên bố vỡ nợ do các chủ nợ từ chối yêu cầu hoãn nợ của họ.

Trước đó, vào đầu quý IV năm nay, nền kinh tế vùng cận Sahara được Ngân hàng Thế giới (WB) dự báo sẽ giảm 3,3% trong năm nay, mức lớn nhất trong vòng 25 năm.

Cụ thể, những gánh nặng mà hiện Zambia phải đối mặt đó chính là không trả được lãi cho khoản nợ 42,5 triệu USD đến hạn vào ngày 14/10, với lý do “khó khăn về thanh khoản cộng thêm do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19”.

Mặc dù có thời gian ân hạn một tháng, nhưng chính phủ quốc gia châu Phi đã chính thức tuyên bố vỡ nợ sau khi không đạt được thỏa thuận với những người cho vay, trong đó nhiều người đã từ chối tham gia.

Không những vậy, việc các nhà đầu tư không muốn đồng ý với điều kiện của Zambia là do nhà nước này không cung cấp đủ thông tin về việc tiếp tục loại bỏ mất cân đối kinh tế vĩ mô và khôi phục ổn định kinh tế. Chẳng hạn như việc Ngân hàng Phát triển Trung Quốc (CDB) đồng ý hoãn nợ cho Zambia vào tháng 10, nhưng không đưa ra bằng chứng.

Vào đầu tháng 10 vừa qua, đã có thông tin về việc quốc gia Nam Phi này đã nhận được hơn 600 triệu USD tiền vay vốn, trở thành quốc gia nhận được khoản vay lớn nhất tại châu Phi từ Trung Quốc nhằm trang bị vũ khí quân sự.

Trước đó, chính phủ Zambia vừa yêu cầu tạm hoãn trả nợ thêm 6 tháng đối với khoản vay trái phiếu nước ngoài trị giá 3 tỷ USD mà nước này đã vay trong các dự án xây dựng thuộc Sáng kiến Vành đai và Con đường.

Theo Bộ Tài chính nước này, nợ nước ngoài trực tiếp của Zambia lên tới 12 tỷ USD vào cuối tháng 6. Dữ liệu của WB cho thấy, khoản nợ Trung Quốc là 3,4 tỷ USD, cao hơn gấp đôi mức vào cuối năm 2015. Tuy nhiên, việc Zambia không tiết lộ các điều khoản về khoản nợ của mình với Trung Quốc đã khiến các chủ nợ khác thất vọng.

Quốc gia Nam Phi này đã tìm kiếm sự giúp đỡ từ Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) với khoản hỗ trợ 1,3 tỷ USD và khi rủi ro vỡ nợ gia tăng do đại dịch, Lusaka (thủ đô Zambia) đã nộp đơn gia nhập Sáng kiến Đình chỉ Dịch vụ Nợ G20 (DSSI) và nhận được sự chấp thuận. Trong khi G20 đã cố gắng giảm bớt gánh nặng nợ nần, Trung Quốc đã vấp phải chỉ trích khi họ đã chậm đưa ra các biện pháp cứu trợ.

Quỹ Tiền tệ Quốc tế trước đó cũng đã cảnh báo quốc gia này có thể vỡ nợ khi dịch Covid-19 xuất hiện. Hãng xếp hạng Moody’s Investors Service cho biết, tỷ lệ nợ trên tổng sản phẩm quốc nội của Zambia có thể vượt 110% trong năm nay. Các khoản nợ của quốc gia châu Phi tăng dần kể từ năm 2012, khi Lusaka liên tục nới lỏng chính sách tài khóa và tăng cường chi tiêu cơ sở hạ tầng trong bối cảnh nền kinh tế tăng trưởng kém và đồng tiền mất giá.