Luôn cảnh giác, bảo vệ môi trường từ bài học Formosa

Báo cáo với Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng, lãnh đạo tỉnh Thanh Hóa cho biết, Khu kinh tế (KKT) Nghi Sơn được Thủ tướng Chính phủ ký quyết định thành lập năm 2006, đến nay, đã thu hút được 127 dự án đầu tư trong nước với tổng vốn đăng ký 96.174 tỷ đồng; 9 dự án FDI với tổng vốn đăng ký là 12.031,4 triệu USD.

Tại KKT này đã có 65 dự án đi vào hoạt động, trong đó nhiều dự án lớn, có ý nghĩa quan trọng đối với sự phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh Thanh Hóa như: Lọc hóa dầu Nghi Sơn, Nhiệt điện Nghi Sơn 1, Xi măng Công Thanh, Xi măng Nghi Sơn, v.v...

Liên hợp Lọc hoá dầu Nghi Sơn có tổng vốn đăng ký đầu tư 9 tỷ USD, diện tích gần 400 ha trên bờ và hơn 900 ha mặt nước, công suất 10 triệu tấn dầu thô/năm.

Trực tiếp khảo sát việc thiết kế, xây dựng hệ thống xử lý môi trường tại Nhà máy Lọc dầu Nghi Sơn; kiểm tra quy hoạch, tiến độ triển khai dự án Nhiệt điện Nghi Sơn 2 và công tác vận hành Nhà máy Nhiệt điện Nghi Sơn 1, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng yêu cầu Ban Quản lý KKT Nghi Sơn, các tổ hợp nhà thầu tại các công trình trọng điểm báo cáo sâu về phương án xử lý chất thải, xả thải.

Hiện nay, KKT Nghi Sơn chưa có hệ thống xử lý nước thải tập trung. Trong khi đó để đầu tư vào hạng mục này cần nguồn vốn lớn, theo ước tính khoảng 102 triệu USD. Tuy nhiên, việc kêu gọi nhà đầu tư vào lĩnh vực này cũng rất khó khăn. Tỉnh Thanh Hóa đã phối hợp với Tổ chức tư vấn của Pháp hoàn thiện các bước về hỗ trợ kỹ thuật để lập báo cáo tiền khả thi và hiện nay đang kêu gọi vốn đầu tư hệ thống xử lý nước thải trong KKT Nghi Sơn theo hình thức PPP.

Bên cạnh đó, việc đầu tư xây dựng hệ thống thoát nước mặt cũng đang rất cấp bách, nhất là với KKT có quy mô lớn như Nghi Sơn.

Để xử lý rác thải, tỉnh Thanh Hoá đã huy động vốn của nhà đầu tư xây dựng, hoàn thành và đưa vào hoạt động Nhà máy xử lý rác thải Nghi Sơn giai đoạn 1, công suất xử lý chất thải sinh hoạt 250 tấn/ngày; chất thải nguy hại 10.000 tấn/năm; chất thải công nghiệp 15.000 tấn/năm. Dự kiến tháng 12/2017 sẽ hoàn thành giai đoạn 2, đưa tổng công suất xử lý rác lên 500 tấn rác thải sinh hoạt/ngày và 70.000 tấn rác thải nguy hại và công nghiệp/năm.

Sau sự cố môi trường tại Vũng Áng, ngày 11/6/2016, tỉnh Thanh Hoá đã yêu cầu Nhà máy Lọc dầu Nghi Sơn tạm dừng việc xả nước thử áp/xúc rửa đường ống; đồng thời yêu cầu Tổ hợp nhà thầu báo cáo Bộ TN&MT để được xem xét, chấp thuận trước khi xả thải.

Ngày 16/6/2016, đoàn kiểm tra do Tổng cục Môi trường thành lập đã tiến hành kiểm tra việc chấp hành pháp luật về bảo vệ môi trường đối với dự án Lọc hóa dầu Nghi Sơn, trong đó có nội dung kiểm tra việc súc rửa đường ống và việc thải nước súc rửa đường ống ra biển. Đến nay, do chưa có kết luận chính thức, Tổ hợp nhà thầu vẫn đang phải tạm dừng việc xả nước thử áp, xúc rửa đường ống.

Một vấn đề cũng được UBND tỉnh Thanh Hoá nêu tại cuộc làm việc với Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng là sự cần thiết của việc phải lắp đặt các trạm quan trắc không khí tự động

Phát biểu kết luận cuộc làm việc với lãnh đạo tỉnh Thanh Hoá, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng ghi nhận và đánh giá cao mô hình, hiệu quả hoạt động của KKT Nghi Sơn. Tuy nhiên, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng cũng đặc biệt lưu ý lãnh đạo tỉnh Thanh Hoá, KKT Nghi Sơn về việc phải đặc biệt quan tâm vấn đề môi trường do đây là KKT có diện tích sử dụng đất, mặt nước lớn, tập trung nhiều nhà máy công nghiệp nặng như lọc hoá dầu, sản xuất thép, xi măng, nhiệt điện…

Phó Thủ tướng yêu cầu phải tăng cường kiểm soát về đầu tư xây dựng, đặc biệt chú ý hệ thống xử lý chất thải, nước thải, khí thải.

“Từ bài học của Formosa, phải luôn cảnh giác, luôn có ý thức và trách nhiệm bảo vệ môi trường. Trong từng nhà máy, tuỳ theo mức độ xả thải, phải có hệ thống xử lý nước thải phù hợp. Trong từng KCN, phải có nhà máy xử lý nước thải tập trung”, Phó Thủ tướng yêu cầu.

Bên cạnh đó, phải tiến hành giám sát môi trường, xả thải theo đúng các quy định của pháp luật và thông lệ quốc tế, phải nghiệm thu kết quả xử lý chất thải trước khi thải ra môi trường.

Để thực hiện công việc này hiệu quả, Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ TN&MT trường chủ trì thành lập Hội đồng nghiệm thu cấp Bộ hoặc cấp Nhà nước, với sự tham gia của các nhà khoa học, các chuyên gia tư vấn trong và ngoài nước để đánh giá một cách khách quan, khoa học, chính xác.

“Dù chậm một chút nhưng bảo đảm chắc chắn, bền vững. Kiên quyết lấy môi trường là yêu cầu bắt buộc cho hoạt động của các nhà máy. Nếu không đạt các tiêu chuẩn môi trường, phải yêu cầu dừng lại để hoàn thiện”, Phó Thủ tướng chỉ đạo.

Về việc lắp đặt các trạm quan trắc môi trường, Phó Thủ tướng chỉ đạo Bộ TN&MT nhanh chóng hỗ trợ, hướng dẫn các cơ quan của tỉnh để tổ chức thực hiện, yêu cầu các trạm quan trắc này phải được nối mạng 24/24 với cơ quan quản lý nhà nước. Việc lắp đặt trạm quan trắc phải được thực hiện tại tất cả các cơ sở có xả thải ra môi trường, kiểm tra, xử lý nghiêm các vi phạm, không loại trừ bất kỳ ai.

Bên cạnh yếu tố bảo đảm môi trường, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng cũng đặc biệt lưu ý công tác rà soát quy hoạch; xây dựng nhà ở cho công nhân; bảo đảm an toàn tuyệt đối trong quá trình đầu tư xây dựng và khai thác, sử dụng tại các nhà máy trong KKT Nghi Sơn.

Tại cuộc làm việc với lãnh đạo chủ chốt tỉnh Thanh Hoá, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng cũng đã có ý kiến về một số kiến nghị của địa phương nhằm tháo gỡ khó khăn, thực hiện tốt các mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh.

Hà Nguyễn