Mở "luồng xanh" vận chuyển gạo bằng đường thủy: Hỏa tốc kiến nghị Thủ tướng

Để đảm bảo tiêu thụ kịp thời thóc, gạo hàng hóa cho người nông dân, Bộ Công Thương vừa báo cáo Thủ tướng xem xét, giao các bộ ngành, địa phương liên quan triển khai một số nhóm giải pháp.

Trong đó, nhóm giải pháp cấp bách là cần khẩn trương nghiên cứu, mở "luồng xanh" cho vận tải đường thủy.

Theo Bộ Công Thương, việc khơi thông dòng chảy phương tiện chuyên chở sẽ góp phần đáng kể giúp các thương nhân xuất khẩu gạo duy trì được chuỗi cung ứng lúa gạo hàng hóa từ đồng ruộng ra đến cảng xuất khẩu.

Do vậy Bộ kiến nghị Thủ tướng xem xét, giao Bộ Giao thông vận tải chủ trì, phối hợp với Bộ Y tế và các bộ ngành, địa phương liên quan sớm xây dựng và báo cáo phương án "luồng xanh" cho vận tải đường thủy, đảm bảo yêu cầu về phòng chống dịch Covid-19 nhưng giải tỏa được ách tắc hiện nay.

Đối với UBND các tỉnh/thành phố khu vực ĐBSCL, Bộ kiến nghị khẩn trương chỉ đạo các cấp tạo điều kiện thuận lợi nhất có thể cho các thương nhân được đi lại thu mua trực tiếp tại đồng; trao đổi và thống nhất với Bộ Y tế, Bộ Giao thông vận tải xem xét, áp dụng linh hoạt các phương án.

Trong đó, phương án một: Chấp nhận các xét nghiệm nhanh tại ấp/xã, đăng ký thông tin, lịch trình di chuyển với cơ quan quản lý nhà nước tại ấp/xã… và áp dụng tương tự đối với lực lượng bốc xếp thóc xuống/lên ghe.

Đặc biệt xem xét ưu tiên phân luồng xanh (xét nghiệm nhanh tại chốt kiểm dịch trên sông) cho các phương tiện vận chuyển lúa tươi từ đồng ruộng về hệ thống nhà máy sấy vệ tinh trong khu vực gần nhất (cùng xã/huyện) để đảm bảo chất lượng thóc tồn trữ đạt yêu cầu.

Riêng khâu vận chuyển thóc/gạo giữa các nhà máy không đặt trong cùng một tỉnh hay từ nhà máy ra các cảng xuất khẩu/khu vực tiêu thụ nội địa đang có nhu cầu nhiều: Chốt kiểm dịch trên các sông lớn tại các nơi giáp ranh cần bố trí cơ sở xét nghiệm đi kèm trong phạm vi gần nhất để đáp ứng nhu cầu xét nghiệm cho tài công trong vận chuyển liên tỉnh thời gian dài.

Phương án hai theo Bộ Công Thương, trường hợp thương nhân đồng ý hỗ trợ cung cấp các bộ kit xét nghiệm nhanh cho các chốt trên sông, khi ghe/sà lan của các thương nhân di chuyển qua, đề nghị nhân viên chịu trách nhiệm trực chốt tiến hành xét nghiệm nhanh và đóng dấu thông hành cho các phương tiện tranh thủ di chuyển tiếp.

Đối với phương án này, Bộ đề nghị các cấp lãnh đạo địa phương chỉ đạo linh hoạt: Chỉ yêu cầu giấy xác nhận âm tính với Covid-19 (PCR) khi phương tiện rời bến/bờ (điểm đầu) và suốt quá trình di chuyển trên sông được phép sử dụng giấy xác nhận xét nghiệm nhanh tại các chốt để qua chốt kế tiếp cũng như cập bến/bờ (điểm cuối) của lộ trình; Gửi nhân sự trực chốt đến tập huấn nhanh tại các cơ quan y tế có chức năng gần nhất để đáp ứng nhu cầu công tác.

Bộ Công Thương cũng kiến nghị Thủ tướng xem xét giao Bộ Giao thông vận tải chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành liên quan làm việc với Tổng Công ty Tân Cảng Sài Gòn để sớm mở lại tất cả các máng đóng rút gạo trong thời gian sớm nhất nhằm giảm bớt tình trạng ùn tắc container xuất khẩu gạo và cân nhắc về phí phụ thu để tạo thuận lợi cho xuất khẩu trong bối cảnh dịch Covid-19 do bến này là một trong những bến chính chuyên đóng hàng gạo bằng container.

Ngoài mở luồng xanh vận chuyển lúa gạo, Bộ Công Thương cũng đề nghị ngành ngân hàng hỗ trợ lãi suất cho các doanh nghiệp thu mua, xuất khẩu gạo. Đồng thời, ngân hàng cho phép doanh nghiệp được thế chấp vay vốn bằng chính sản phẩm sẽ thu mua.

Theo Bộ Công Thương, tình trạng tồn kho thóc gạo tại các thương nhân nhìn chung vẫn còn nhiều dù đã đến thời điểm bổ sung tồn kho thường kỳ. Do quá trình lưu thông, phân phối hàng hóa bị gián đoạn nên tồn kho chưa được giải phóng, dòng vốn cũng bị ách tắc theo và thương nhân không thể tiếp tục thu mua thóc gạo.

Trong khi đó, do giá trị hàng hóa cao nên các thương nhân xuất khẩu gạo hầu hết đều sử dụng đòn bẩy tài chính lớn, các chi phí phát sinh sau Chỉ thị 16 cũng thành một gánh nặng mới.