Ngại vay mua nhà dù lãi suất hạ

Lãi suất cho vay mua nhà vẫn ở mức ưu đãi trong bối cảnh các ngân hàng tìm người vay mới để tăng trưởng tín dụng. Dù vậy, không phải ai cũng thấy đó là mức hấp dẫn.

Lãi suất giảm, chi phí phải trả vẫn cao

Nguyễn Trang, nhân viên truyền thông đang sống tại Hà Nội, được giới thiệu chung cư 2 phòng ngủ giá 4,1 tỷ đồng ở quận Cầu Giấy. Chị có 1,5 tỷ đồng tiền mặt, ngoài ra được gia đình hỗ trợ 900 triệu đồng. Như vậy, nếu mua, chị phải vay thêm ngân hàng 1,7 tỷ đồng.

Chị nói đã tìm hiểu ở 4 ngân hàng, lãi suất vay đều dao động 8-10%/năm, ưu đãi trong năm đầu, sau đó thả nổi. Nhân viên tư vấn cho biết mức thả nổi có thể tầm 11,5-12%/năm. Nếu vay 1,7 tỷ đồng, thời hạn 20 năm, mỗi tháng chị phải trả gốc và lãi trên 20 triệu đồng. Trong khi đó, trừ chi phí sinh hoạt, mỗi tháng chị dư ít hơn số tiền này.

"Mức lãi suất hiện đã hạ nhiều so với cách đây một năm nhưng vẫn còn cao so với khả năng kinh tế của tôi", chị nói.

Cũng muốn mua một căn nhà tập thể cũ 64m2, giá 2,6 tỷ đồng trên phố Ngọc Khánh (Hà Nội) nhưng khi nghĩ đến việc vay ngân hàng, chị Phạm Hương lại lo lắng.

Nếu mua căn này, chị phải vay ngân hàng thêm 1 tỷ đồng. Chị tham khảo nếu vay tiền ngân hàng, mức lãi suất ưu đãi năm đầu là 8,5%/năm, những năm sau lên 11-12%/năm. Theo đó, số tiền chị phải trả gốc lãi hơn 18 triệu đồng/tháng. "Việc vay vốn này tương đối áp lực. Nếu trừ các khoảng sinh hoạt phí sẽ khó xoay xở trả nợ", chị chia sẻ.

Chị Thanh Phương (quận 10, TPHCM) cũng dự định vay ngân hàng 1,5 tỷ đồng để mua một căn chung cư có giá 3 tỷ đồng từ đầu năm, nhưng chưa quyết định vay vì còn đắn đo về lãi suất.

Hồi cuối năm ngoái, chị có tham khảo lãi suất tại một số ngân hàng. Khi đó, nhân viên tín dụng tư vấn, với khách hàng có nhu cầu vay mua nhà dự án không thuộc liên kết ngân hàng đang áp dụng lãi suất 10%/năm, cố định 3 tháng, được ân hạn vốn và vay 80% giá trị tài sản, thời hạn vay tối đa 35 năm. Sau 3 tháng, lãi suất cho vay sẽ bằng lãi suất cơ sở cộng biên độ 4%. Đối với dự án có liên kết, mức lãi suất cố định 8%/năm trong 12 tháng, sau đó sẽ có biên độ cộng thêm 3,5-4%/năm.

Đến nay, chị tiếp tục tham khảo thì thấy lãi suất đã hạ nhiệt nhiều so với trước. Một số ngân hàng có quy mô nhỏ áp dụng lãi suất cho vay mua nhà từ 4,99%/năm trong 6 tháng vay đầu, 5,99%/năm trong 9 tháng, 6,49%/năm trong 12 tháng, 7,9%/năm trong 24 tháng.

Gói ưu đãi hấp dẫn chưa đủ hấp dẫn người mua

Chị Phương chỉ là một trong rất nhiều trường hợp tiếp cận được gói vay lãi suất ưu đãi hiện nay. Bởi vay mua nhà đang là một trong những chính sách được các ngân hàng đẩy mạnh để tăng trưởng tín dụng trong bối cảnh khó khăn chung. Lãi suất mua nhà đã thấp hơn đáng kể so với thời điểm 1-2 năm trước đây.

