Kim cương chất đống không bán được vì Covid-19

Tại một trong những kho chứa kim cương lớn nhất thế giới, ẩn trong một tòa nhà văn phòng không có gì đặc biệt ở vùng ngoại ô bụi bặm của Botswana, những viên đá quý đang ngày một nhiều lên. Chủ sở hữu chúng - De Beers, hãng khai thác và đấu giá hầu hết các loại đá quý ở quốc gia Nam Phi này, gần như không bán được viên kim cương thô nào kể từ tháng 2. Đối thủ Nga của họ - Alrosa PJSC cũng chịu chung số phận.

Đại dịch đã tàn phá ngành kim cương. Các cửa hàng trang sức đóng cửa. Các nghệ nhân mài cắt và đánh bóng đá quý Ấn Độ buộc phải ở nhà. De Beers thì phải hủy bỏ đợt bán hồi tháng 3 vì người mua không thể bay đến nơi để xem sản phẩm.

Các biện pháp phong tỏa vì đại dịch, vốn khiến ngành công nghiệp toàn cầu này đóng băng trong vài tháng qua đã bắt đầu được dỡ bỏ. Tuy nhiên, số kim cương chưa bán được đặt họ vào tình thế tiến thoái lưỡng nan: Làm thế nào để giảm dần hàng tỷ USD kim cương tồn kho mà không kéo tụt đà phục hồi mới nhen nhóm của ngành này.

De Beers và Alrosa đã phải tìm mọi cách để bảo vệ thị trường của mình. Họ không hạ giá, thay vào đó cho phép người mua tự do hủy hợp đồng. Đây là điều chưa từng có tiền lệ. Họ cũng giảm sản xuất để hạn chế hàng tồn kho. Tuy nhiên, số kim cương vẫn ngày một chồng chất.

Hãng tư vấn Gemdax ước tính 5 nhà sản xuất kim cương lớn nhất thế giới đang ngồi trên núi tồn kho trị giá 3,5 tỷ USD. Con số này có thể chạm mức 4,5 tỷ USD vào cuối năm nay, tương đương 1/3 sản lượng khai thác hàng năm.

“Họ đang cố gắng hạn chế nguồn cung kim cương thô để bảo vệ thị trường và giá trị hàng hóa”, đối tác của Gemdax, Anish Aggarwal cho biết. “Câu hỏi hiện tại là việc giảm tồn kho này sẽ diễn ra như thế nào? Liệu các hãng khai thác có thể cùng lúc xả hàng và tiếp tục bảo vệ thị trường hay không?”

Sau khi buộc phải hủy sự kiện hồi tháng 3, De Beers đã tổ chức một đợt bán khác vào tháng 5, nhưng không công bố kết quả như thường lệ. Theo một số nguồn tin thân cận, họ chỉ thu về khoảng 35 triệu USD, so với mức doanh thu 416 triệu USD vào năm ngoái.

Phép thử lớn tiếp theo với ngành này sẽ đến vào cuối tháng, khi De Beers dự kiến mở một đợt bán nữa. Công ty đang tìm mọi cách để thu hút khách hàng, bao gồm cả việc cho phép xem kim cương bên ngoài Botswana. Người mua vẫn sẽ được hủy hợp đồng nếu đổi ý. Các khách hàng của De Beers tỏ ra khá hài lòng với các thay đổi này.

Dù vậy cả De Beers và Alrosa đều không hạ giá - thậm chí từ chối những vị khách muốn mua hàng theo các điều khoản đặc biệt. Trong khi đó, các hãng khai thác nhỏ hơn đã giảm giá bán. Một số giảm tới 25% vì phải tìm cách tồn tại ngay trước khi đại dịch diễn ra. Việc này khiến các công ty lớn khó thuyết phục người mua tìm đến mình.

Sergey Donskoy, nhà phân tích tại Societe Generale tuần trước cho biết các hãng khai thác kim cương “đang cùng lúc phải đối mặt với giá cả tụt dốc và doanh số giảm mạnh với quy mô gợi nhớ đến cuộc khủng hoảng 2008-2009”.

Quản lý nguồn cung luôn là vấn đề đau đầu của ngành kim cương kể từ khi De Beers từ bỏ việc độc quyền. Công ty đã dành những năm đầu thập niên 2000 để tiêu thụ số hàng trị giá 5 tỷ USD. Nguồn cung đã tăng lên thời khủng hoảng tài chính và leo thang một lần nữa vào năm 2013. Trong các lần đó, việc bán hàng tồn kho đều khiến số kim cương được mài cắt tăng lên, gây sức ép lớn lên những thợ cắt, nhà buôn và hãng chế tác mua lại từ họ.

Lần này có thể còn khó khăn hơn. Những người môi giới trong ngành đã chật vật từ trước đại dịch, trong khi bán lẻ lại là một trong những ngành chịu ảnh hưởng nặng nề nhất từ Covid-19.

Alrosa cho biết hôm 5/6 rằng, hàng tồn kho kim cương có thể lên đến 30 triệu carat vào cuối năm nay, gần bằng sản lượng cả năm. Công ty muốn cắt giảm con số này còn 15 triệu carat trong 3 năm.

Hiện tại, thị trường đã chứng kiến một số dấu hiệu phục hồi. Các nhà bán lẻ Trung Quốc đang mở cửa trở lại. Ấn Độ cũng cho phép trung tâm đánh bóng Surat hoạt động, dù chỉ được 50% công suất. Các văn phòng giao dịch chính ở Ấn Độ cũng được chấp thuận để 10% nhân viên đi làm lại.

Trong 2 tháng đầu năm, các hãng chế tác đã mua vào mạnh tay với kỳ vọng thị trường hồi phục. Với việc các trung tâm mài cắt đóng cửa suốt 2 tháng qua, số hàng này phải chờ đến tháng 7 hoặc 8 mới được sử dụng. Điều này có nghĩa nhu cầu mua kim cương hiện tại rất thấp.

“Ở giai đoạn này, rất khó để dự báo quỹ đạo phục hồi sẽ như thế nào. Trước mắt thì nhu cầu tiêu dùng không thể ngay lập tức tăng vọt được”, ông Aggarwal bình luận.

Hương Vũ

Theo Bloomberg