Ngân hàng trở thành “con tin” của đại gia

Đọc những thông tin kinh tế - tài chính mới nhất trên FICA: Cần 200 tỷ đồng chi trả GPMB dự án đường Vành đai 2 Đầu tư công sai, ai chịu trách nhiệm? Báo động ngộ độc rượu dỏm! VAMC tuyển tiếp nhân sự để mua bán nợ xấu

Tham luận tại hội thảo “Những khuyến nghị chính sách kinh tế và điều hành chính sách tiền tệ năm 2014 - 2015”, ông Sumit Dutta, Tổng giám đốc Ngân hàng HSBC tại Việt Nam cho rằng: Mặc dù tại Việt Nam có những đánh giá chưa khả quan về nền kinh tế trong năm 2013, nhưng những đánh giá từ bên ngoài (từ các tổ chức tín dụng, các nhà đầu tư, tập đoàn lớn của nước ngoài…) có những tín hiệu tốt”.

Theo ông Sumit Dutta, những khó khăn hiện nay của nền kinh tế Việt Nam là hậu quả từ tăng trưởng kinh tế dựa chủ yếu vào tín dụng, với tốc độ tăng trưởng tín dụng giao đoạn 2007 - 2010 là 35 - 55%/năm. “Phần lớn tín dụng được sử dụng vào lĩnh vực mang tính đầu cơ, tạo ra bong bóng thị trường bất động sản và gây bất ổn thị trường chứng khoán, làm lạm phát tăng cao đẩy lãi suất cho vay lên, dẫn đến nhiều doanh nghiệp lâm vào tình trạng khó khăn, thậm chí phá sản”.

Tuy nhiên, theo tổng giám đốc HSBC, sau một thời gian triển khai chính sách tiền tệ chặt chẽ, linh hoạt, kinh tế Việt Nam đã có kết quả bước đầu. Tăng trưởng GDP đã ổn định ở mức hơn 5%/năm, xuất khẩu tăng từ 72 tỷ USD năm 2010 lên 114 tỷ USD năm 2012 và đạt 96 tỷ trong quý III/2013. Cùng với đó, dự trữ ngoại hối tăng 200% trong 2 năm, lãi suất bình quân VNIBOR 3 tháng giảm từ 2 con số ở mức hơn 13% xuống còn khoảng 5%/năm trong năm nay. Đặc biệt, tính đến tháng 8 vừa qua, đồng tiền Việt Nam đã trở thành đồng tiền ổn định thứ 3 trong khu vực châu Á”.

Còn theo TS.Lê Xuân Nghĩa, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển kinh doanh (BDI), điều quan trọng hiện nay là cần xem nền kinh tế trong quý IV này đã thoát khỏi “đáy” chưa? Nếu đã qua đáy thì bức tranh kinh tế năm 2014 sẽ sáng sủa hơn.

“Nếu năm nay giải quyết tốt vấn đề nợ xấu thì tăng trưởng tín dụng của năm 2014 có thể sẽ đạt mức 14 - 15%, đầu tư công đạt mức 31% GDP và tốc độ tăng trưởng kinh tế năm sau sẽ cao hơn năm nay”, TS.Lê Xuân Nghĩa nhận định.

Thế nhưng, để phá được “tảng băng” tín dụng, Ngân hàng Nhà nước sẽ phải củng cố được niềm tin, bởi “không chỉ người dân mà ngay cả một số lãnh đạo cũng bị sa sút niềm tin vào nền kinh tế hiện nay”.

Theo thông tin mà ông Nghĩa mang đến cho buổi hội thảo là tình trạng lũng đoạn đang tồn tại ở nhiều ngân hàng hiện nay, khiến nợ xấu gia tăng. “Không chỉ ngân hàng thương mại nhỏ mà ngay cả các ngân hàng “cỡ trung” cũng gặp tình trạng tương tự. Chính vì thế mới có tình trạng nhiều ngân hàng thương mại trên thực tế đã trở thành “con tin” của tập đoàn kinh tế tư nhân”.

Trước tồn tại này, ông Nghĩa cho hay, nếu Ngân hàng Nhà nước không giải quyết dứt điểm, nhanh chóng và quyết liệt vấn đề này thì thời gian tới Việt Nam sẽ tiếp tục gặp “cú sốc” trên con đường phục hồi.

Ngoài ra, theo ông Nghĩa, năng lực quản lý hiện tại của các ngân hàng thương mại vẫn còn rất yếu. Các quan hệ sở hữu ở nhiều ngân hàng hiện nay đã và đang làm tê liệt hệ thống quản trị rủi ro của ngân hàng. Bởi “ông chủ” của các ngân hàng này quyết định hết, bộ phận quản lý rủi ro thành thừa. “Nếu không cải thiện các quan hệ sở hữu các ngân hàng thương mại của Việt Nam sẽ khó đạt được các chuẩn mực quản trị quốc tế”, TS.Lê Xuân Nghĩa nhấn mạnh.

Thẳng thắn chia sẻ tại buổi thảo luận, TS.Lê Xuân Nghĩa chỉ ra “tình trạng cán bộ thanh tra ngân hàng xác định được có sai phạm trong việc chuyển tiền nhưng không dám nói, đó không chỉ là một “bi kịch” của ngành ngân hàng, mà về lâu dài còn là sự báo động về chuẩn mực đạo đức, tính minhbạch và an toàn trong hệ thống tài chính Việt Nam”.

Và “nếu ngân hàng không cải thiện được căn bản về chuẩn mực đạo đức, thì chúng ta xóa xong nợ xấu này, sau 2 - 3 năm tới sẽ lại phải đi xóa món nợ xấu khác. Điều này chả khác gì việc vừa qua điểm đáy này lại loi ngoi rơi vào điểm đáy khác”, TS.Lê Xuân Nghĩa thẳng thắn nói.

Đồng tình với rủi ro sở hữu chéo tại các tổ chức tín dụng tăng manh, bà Nguyễn Thị Ngọc Hà, Ủy ban Giám sát Tài chính Quốc gia cho rằng, “rủi ro lạm quyền làm hạn chế tuân thủ tại các tổ chức tín dụng, trình độ công nghệ thấp khiến nhiều tổ chức tín dụng chưa triển khai được hệ thống quản trị rủi ro hiệu quả”.

Với đặc trưng trên, trong ngắn hạn, theo bà Hà, các chính sách, đặc biệt là chính sách xử lý nợ xấu, giảm rào cản thủ tục và điều kiện tín dụng cần được triển khai trên cơ sở giám sát tuân thủ chặt chẽ, đảm bảo dòng tín dụng chảy vào khu vực kinh doanh thực và khu vực ưu tiên.