Nhiều ngân hàng còn tung ra các gói vay lãi suất ưu đãi để kích cầu tín dụng. Đơn cử, Vietcombank dành 50.000 tỷ đồng cho khách hàng cá nhân vay mua nhà, xây sửa nhà, vay tiêu dùng… với lãi suất ưu đãi chỉ từ 4,9%/năm trong 6 tháng đầu tiên với các khoản vay dưới 24 tháng; từ 5%/năm trong 12 tháng đầu tiên với các khoản vay trên 24 tháng.

Sacombank cũng cung cấp gói vay ưu đãi 10.000 tỷ đồng với lãi suất chỉ từ 6,5% dành cho khách hàng có nhu cầu mua, xây, sửa chữa bất động sản… Trong gói tín dụng này, khách có thể lựa chọn mức lãi suất cố định trong 6 tháng đầu, 12 tháng đầu, 24 tháng đầu lần lượt là 6,5%/năm, 7%/năm, 7,5%/năm cho nhu cầu vay mua và thế chấp chính tài sản hình thành từ vốn vay.

Tại các ngân hàng có 100% vốn nước ngoài, lãi suất cho vay áp dụng 5,2-6%/năm cố định trong 1-3 năm đầu tiên, giá trị cho vay tối đa lên tới 70-80%.

Nói về lý do chưa quyết định ký hợp đồng vay, chị Phương băn khoăn không biết lãi suất hiện đã ở mức đáy hay chưa, lãi suất có tiếp tục giảm thêm không, liệu sau này thả nổi, lãi suất có lên đến 12-15%/năm hay không.

Một trong những yếu tố khiến người mua nhà chưa dám đi vay vẫn là do lãi suất đầu vào đang tăng trở lại. Chị Phạm Hương thì bày tỏ lo lắng khi thấy lãi đầu vào trên thị trường tăng nhanh. Khảo sát của phóng viên Dân trí cho thấy, từ đầu tháng 7, có 20 ngân hàng tăng lãi suất tiết kiệm với mức điều chỉnh từ 0,1%/năm đến 0,9%/năm. Trong khi đó, lãi vay được tính bằng biên độ khoảng 3,5-4,5% cộng với lãi suất đầu vào. Những ngân hàng nhỏ hoặc tầm trung có lãi suất huy động cao thì lãi suất cho vay cũng sẽ tăng cao theo.

Trần Bình, nhân viên tín dụng tại một ngân hàng có trụ sở tại Hà Nội, nói hầu hết khách vay đều hài lòng về mức lãi suất ưu đãi nhưng lo lắng về mức lãi suất thả nổi khi hết thời gian được hưởng. Mức lãi thả nổi thường chênh so với mức ưu đãi khoảng 3-4,5%/năm, khiến phần đông khách hàng e ngại.

Tuy nhiên, theo chia sẻ của nhân viên lâu năm này, tăng trưởng tín dụng thấp những tháng đầu năm phản ánh nhu cầu tín dụng yếu của nền kinh tế. Còn thời gian gần đây kinh tế đã hồi phục, sức vay cũng đã cải thiện dần. Nhiều đồng nghiệp của anh cũng cho biết việc tìm kiếm khách vay giai đoạn 1-2 tháng trở lại đây đã "dễ thở" hơn.

Số liệu của Ngân hàng Nhà nước cũng cho thấy điều này. Theo đó, dư nợ tín dụng toàn nền kinh tế đến hết tháng 6 tăng khoảng 6% so với đầu năm, đạt gần 14,4 triệu tỷ đồng.

Trong khi đó, con số tăng trưởng tín dụng tính đến cuối tháng 5 mới chỉ 2,4%. Như vậy, riêng trong tháng 6, tín dụng tăng 3,6%, tức nền kinh tế hấp thụ được 480.000 tỷ đồng, cao hơn tổng vốn các ngân hàng bơm ra trong cả 5 tháng đầu năm.

Chưa lo lãi vay tăng mạnh

Đại diện VIS Ratings, đơn vị chuyên về xếp hạng tín nhiệm, cho biết trong quý I, nhiều dự án mới được bán hết ngay khi ra mắt, các giao dịch trên thị trường thứ cấp hồi phục và giá nhà ở tiếp tục tăng tại Hà Nội và TPHCM.

