Ngân hàng “ngại” bỏ vốn cho bất động sản và chứng khoán

Vụ Dự báo - Thống kê tiền tệ Ngân hàng Nhà nước vừa công bố báo cáo Kết quả tổng hợp cuộc điều tra mới nhất về xu hướng kinh doanh của các tổ chức tín dụng (TCTD). Kết quả cho thấy, diễn biến thực tế trong 6 tháng cuối năm 2012 đã ảnh hưởng đáng kể tới nhận định và kỳ vọng của các TCTD về triển vọng kinh doanh, lạm phát, tỷ giá, lãi suất, huy động vốn, cho vay, lợi nhuận… cho năm 2013.

Kể từ quý IV/2011, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã bắt đầu tiến hành điều tra xu hướng kinh doanh của các TCTD và chi nhánh ngân hàng nước ngoài tại Việt Nam theo định kỳ 6 tháng một lần. Kết quả điều tra nhằm đưa ra những nhận định, dự báo về các xu hướng đã và có thể diễn ra; đặc biệt phát hiện những thay đổi chu kỳ kinh doanh sớm hơn các số liệu thống kê chính thức, phục vụ mục đích xây dựng chính sách tiền tệ và quản lý hoạt động ngân hàng của NHNN.

Theo cuộc điều tra gần đây nhất được thực hiện vào tháng 12/2012 của Vụ Dự báo - Thống kê tiền tệ, khi nhìn lại thực trạng 6 tháng cuối năm 2012, có đến 60% TCTD nhận định lại rằng, môi trường kinh doanh chung đã ảnh hưởng tiêu cực và rất tiêu cực tới hoạt động kinh doanh của họ. Trước đó, vào tháng 6/2012, chỉ có 20% TCTD nhận định điều kiện kinh doanh 6 tháng cuối năm 2012 có ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt kinh doanh của họ.

Tuy nhiên, tại cuộc điều tra mới nhất, do nhận thấy được khoảng cách lớn giữa kỳ vọng và thực tế, các TCTD đã tỏ ra thận trọng hơn khi đánh giá về môi trường kinh doanh chung của nền kinh tế trong năm 2013. Theo đó, chỉ có 17% TCTD cho rằng môi trường kinh doanh chung của nền kinh tế tác động thuận lợi đối với hoạt động kinh doanh của họ trong 6 tháng đầu năm 2013.

Nhưng dù sao, các TCTD cũng kỳ vọng tình hình sẽ được cải thiện hơn nếu nhìn vào cả năm 2013 so với năm 2012 (36% TCTD cho rằng môi trường kinh tế chung sẽ tác động thuận lợi hơn đối với hoạt động kinh doanh của họ - xem biểu đồ).

Hơn nữa, mặc dù cho rằng điều kiện kinh tế vĩ mô tiếp tục có những ảnh hưởng bất lợi nhưng trên 90% TCTD vẫn kỳ vọng triển vọng kinh doanh của họ trong năm 2013 không kém hơn năm 2012; trong đó, 50% TCTD dự kiến cải thiện hơn. Qua đó, phần lớn TCTD (78%) kỳ vọng lợi nhuận trước thuế của năm 2013 tăng so với năm 2012, trong đó mức tăng được kỳ vọng nhiều nhất là dưới 20% - một con số được coi là rất khiêm tốn so với lợi nhuận thực tế của các TCTD trong giai đoạn năm 2010 trở về trước.

Cũng tại cuộc điều tra này, có tới 85% TCTD dự kiến mức độ rủi ro của các nhóm khách hàng không giảm trong 6 tháng đầu năm 2013. Nhân tố tác động lớn nhất đến hoạt động kinh doanh của các TCTD vẫn là “điều kiện kinh doanh và tài chính của khách hàng”.

Về dư nợ tín dụng cho nền kinh tế, hầu hết các TCTD dự báo tăng trưởng tín dụng năm 2013 sẽ được cải thiện hơn so với con số 8,91% của năm 2012; theo đó, mức tăng được kỳ vọng nhiều nhất từ 10% đến dưới 20%. Huy động vốn được các TCTD kỳ vọng tăng trưởng phù hợp với tăng trưởng tín dụng nhưng kỳ vọng tăng trưởng huy động vốn bằng VND cao hơn nhiều so với ngoại tệ. Bên cạnh đó, các TCTD dự kiến tiếp tục tập trung vốn cho các lĩnh vực, ngành quan trọng nhằm thúc đẩy nền kinh tế phát triển (nông nghiệp, nông thôn; xuất khẩu; công nghiệp phụ trợ; doanh nghiệp nhỏ và vừa) và hạn chế cấp tín dụng để đầu tư kinh doanh bất động sản và kinh doanh chứng khoán.

Như vậy, cuộc điều tra mới nhất cho thấy các TCTD đã có những nhìn nhận thận trọng hơn đối với điều kiện kinh doanh chung của nền kinh tế cũng như hoạt động kinh doanh của đơn vị trong năm 2013 và hy vọng vào sự cải thiện dần dần hơn là những thay đổi mang tính đột phá. Thông qua cuộc điều tra này, các TCTD hy vọng trong năm 2013, NHNN tiếp tục cắt giảm lãi suất ở mức hợp lý phù hợp với mục tiêu kiểm soát lạm phát; xử lý nghiêm các TCTD vi phạm quy định về trần lãi suất… tạo môi trường lành mạnh cho hoạt động kinh doanh tiền tệ.

Cuộc điều tra cũng ghi nhận 89% TCTD kỳ vọng CPI năm 2013 sẽ tăng ở mức một con số; trong đó, mức tăng được kỳ vọng nhiều nhất là từ 5% đến dưới 10% (gần 70% TCTD lựa chọn). Với việc kỳ vọng CPI tăng hợp lý ở mức một con số, các TCTD tin tưởng điều đó tạo động lực cho việc giảm mặt bằng lãi suất của cả huy động vốn và cho vay VND. Theo đó, hầu hết TCTD kỳ vọng lãi suất huy động vốn và cho vay VND giảm trong đó mức giảm được kỳ vọng nhiều nhất là không quá 2% (gần 70% TCTD lựa chọn).

Tỷ giá USD/VND bình quân liên ngân hàng trong năm 2013 được các TCTD kỳ vọng ổn định hoặc chỉ tăng nhẹ, trong đó phần lớn các TCTD kỳ vọng chỉ tăng từ 1% đến dưới 3%.

Nguyễn Hiền