Người nổi tiếng quảng cáo lố, sai sự thật bị xử phạt thế nào?

Cháy hàng trong vài phút mở bán, lợi nhuận "khủng", nhiều nhãn hàng sẵn sàng chi số tiền lớn cho các nghệ sĩ, người có sức ảnh hưởng trên mạng xã hội (KOC, KOL) để quảng cáo sản phẩm, củng cố niềm tin của người tiêu dùng.

Gần đây nhất, Hằng Du Mục, Quang Linh Vlogs - các TikToker sở hữu hàng triệu lượt theo dõi - đã phải liên tục xin lỗi sau khi livestream (phát trực tiếp) bán hàng với những lời quảng cáo lố, sai sự thật, thổi phồng công dụng sản phẩm. Hoa hậu Nguyễn Thúc Thùy Tiên cũng đã lên tiếng xin lỗi vì những lùm xùm liên quan đến quảng cáo sản phẩm.

Có thể bị phạt 60-80 triệu đồng

Trao đổi với phóng viên Dân trí, luật sư Nguyễn Văn Đồng, Trưởng Văn phòng Luật sư Nhân Chính (Đoàn Luật sư TP Hà Nội), cho biết theo quy định pháp luật, quảng cáo gian dối là quảng cáo không đúng với sự thật của hàng hóa mà doanh nghiệp hoặc cơ sở sản xuất ra. Hàng xấu, kém chất lượng nhưng lại nói rằng đó là hàng tốt, chất lượng cao.

"Ngoài ra, hành vi quảng cáo gian dối còn thể hiện ở chỗ, nói xấu hàng hóa của doanh nghiệp khác để làm nền quảng cáo cho hàng của mình, quảng cáo không đúng công dụng...", ông Đồng nói.

Luật sư cho rằng việc quảng cáo cho sản phẩm kém chất lượng, công dụng sản phẩm không đúng như lời quảng cáo chính là tiếp tay cho gian thương, là hành vi vi phạm pháp luật, xâm phạm quyền lợi người tiêu dùng, cơ quan chức năng cần vào cuộc để xử lý nghiêm vấn nạn quảng cáo tràn lan này.

Trong vụ việc liên quan đến Quang Linh Vlogs, Hằng Du Mục và Hoa hậu Thùy Tiên quảng cáo sản phẩm kẹo rau củ với thông tin "một viên kẹo tương đương một đĩa rau", Luật sư Hoàng Tùng, Văn phòng luật sư Trung Hòa (Đoàn luật sư TP Hà Nội) cho rằng hành vi này có thể bị coi là quảng cáo sai sự thật, vi phạm quy định pháp luật hiện hành.

"Nếu họ tham gia quảng cáo sản phẩm sai sự thật thì có thể bị xử lý theo quy định của pháp luật về trách nhiệm của người tham gia quảng cáo bởi mọi công dân đều bình đẳng trước pháp luật", ông Tùng nói.

Mặt khác, với vai trò là người nổi tiếng, nghệ sĩ được đông đảo quần chúng biết đến, vị luật sư cho rằng hành vi quảng cáo sai sự thật còn vi phạm về mặt đạo đức và trái với các quy tắc ứng xử của người hoạt động trong lĩnh vực nghệ thuật.

Theo khoản 9 Điều 8 Luật Quảng cáo 2012, hành vi quảng cáo không đúng hoặc gây nhầm lẫn về chất lượng, công dụng của sản phẩm bị cấm, người nổi tiếng tham gia quảng cáo sai sự thật có thể bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự tùy theo mức độ vi phạm và hậu quả gây ra.

"Trường hợp cá nhân quảng cáo sai sự thật có thể bị phạt 60-80 triệu đồng được quy định tại khoản 5 Điều 34 Nghị định 38/2021. Một số trường hợp như quảng cáo mỹ phẩm hoặc thực phẩm chức năng gây hiểu lầm có mức phạt thấp hơn, dao động 20-40 triệu đồng. Trường hợp là tổ chức vi phạm mức phạt sẽ áp dụng gấp đôi so với mức phạt của cá nhân", Luật sư Nguyễn Văn Đồng cho biết.

Bên cạnh đó, ngoài việc bị phạt tiền, cá nhân hoặc tổ chức có hành vi quảng cáo sai sự thật còn có thể bị áp dụng các hình phạt bổ sung như: Buộc gỡ bỏ, xóa các nội dung quảng cáo sai sự thật; buộc cải chính thông tin và xin lỗi công khai; cấm tham gia hoạt động quảng cáo 1-3 năm khi thuộc trường hợp nghiêm trọng hoặc tái phạm.

Trường hợp quảng cáo gian dối gây hậu quả nghiêm trọng và đã bị xử phạt hành chính nhưng vẫn tái phạm thì người vi phạm sẽ bị xử lý hình sự về Tội quảng cáo gian dối theo quy định tại Điều 197 Bộ luật Hình sự năm 2015.

Theo đó, người vi phạm có thể bị cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 đến 5 năm. Bị phạt tiền từ 10 đến 100 triệu đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm.

Cần tăng mức phạt người nổi tiếng quảng cáo lố

"Cần tăng mức xử phạt tiền nhằm đảm bảo tính răn đe, bởi việc quảng cáo gian dối đưa đến lợi nhuận rất lớn cho gian thương, thậm chí gian thương còn sẵn sàng chi trả cho nghệ sĩ, TikToker khoản lợi nhuận lớn để giúp sức cho việc đưa thông tin quảng cáo", ông Đồng nhìn nhận.

Bên cạnh đó, đối với giới nghệ sĩ, vị luật sư cho rằng cần quy định nguyên tắc cụ thể khi thực hiện việc quảng cáo và những trường hợp nào không được nhận quảng cáo.

Dự thảo Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quảng cáo đang được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch hoàn thiện theo yêu cầu của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Trước đó, trong dự thảo tờ trình, cơ quan quản lý nêu thực trạng thời gian gần đây, xuất hiện nhiều người dùng mạng xã hội (đặc biệt là các nghệ sĩ nổi tiếng) giới thiệu, mời chào, quảng cáo các sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ không bảo đảm chất lượng, gây bức xúc cho đông đảo người tiêu dùng.

Cơ quan này đề xuất người chuyển tải sản phẩm quảng cáo phải cung cấp tài liệu liên quan đến sản phẩm; thu nhập từ hoạt động quảng cáo; nội dung quảng cáo, doanh thu, tên sản phẩm, số lượng của từng sản phẩm phát sinh từ hoạt động quảng cáo định kỳ theo yêu cầu của cơ quan thuế hoặc khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền yêu cầu.

Họ cũng phải tự phân biệt nội dung quảng cáo với nội dung, thông tin chia sẻ, đăng tải thông thường và chịu trách nhiệm liên đới khi sản phẩm quảng cáo không bảo đảm yêu cầu.

Đồng thời, cơ quan này đề xuất người có tầm ảnh hưởng (những người có từ 500.000 lượt theo dõi trở lên) phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định pháp luật về quảng cáo và cung cấp bằng chứng cụ thể về việc trực tiếp sử dụng sản phẩm...