Sự phát triển nhanh chóng của tầng lớp trung lưu tại Việt Nam, mức thu nhập cải thiện, và xu hướng sử dụng bất động sản như phương tiện tích lũy tài sản sẽ là những động lực chính hỗ trợ mạnh nhu cầu nhà ở trong những năm tới.

Với mặt bằng lãi suất thấp và số lượng dự án được phê duyệt tăng từ cuối 2023, đại diện đơn vị này cho rằng kỳ vọng doanh số bán hàng và dòng tiền của các chủ đầu tư sẽ cải thiện nhẹ trong 12-18 tháng tới khi các dự án mới mở bán.

Còn theo dự báo của đơn vị chuyên về xếp hạng tín nhiệm FiinRatings, nhu cầu vay vốn nửa cuối năm cũng sẽ tăng tốc nhờ lĩnh vực sản xuất có tín hiệu phục hồi, xuất khẩu cũng tăng trở lại nhờ các thị trường chính chuyển biến tích cực hơn.

Đồng thời, đơn vị này cũng cho rằng tăng trưởng tín dụng cho lĩnh vực kinh doanh bất động sản (bao gồm đầu tư trái phiếu doanh nghiệp bất động sản của các ngân hàng thương mại) có triển vọng hồi phục khi các vướng mắc về pháp lý dần tháo gỡ.

Nhận định về môi trường lãi suất từ nay đến cuối năm, bà Bùi Thị Thao Ly, Giám đốc phân tích Công ty Chứng khoán Shinhan (SSV), cho biết so với thời điểm cuối năm 2023, lãi suất cho vay bình quân trên thị trường giảm khoảng 1%. Nếu có thể, lãi suất sẽ tiếp tục giảm nhẹ trong nửa cuối năm, đây cũng là động lực thúc đẩy tăng trưởng tín dụng trong bối cảnh nền kinh tế và bất động sản còn nhiều khó khăn cần tháo gỡ.

Trước câu chuyện lãi vay có thể tăng trong thời gian tới khi các ngân hàng đang rục rịch tăng lãi đầu vào, chuyên gia kinh tế Lê Duy Bình nhận định lãi suất tăng là xu thế nhưng trong ngắn hạn, người dân chưa cần lo lãi vay tăng theo.

Theo ông, tín dụng hệ thống ngân hàng vẫn chưa tăng mạnh so với cùng kỳ năm trước. Các ngân hàng cũng sẽ khá lưỡng lự khi tăng lãi suất cho vay do phải đảm bảo việc lãi suất cần hấp dẫn các doanh nghiệp.

Ông cho rằng trong vài tháng tới, lãi suất đầu ra không tăng. Sức ép về lãi suất chỉ có thể xảy ra tăng những tháng cuối năm. "Các ngân hàng trong thời gian tới sẽ phải chịu thiệt về lợi nhuận do chênh lệch lãi suất đầu vào và đầu ra không lớn", ông nói.

"Trong kịch bản tình hình kinh tế phục hồi cuối năm, nếu cầu tín dụng gia tăng thì lãi suất cho vay sẽ tăng. Điều này có thể diễn ra trong cuối quý III và đầu quý IV", ông Bình nói.

TS Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia kinh tế, khuyến cáo người dân cần cân nhắc kỹ về khả năng tài chính trước khi quyết định vay vốn mua nhà, sửa chữa nhà. Bởi lãi suất thấp thường chỉ áp dụng trong thời gian ngắn, sau đó có thể tăng cao.

"Người vay cần xem kỹ lãi suất sau thời gian ưu đãi được tính như thế nào và biên độ ra sao. Để không bị áp lực trả nợ ngân hàng đè nặng. Theo đó, số tiền trả nợ ngân hàng, bao gồm cả gốc lẫn lãi, không quá 50% thu nhập hàng tháng", ông Hiếu tư vấn.

Vị chuyên gia cũng cho rằng có khả năng các ngân hàng sẽ tăng nhẹ lãi suất cho vay và huy động cuối năm nay, trong bối cảnh các đơn vị đã rục rịch tăng lãi suất huy động thêm 0,5-1%/năm kể từ đầu năm.