Ngân hàng Nhà nước mạnh tay chống găm giữ ngoại tệ

Ngân hàng Nhà nước (NHNN) vừa ban hành Thông tư số 15/2015/TT-NHNN hướng dẫn giao dịch ngoại tệ trên thị trường ngoại tệ của các tổ chức tín dụng (TCTD) được phép hoạt động ngoại hối. Thông tư này có hiệu lực kể từ ngày 5/10, thay vì độ trễ 45 ngày như những thông tư thông thường khác.

Điểm mới của Thông tư này là “đánh” vào tình trạng đầu cơ, găm giữ ngoại tệ và tạo kỳ vọng tăng giá đối với đồng USD.

Theo đó, TCTD được quyền mua bán ngoại tệ với nhau mà không phải chứng minh mục đích sử dụng ngoại tệ. Tuy nhiên, khách hàng phải xuất trình giấy tờ và chứng từ cung cấp đầy đủ thông tin về mục đích, số lượng, loại ngoại tệ, thời gian thanh toán, chuyển tiền theo quy định hiện hành về quản lý ngoại hối khi thực hiện các giao dịch ngoại tệ.

Đối với giao dịch ngoại tệ bán cho các giao dịch chưa đến hạn thanh toán mà khách hàng không phải là TCTD thì phải xuất trình giấy tờ và chứng từ xác minh, nếu thời điểm khách hàng cần ngoại tệ để thanh toán trong phạm vi 2 ngày làm việc thì được mua - bán theo giao dịch giao ngay, từ ngày thứ 3 trở lên ngân hàng chỉ được bán ngoại tệ kỳ hạn.

Với quy định này, doanh nghiệp chưa có nhu cầu thanh toán ngay (trong vòng 2 ngày) sẽ không được mua ngoại tệ giao ngay để găm giữ và phòng thủ như thời gian qua.

Còn khi mua bán ngoại tệ kỳ hạn, kỳ hạn tối đa được xác định là 365 ngày, tối thiểu là 3 ngày nói trên.

Để tránh tình huống sang ngày thứ 4 doanh nghiệp đã có thể nắm ngay ngoại tệ và găm giữ dù chưa đến thời điểm thanh toán, Thông tư 15 quy định chặt chẽ thêm: ngày cuối cùng của kỳ hạn trong giao dịch kỳ hạn không được trước ngày đến hạn thanh toán của doanh nghiệp (xác minh theo giấy tờ, chứng từ chứng minh nhu cầu mua ngoại tệ) 2 ngày làm việc.

Về giá giao dịch, Thông tư này cũng quy định tỷ giá kỳ hạn giữa VND với USD trong giao dịch kỳ hạn được quy định sẽ do các bên thỏa thuận nhưng không được vượt quá mức tỷ giá được xác định trên cơ sở tỷ giá giao ngay vào ngày giao dịch, chênh lệch giữa hai mức lãi suất hiện hành là lãi suất tái cấp vốn do NHNN công bố và lãi suất mục tiêu USD của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ, gắn với kỳ hạn của giao dịch.

Còn không giao dịch kỳ hạn, các nhu cầu ngoại tệ để thanh toán trong tương lai sẽ buộc phải chờ đến thời điểm thanh toán thực để giao dịch giao ngay, thay vì mua và găm trước như vừa qua dẫn đến thổi phồng nhu cầu vào một thời điểm, gây áp lực lên tỷ giá.

Thông tư này cũng nhấn mạnh việc các TCTD không được phép thu phí giao dịch đối với giao dịch ngoại tệ.

Thời gian qua, với kỳ vọng điều chỉnh tỷ giá, thị trường đã xuất hiện tình trạng găm giữ ngoại tệ ở một số tổ chức, cá nhân. Hiện tượng này có xu hướng lan rộng trên thị trường khiến nhu cầu ngoại tệ trên thị trường có thời điểm tăng vọt.

Trước đó, từ ngày 28/9, Ngân hàng Nhà nước quy định lãi suất gửi USD với tổ chức giảm còn 0%/năm; lãi suất tiền gửi của cá nhân là 0,25%/năm. Theo đó, các mức lãi suất tiền gửi USD giảm từ 0,25%/năm - 0,5%/năm.

Lý giải về quyết định này, Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng cho biết: Thời gian qua có một bộ phận tổ chức, cá nhân có biển hiện găm giữ ngoại tệ. Bởi vậy, NHNN quyết định tiếp tục giảm mức trần xuống 0% áp dụng đối với tổ chức và 0,25%/năm áp dụng đối với cá nhân.

“Giải pháp này phù hợp với phương châm điều hành, đồng thời góp phần nâng cao sức hấp dẫn của VND, hạn chế tình trạng đô la hóa”, bà Hồng nhấn mạnh.

Nguyễn Hiền